Ενα όχι ιδιαίτερα γνωστό φαινόμενο φέρνουν στο φως σήμερα τα ΝΕΑ : η γνωστή ελληνική ανευθυνότητα και τσαπατσουλιά του κράτους υποχρεώνουν συγγενείς τεθνεώτων κορυφαίων συγγραφέων να ψάχνουν απεγνωσμένα στο εξωτερικό προκειμένου να ξεφορτωθούν τα πολύτιμα αρχεία που κληρονόμησαν.
Την σημαντική αποκάλυψη κάνει ο νεοελληνιστής καθηγητής Γιάννης Βασιλακάκος, συντονιστής του Πολιτιστικού Δικτύου του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού Ωκεανίας σε άρθρο του στην εφημερίδα με τίτλο «Πουλώντας την κληρονομιά μας».
Γράφει ο καθηγητής:
«Οι εν λόγω συγγενείς ψάχνουν να ξεφορτωθούν τα πολύτιμα αρχεία που κληρονόμησαν (βιβλιοθήκες, χειρόγραφα, άγνωστη αλληλογραφία, προσωπικά αντικείμενα κλπ) με το αζημίωτο- αλλά όχι πάντα.
Το φαινόμενο προϋπήρχε της κρίσης αλλά ήταν περιορισμένο. Θυμίζω λ.χ. ότι το χειρόγραφο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Ο Αλιβάνιστος» δημοπρατήθηκε στο Λονδίνο πριν αρκετά χρόνια έναντι ευτελούς ποσού. Τελευταία ωστόσο η κατάσταση έχει χειροτερέψει για ευνόητους λόγους, οι κυριότεροι εκ των οποίων είναι οι εξής:
- Οι κληρονόμοι δεν έχουν χώρους και αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα συντήρησης και φύλαξης των αρχείων (ενοίκια, ασφάλειες κτλ).
- Φοβούνται ότι όταν κι αυτοί πεθάνουν, τα αρχεία θα πεταχθούν ή θα καταστραφούν από τους επιγόνους τους, αν στο μεταξύ δεν προκύψει κάποιο ατύχημα (πυρκαγιά, πλημμύρα, διάρρηξη κλπ).
- Δεν εμπιστεύονται το κράτος ή άλλους πνευματικούς?πολιτιστικούς φορεία να τα αναλάβουν λόγω της γνωστής ελληνικής ανευθυνότητας και τσαπατσουλιάς.
Το αδιάφορο και διεφθαρμένο κράτος αδυνατεί όχι μόνο να τους προσφέρει μια συμβολική έστω αμοιβή αλλά ούτε καν την εγγύηση ότι θα τα συντηρήσει και αξιοποιήσει δεόντως. Γι'αυτό ορισμένοι κληρονόμοι προτιμούν -όπως μου λένε- ακόμη και να δωρίσουν τα αρχεία τους σε φορείς του εξωτερικού (πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες, τμήματα νεοελληνικών σπουδών κλπ) όπου θα τα σεβαστούν, θα τα εκτιμήσουν και θα τα αξιοποιήσουν, παρά να τα εμπιστευτούν σε ελληνικά χέρια».
Και καταλήγει ο καθηγητής Γιάννης Βασιλακάκης:
«Κάποιοι ίσως πουν: εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν...Σύμφωνοι. Αλλά αν θέλουμε να βγούμε κάποτε από αυτό τον αδιέξοδο φαύλο κύκλο, χρειαζόμαστε ειλικρινή αυτοκριτική».