Mε τον Άγγελο γνωριστήκαμε κάτι καλοκαίρια πίσω. Ένα ζεστό βράδυ του Ιούλη, σε μια ωραία ταράτσα, με φραντζιπάνε που μύριζαν όπως στο Μπαλί. Λέγαμε ιστορίες, και τα γέλια, όπως και το αλκοόλ, μας περίσσευαν. Εκείνο το βράδυ δεν έκανα τον συνειρμό ότι αυτό το γελαστό αγόρι που θυμίζει λίγο Πίτερ Παν είναι ο Άγγελος Πλέσσας, εκείνος δηλαδή ο καλλιτέχνης που όλοι τον κοιτούν και σκέφτονται «μακάρι να είχα ένα έργο του».
Είμαι φαν της δουλειάς του και τον θεωρώ από τους λίγους Έλληνες καλλιτέχνες που κάνουν επιτέλους κάτι που δεν είναι αντιγραφή, ξεπατικοσούρα, επανάληψη. Όμως αυτά τα πράγματα δεν του τα έχω πει και τώρα που τα γράφω αισθάνομαι άβολα, γιατί ο Άγγελος δεν χρειάζεται επαίνους και αρθράκια προβολής. Επιλέγω όμως να τα γράψω αυτά τα φαντεζί, σε περίπτωση που κάποιος ανυποψίαστος δεν έχει πάρει ακόμα πρέφα το υπερχειλίζον ταλέντο του, και εφόσον στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης η έκθεσή του Μουσική Σχολή είναι τώρα σε εξέλιξη, ευκαιρία να πάει να τη δει, μήπως και ξεστραβωθεί και αρχίσει να καταλαβαίνει ότι όσο υπάρχουν άνθρωποι που επιχειρούν την υπέρβαση τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί σταματημένο. Όσο για τους φαν του (εγώ είπαμε είμαι μία και όχι η μόνη), ας σπεύσουμε. Ο Άγγελος με τον τρόπο του μας εξελίσσει. Ένας τύπος, όπως λέει και ο ίδιος για τον εαυτό του, goal oriented.
Φωτο: Freddie F.
Πότε και πώς κατάλαβες ότι ήθελες να ασχοληθείς με την τέχνη;
Όταν ήμουν 10 χρονών έψαχνα να βρω πράγματά που έμοιαζαν με προσωπάκια, π.χ. σε πλακάκια, στο φαγητό, στην άμμο, στη φύση. Όπως επίσης μου άρεσε να μεταμορφώνω τη μικρή αδερφή μου με διάφορους τρόπους. Αργότερα κατάλαβα ότι η τέχνη είναι ένας τρόπος να εξηγείς αυτά που βλέπεις και αυτά που σου συμβαίνουν και αποφάσισα κάπως συνειδητά να μεταφέρω αυτά που ζούσα στην τέχνη.
Γεννιέσαι καλλιτέχνης ή γίνεσαι;
Και τα δύο. Νομίζω αν υπάρχει έμφυτο ταλέντο, η ενέργεια και οι συνθήκες του περιβάλλοντος μας φέρνουν πιο κοντά ή πιο μακριά στη δημιουργία.
Tι σου δίνει έμπνευση; Χρειάζεσαι έμπνευση ή μήπως είναι και η έμπνευση υπερτιμημένη αξία;
Η έμπνευση είναι καταπληκτικό συναίσθημα, και η έλλειψή της μάλλον προκαλεί απελπισία. Καμιά φορά ξυπνάς το πρωί με τέτοια εγρήγορση από διάθεση και ιδέες, που δεν περιγράφεται.
Δουλεύεις σε θόρυβο, με απόλυτη ησυχία, ή με μουσική; Μίλησέ μου λίγο για τις συνθήκες δημιουργίας σου. Μέρα, νύχτα, φως, σκοτάδι. Τέτοια πράγματα;
Συνήθως όταν δουλεύω βάζω ακουστικά και πολύ δυνατή μουσική high-energy. Μέρα-νύχτα. Κάνω 20 πράγματα μαζί, με 20 παράθυρα ανοιχτά ταυτόχρονα στην οθόνη μου. Παράλληλα, δεν μπορώ να δουλεύω σε χώρους χωρίς φως και χωρίς ελάχιστη θέα. Θέλω άμεση επαφή με φυσικό τοπίο και γι’ αυτό δεν νομίζω ότι θα ζήσω ποτέ στο κέντρο μιας πόλης.
