Μπορούν οι περιφερειακές οικονομίες της Ευρωζώνης να πετύχουν την αναμόρφωση προτού οι πολίτες «γονατίσουν» υπό το βάρος των μέτρων λιτότητας και τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια των πολιτικών τους; Ερωτήματα τα οποία επιχειρεί να απαντήσει σε δημοσίευμά του ο αρθρογράφος Χιούγκο Ντίξον.
Θα καταφέρουν οι κυβερνήσεις σε Μαδρίτη, Λισαβόνα, Δουβλίνο, Ρώμη και Αθήνα να προσδώσουν στις μεταρρυθμίσεις που έχουν θέσει σε εφαρμογή το απαιτούμενο χρονικό βάθος, προκειμένου να αποκαταστήσουν και να εξυγιάνουν τις οικονομίες τους;
Η επίτευξη αυτού του στόχου εξαρτάται σύμφωνα με τον αρθρογράφο από τρεις παράγοντες: πόση απόσταση πρέπει να διανύσουν, πόσο έντονες θα είναι οι αντιδράσεις των λαών και, τέλος, πόση βοήθεια πρόκειται να λάβουν από τους εταίρους τους.
Η οικονομική εξυγίανση απαιτεί τόσο την εξάλειψη των ελλειμμάτων όσο και την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας - δύο τομείς στους οποίους οι περιφερειακές οικονομίες της Ευρώπης έχουν σημειώσει κάποια σχετική πρόοδο.
Ωστόσο, οι ολοένα συρρικνούμενες οικονομίες δυσκολεύονται να εξισορροπήσουν τους προϋπολογισμούς τους τη στιγμή που τα αυστηρά μέτρα λιτότητας υπονομεύουν την ανάπτυξη. Μπορεί να διαρρηχθεί ο φαύλος κύκλος των αναγκαίων αλλά υπονομευτικών για την παραγωγικότητα μέτρων;
Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας είναι μία επώδυνη διαδικασία, καθώς συνεπάγεται μειώσεις μισθών. Σε αυτό τον τομέα, η Ιρλανδία και η Ισπανία έχουν σημειώσει πρόοδο, πράγμα που δεν ισχύει όμως για τις περιπτώσεις της Πορτογαλίας και της Ελλάδας.
Οι μειώσεις μισθών, ειδικά όταν αυτές συνδυάζονται με υψηλούς φόρους και αύξηση της ανεργίας, προκαλούν σοβαρές αναταράξεις στη λαϊκή βάση και, εκτός από τη λύση της εξόδου από το κοινό νόμισμα, η μόνη εναλλακτική θεραπεία για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας είναι η εσωτερική υποτίμηση, η οποία όμως συνεπάγεται περικοπές στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης από την πλευρά των εργοδοτών και εισαγωγή νέων φόρων.
Η Γερμανία τα κατάφερε στην δική της περίπτωση εσωτερικής υποτίμησης το 2007, αλλά αυτή η επιτυχία της την έκανε απλά περισσότερο ανταγωνιστική σε σχέση με τις άλλες ασθενέστερες οικονομίες της ευρωζώνης. Πιο πρόσφατο παράδειγμα εκείνο της Ισπανίας, η οποία προχώρησε σε μία μικρής κλίμακας υποτίμηση.
Η πιο φιλόδοξη, όμως, απόπειρα υποτίμησης από την Πορτογαλία, προκάλεσε τόσο αρνητικές αντιδράσεις ώστε η Λισαβόνα τελικά οπισθοχώρησε.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του δημοσιεύματος, ο κυριότερος τρόπος απάλυνσης της οδυνηρής διαδικασίας προσαρμογής είναι η βοήθεια από το εξωτερικό. Πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα μιας τέτοιας λύσης είναι το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για αγορά ομολόγων. Η αλληλεγγύη όμως έχει και τα όρια της, κάτι που φάνηκε από τον τρόπο με τον οποίο παρουσίασαν τα γερμανικά ΜΜΕ το σχέδιο της ΕΚΤ, προσδίδοντάς του έναν πιο μετριοπαθή χαρακτήρα, ενώ στο μεταξύ το Βερολίνο προσπαθούσε να πείσει τη Μαδρίτη να μη ζητήσει βοήθεια.
Όσον αφορά, τέλος, τις επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης διάσπασης της ευρωζώνης, αυτές θα ήταν τρομερές για την περιφέρεια όσο και για τον πυρήνα της.
Το 2013, λοιπόν, αναμένεται εξίσου δύσκολο όσο και οι προηγούμενες χρονιές, καθώς οι κίνδυνοι παραμένουν το ίδιο σοβαροί και ενυπόστατοι.