Τι λείπει από την τέχνη σήμερα, αν κάτι λείπει;
Καμιά φορά όλα είναι τόσο τέλεια και ασφαλή και συμφώνα με τους κανόνες, που ακόμα και οι υποτιθέμενοι outsider δουλεύουν με νοοτροπία κάλου μαθητή. Λείπουν πιο ερευνητικές ιδέες και πρωτοβουλίες καλλιτεχνών μακριά από την αγορά και το establishment - όχι ότι η αγορά και το establishement είναι κάτι άσχημο, αλλά με την υπάρχουσα κρίση στην κοινωνία μας όλα αναθεωρούνται. Πάντως, πάντα θα υπάρχουν καλοί καλλιτέχνες και καλοί επιμελητές που θα τους ανακαλύπτουν.
Η κρίση έχει επηρεάσει την τέχνη σου;
Μάλλον ναι.
Η κρίση έχει επηρεάσει την ψυχολογία σου;
Ναι, νομίζω είμαι πιο alert και πιο ευαίσθητος με αυτά που συμβαίνουν τριγύρω. Νομίζω αναθεωρούνται όλα. Το παλιό σύστημα διαλύεται, ευτυχώς. Έτσι, όλοι αλλάζουμε. Αυτή η κρίση θα είναι μια θετική εξέλιξη για τη χώρα μας. Ευελπιστώ ότι θα γίνει μια πιο δίκαιη και αληθινή κοινωνία.
Η κρίση έχει αλλάξει τον τρόπο που ζεις;
Όχι, γιατί πάντα ζω λιτά. Όσο λιγότερα τόσο καλύτερα. Από αυτήν τη μεγάλη ιδέα πάσχει η ελληνική κοινωνία, το χρήμα, το κέρδος. Κανείς δεν αντιδρά όσο θα έπρεπε, για παράδειγμα στην ακρίβεια και στην αισχροκέρδεια. Δεν μπορεί να διαμαρτύρεσαι στο Σύνταγμα ενώ ταυτόχρονα κρατάς στο χέρι σου έναν καφέ που τον έχεις πληρώσει 3 ευρώ.
Ποια είναι η μεγαλύτερη σπατάλη που κάνεις ακόμα, και ντρέπεσαι γι’ αυτή;
Το ότι ταξιδεύω αρκετά, χωρίς ιδιαίτερο λόγο κάποιες φορές.
Σε ενδιαφέρει η κριτική; Ποιος άνθρωπος μπορεί με την κριτική του να σε κάνει κομμάτια;
Μου αρέσει αυτή η ιντερνετική αλληλεπίδραση και άμεση επικοινωνία που έχω στη δουλειά μου, αλλά η κριτική δεν με ενδιαφέρει τόσο. Μόνο Ανδρέας (Αγγελιδάκης) μπορεί να με κάνει κομμάτια.
Κάνεις ακόμα το δικό σου ή έχεις κάνει εκπτώσεις για την τέχνη σου; Αν έκανες κάποια έκπτωση θα το έλεγες;
Ναι, κάνω ακόμα το δικό μου. Και, να σου πω, ακόμα outsider αισθάνομαι και θέλω να είμαι.
Ποια «όχι» έχεις πει στην τέχνη;
Συνήθως κομπλάρω να πω όχι και έρχομαι σε πολύ δύσκολη θέση. Έχω πει όχι, αλλά δεν ήταν εύκολο. Ευτυχώς όμως έχω πολύ ευθύ χαρακτήρα, όποτε νομίζω εξαρχής δεν θα με προσεγγίσει κανείς που δεν του αρέσει η δουλειά μου ή που δεν με συμπαθεί.
Πώς κοστολογείς τα έργα σου και τον εαυτό σου. Ποια είναι η τιμή σου;
Τα site μου κάνουν 4.000 ευρώ. Οι μεγαλύτερες εγκαταστάσεις πιο ακριβά.
Ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή σου;
Η αγάπη και η ελευθερία που έχω δώσει και έχω πάρει.
Γιατί συνεχίζεις να ζεις στην Ελλάδα;
Δεν ξέρω να σου απαντήσω πραγματικά. Μάλλον για τυχαίους λόγους, όπως το σπίτι που μένω κ.λπ.
Τι θέλεις να αλλάξει στην υπάρχουσα κατάσταση; Μπορεί να αλλάξει κάτι;
Δεν θα αλλάξει τίποτα αν δεν δούμε καταρχήν στη φυλακή τους διεφθαρμένους υπουργούς όλων των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης. Αυτό είναι πολύ βασικό. Έπειτα να αλλάξουν κάποια ελαττώματα που έχουμε σαν λαός, όπως του ότι μας αρέσει να λέμε όχι. Το βλέπεις παντού, σε όλες τις βαθμίδες της κοινωνίας μας. Δεν πας μπροστά έτσι. Οι Έλληνες δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς γραφειοκρατία γιατί αισθάνονται πιο δυνατοί και πιο σημαντικοί έτσι. Το μόνο που θα μας έσωζε, νομίζω, είναι τελικά να καταργηθεί το δημόσιο, να ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα και ακόμα καλυτέρα να διοικηθούν από Σκανδιναβούς τεχνοκράτες για κάποια χρόνια. Οι μεταπολιτευτικές πρακτικές απέτυχαν παταγωδώς. Ακόμα και η αριστερά έχει μείνει στα ‘50s, με αυτό το γνώριμο βλαχοαναρχικό και συνδικαλιστικό νταηλίκι που είναι αηδιαστικό εξίσου με τις πρακτικές των άλλων πολιτικών αρχών.
Θα έπαιρνες μέρος σε μια επανάσταση;
Ναι, είμαι μέρος ήδη μιας ευρύτερης ψηφιακής επανάστασης.
Πού νομίζεις ότι θα μας οδηγήσει αυτή η κρίση;
Στην αλήθεια. Ότι δηλαδή η ελληνική κοινωνία είναι τελείως fucked up. Είμαστε ψευτοεπαναστάτες, τεμπέληδες, κακομαθημένοι και με λάθος ιδέα για το ποιοι είμαστε. Είμαστε υπεύθυνοι για αυτό που μας συμβαίνει.
Τι μπορεί να μάθει κάποιος στη δική σου μουσική σχολή;
Τυχαίους τρόπους δημιουργίας χωρίς συνειδητό έλεγχο, συνδυάζοντας προσιτή τεχνολογία, ποίηση, διαλογισμό, με συλλογικές διαδικασίες. Το μέλημα αυτής της σχολής δεν είναι να γίνουμε καλοί μαθητές, αλλά να μπούμε σε έναν άλλο τρόπο σκέψης και συνεργασίας.
Και αν δεν έχει μουσικό αυτί;
Θα το αποκτήσει. Αρκεί να έχει μουσικό μυαλό.
Τα εργαστήρια περφόρμανς που έχεις διοργανώσει στην έκθεση τι περιλαμβάνουν; Τι θα δώσουν σε αυτόν που θα τα επισκεφτεί;
Θα γίνουν 3 εργαστήρια, τα όποια τα ονομάζω Ρομποτική Ανάγνωση Ποιημάτων, Ηχητικός Διαλογισμός και Ηχητική Γονιμότητα. Μέρος της περφόρμανς θα είναι και ο επισκέπτης/σπουδαστής. Θα είναι δωρεάν και ανοικτές χωρίς καμία διαδικασία για συμμετοχή. Θα γίνουν στις 9, 23 Ιουνίου και 7 Ιουλίου στις 7:30 μ.μ. στο ΕΜΣΤ.
Μήπως τελικά μετά από χρόνια καλλιτεχνικής συνέπειας και προσφοράς ένιωσες την ανάγκη να γίνεις δάσκαλος;
Είναι υπέροχο να μοιράζεσαι πράγματα με άλλους. Η ιδεολογία της γενιάς των Wiki και του Open Source κινήματος είναι επανάσταση, είναι το μέλλον, είναι η αλήθεια. Με αυτήν τη φιλοσοφία σκέφτομαι και λειτουργώ, είτε σαν καλλιτέχνης είτε σαν δάσκαλος είτε σαν πολίτης.
Τι περιλαμβάνουν οι τρεις διαδραστικές ιστοσελίδες που έχεις φτιάξει στην καινούργια σου έκθεση; Ποια ήταν η κεντρική ιδέα;
Είναι τα πορτρέτα των 3 εισηγητών που ταυτόχρονα θα είναι και 3 μουσικά όργανα, όπως άρπα, φλάουτο και πιάνο. Υβριδικοί χαρακτήρες φτιαγμένοι από σύμβολα με διαφορές αναφορές.
Έχεις μείνει ικανοποιημένος από αυτή σου τη δουλειά; Αν μπορούσες τώρα να αλλάξεις κάτι, τι θα ήταν αυτό;
Μέχρι στιγμής είμαι πολύ ικανοποιημένος. Αυτό το σχολείο θα συνεχιστεί και μετά το τέλος της έκθεσης στο ΕΜΣΤ.
Είναι για σένα τιμητική η πρόκληση να παρουσιάσεις τη δουλεία σου στο ΕΜΣΤ; Έμεινες ευχαριστημένος από τη συνεργασία σας; Αν δεν είχες μείνει, θα το έλεγες;
Το ΕΜΣΤ βοηθά νέους καλλιτέχνες και κάνει σημαντική δουλεία όλα αυτά τα χρόνια. Παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει με τη στέγασή του και τη χρηματοδότησή του είναι πλέον μια σταθερή αξία για τη σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα και ένας σημαντικός πόλος έλξης στην πόλη μας.
Η κυρία Καφέτση είχε λόγο στο στήσιμο της δουλειάς σου;
Όχι άμεσα, αλλά η θετική ενέργειά της είναι πολύ σημαντική. Με όλα τα έργα που έχω δείξει στο ΕΜΣΤ και σε άλλες εκθέσεις στο παρελθόν είμαι πολύ ευχαριστημένος. Αυτό το οφείλω και στους νεότερους επιμελητές του μουσείου. Με τον Σ. Σχιζάκη δουλέψαμε με απίστευτη ενέργεια γι’ αυτό το πρότζεκτ. Και αυτό που με τιμά περισσότερο είναι ότι έχει μελετήσει και ξέρει πολύ καλά όλη τη δουλειά μου.
Το Angelo Foundation είναι κάτι σαν το Ίδρυμα Καραμανλή; Τι κάνει έναν άνθρωπο να κάνει το εαυτό του ίδρυμα;
Υπάρχει ακόμα αυτό το ίδρυμα; Οκ, το δικό μου είναι το αντίθετο από τέτοιου τύπου ιδρύματα. Δίνει χρήματα, φτιάχνει σχολεία, φτιάχνει μνημεία μέσα στο σκεπτικό της σύγχρονης κουλτούρας. Γενικά δεν παίρνει, αλλά δίνει.
Πάσχεις μήπως και από το σύνδρομο του Ιδρυματισμού;
Το Angelo Foundation είναι ένα πείραμα στα φετίχ της απολυτής εξουσίας και στο υπάρχον καθεστώς ιεραρχικών δομών. Από αυτά πάσχει και ο κόσμος της τέχνης. Παριστάνουν όλοι τους casual και τους άνετους, αλλά απεναντίας όλοι λειτουργούν σαν ελβετική τράπεζα.
Αυτό το ίδρυμα πόση ματαιοδοξία χωράει;
Αν δεν είχα την παρόρμηση της ματαιοδοξίας μου, δεν θα είχα τίποτα να πω.
Αν θέλω να αποκτήσω κάτι δικό σου πόσο θα μου κοστίσει;
Από τίποτα μέχρι 20.000 ευρώ.
Έχεις επόμενα σχέδια; Αν ναι, τι περιλαμβάνουν;
Μνημεία στην Πόλη του Μεξικού και στη Θεσσαλονίκη, νέους κύκλους εργαστηριών και νέα έργα, ταξίδια κ.λπ.
Περίγραψέ μου μια εικόνα ευτυχίας για σένα.
Μια μέρα σε μια ξεχασμένη παραλία, συνοδευόμενη από αγκαλιές, βιβλία και ipod.
Ποιος θα ‘θελες κολασμένα να ξαπλώσει στον καναπέ σου, και τι θα τον ρωτούσες;
Φαντάσματα προσωπικοτήτων όπως του Άλαν Τούρινγκ, του λόρδου Μπάιρον, του Καβάφη, του Γουόρχολ.
Έχεις συνεργαστεί με το Purple και το Butt; Κάτι τέτοιο πήρε το αυτί μου.
Στο Purple έγραψε κάποτε ένα κείμενο για μένα ο Μίλτος Μανέτας και στο Butt πρόσφατα έκανα με τον Ανδρέα Αγγελιδάκη μια παρουσίαση της cruisy παραλίας των Λιμανακίων.
Πώς σκέφτηκες να έχεις έναν ασημένιο καναπέ; Εσύ τον έφτιαξες;
Ο ασημένιος καναπές είναι δημιούργημα του Ανδρέα σαν αντικειμενο και σαν εννοιολογικό concept δικό μου. Είναι μια σειρά πορτρέτων. Έρχεσαι σπίτι μου, πίνεις, τρως, τα λες, κάθεσαι σε μια γυαλιστερή και μαλακή επιφάνεια, φωτογραφίζεσαι και γίνεσαι λίγο πιο διάσημος.
Ο διάσημος ασημένιος καναπές σου αν μπορούσε να μιλήσει τι θα σου έλεγε;
Get in the picture.
Ποιους καλλιτέχνες θαυμάζεις;
Τώρα τελευταία με ενδιαφέρουν ο σουρεαλισμός του Victor Brauner, τα φανζίν του Πικάσο και των General Idea, αλλά και νέες και παλιές ανακαλύψεις από υπέροχα blog ανωνύμων χρηστών τα όποια από μόνα τους είναι έργα τέχνης.
Στην Ελλάδα τι σε ενοχλεί σε σχέση με την τέχνη;
Αυτό που με ενοχλεί στα εικαστικά είναι η μηδαμινή επένδυση κράτους και ιδιωτών στην εγχώρια εικαστική παραγωγή. Τα εικαστικά είναι ο πυρήνας όλων των τεχνών, του θεάτρου, του κινηματογράφου, του design, της μουσικής. Έτσι, λόγω της έλλειψης αυτών των πόρων, πολύ εύκολα μπορεί κάποιος να αποκτήσει ένα status Μαικήνα ή «παράγοντα». Για παράδειγμα, αγοράζεις 2-3 έργα που έχουν και κάποιοι άλλοι σημαντικοί συλλέκτες, πας και σε 2-3 εγκαίνια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και ξαφνικά αποκτάς αυτόματα ένα κοινωνικό status. Επίσης το σημερινό format των πολυάριθμων αθηναϊκών γκαλερί πρέπει να αλλάξει. Δεν ξέρω, αλλά υπάρχει τρομερός κορεσμός και επανάληψη. Οι γκαλερί λειτουργούν βαριεστημένα. Οι καλλιτέχνες νομίζω ότι πρέπει να παίρνουν ανεξάρτητες πρωτοβουλίες σε συνεργασίες και πρότζεκτ και να αφήσουν τη νοοτροπία «επιτυχία ίσον γκαλερί».
Υπάρχουν δυο-τρία ονόματα που ξεχωρίζουν στην Ελλάδα;
Θα σου πω σε μερικά χρόνια.
Τι πιστεύεις ότι θα φέρει η τεχνολογία τα επόμενα χρόνια; Ποιο επίτευγμα περιμένεις;
Εύχομαι οι προγραμματιστές και οι χάκερ να επέμβουν δυναμικά σε όποιον προσπαθεί να φιμώσει την ελευθερία του ίντερνετ. Θέλω να δω περισσότερα παραδείγματα τύπου Wikileaks και να καταργηθούν σταδιακά τα πνευματικά δικαιώματα στα πολιτιστικά προϊόντα, αφού τελικά οι λιγότερο αμειβόμενοι είναι οι δημιουργοί. Οι άχρηστοι μεσάζοντες να βρουν μια άλλη δουλειά.
Αν δεν ήσουν εικαστικός, τι θα ήθελες να είσαι;
Δάσκαλος ή αθλητής. Είμαι πολύ goal oriented.
Πώς σου φάνηκε η φετινή Μπιενάλε της Βενετίας:
Μου άρεσε πολύ η Αρσενάλε και έργα όπως, το κολάζ από φιλμ του Christian Marclay, το φιλμ και φωτο του Elad Lassry, η εγκατάσταση από την κουζίνα του Franz West, το φιλμ του Shahryar Nashat, η επεισοδιακή perfomance των Gelitin και πολλά άλλα. Είναι ατελείωτη λίστα από φανταστικά έργα που είδα εκεί. Από τα εθνικά παβίλιον ξεχώρισα πολύ το Γερμανικό (Christoph Schlingensief), Ελβετικό (Thomas Hirschorn) και άλλα όπως της Αργεντινής, της Αμερικής. Παρόλο που κάποιες στιγμές αισθάνθηκα σαν να είμαι σε foir, γενικά έχω μια θετική εντύπωση από αυτή την Μπιενάλε.
Το μεγάλο ευχαριστώ σου που πηγαίνει;
Στον Ανδρέα, στον Μίλτο (Μανέτα) και στο ίντερνετ.
Απόψε (Πέμπτη, 9/6) στις 7:30 μμ η Σχολή Μουσικής Ιδρύματος Άντζελο ξεκινάει με το πρώτο εργαστήριο «Ανάγνωση Ρομποτικής Ποίησης». Σχετικά links: www.robotpoetryreading.com
http://www.flickr.com/photos/angeloplessas/5769269600/sizes/l/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/angeloplessas/5768758333/sizes/l/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/angeloplessas/5768733111/sizes/l/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/angeloplessas/5768721335/sizes/l/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/angeloplessas/5768745979/sizes/l/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/angeloplessas/5768749991/sizes/l/in/photostream/