Αυτό το πρόσωπο με τα πεσμένα μάτια, τα λιγοστά μαλλιά, τα αιθέρια χέρια που μοιάζουν να μην έχουν δουλέψει στη ζωή παρά μόνο για να δείχνουν το ύφος της διάνοιας του είναι ο Γούντι Αλεν ο οποίος στην τελευταία και μακάρια ακμή του ήρθε, καλύτερος από ποτέ, με τη νέα ταινία του «Στη Ρώμη με Αγάπη».
Εχουν περάσει τα χρόνια των φαρσοκωμωδιών της νιότης του, των εκλεπτισμένων νεοϋορκέζικων κωμωδιών ή ακόμα και αυτών των ώριμων σχολιαστικών ταινιών της μετέπειτα καριέρας του. Η ταινία «Στη Ρώμη με αγάπη» είναι όμως ο Γούντι Άλεν, ο σκηνοθέτης που σε όλη τη μακρόχρονη σταδιοδρομία του κατάφερε να μείνει πιστός στον εαυτό του.
Η Ρώμη της τελευταίας του ταινίας είναι μια από τις πόλεις που ονειρεύτηκε, ένα κέντρο του Ευρωπαϊκού πολιτισμού που τον έπλασε, που αυτός θαύμαζε και προσπαθούσε να αφομοιώσει μέσα στις αγαπημένες του ταινίες.
Τέσσερις ταινίες στην ταινία
Στην ταινία «Στη Ρώμη με Αγάπη» ο σκηνοθέτης εμπνεύστηκε από τις «πικάντικες» ιστορίες του Βοκάκιου από το «Δεκαήμερο». Το αποτέλεσμα είναι τέσσερις διαφορετικές ιστορίες με κοινό γνώμονα τη Ρώμη και την ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία των κατοίκων της.
Κοινή συνιστώσα και των τεσσάρων ιστοριών είναι η φήμη και η διασημότητα με τους όρους που θέτουν τα ΜΜΕ της εποχής μας. Επίσης τα παρελκόμενα της ευκαιριακής φήμης, η ματαιότητα, το ανούσιο και το εφήμερο προβάλλονται καυστικά από το δημιουργό του φιλμ που πρωταγωνιστεί σε μία από τις ιστορίες.
Έτσι λοιπόν απίθανες καταστάσεις μπλέκονται: ένας γνωστός αρχιτέκτονας ('Αλεκ Μπόλντουιν) που κάνει διακοπές στη Ρώμη, την πόλη στην οποία ζούσε όταν ήταν νέος. Καθώς κάνει βόλτα στην παλιά του γειτονιά, συναντιέται με έναν νεαρό άντρα που του μοιάζει (Τζέσε 'Αιζενμπεργκ). Αυτή η συνάντηση θα έχει ως αποτέλεσμα ο αρχιτέκτονας να ζήσει εκ νέου ένα από τα πιο οδυνηρά βιώματα της ζωής του.
Τη σκυτάλη παίρνει ένας σκηνοθέτης της όπερας που έχει πια αποσυρθεί (Γούντι 'Αλεν). Μαζί με τη γυναίκα του Φίλις (Τζούντι Ντέιβις) ταξιδεύουν στη Ρώμη για να γνωρίσουν τον Ιταλό αρραβωνιαστικό (Φλάβιο Παρέντι) της κόρης τους ('Αλισον Πιλ). Ο σκηνοθέτης μαγεύεται από τον πατέρα του συντρόφου της κόρης του όταν τον ακούει κάνοντας μπάνιο να τραγουδάει άριες επιπέδου Σκάλας του Μιλάνο. Τότε αποφασίζει να τον πείσει να ανέβει στην οπερετική σκηνή δίνοντας την ευκαιρία και στον ίδιο να ανανεώσει την καριέρα του.
Έναν άχρωμο και άοσμο Ρωμαίο συναντάμε στην επόμενη ιστορία (Ρομπέρτο Μπενίνι). Η ζωή του είναι βαρετά καλοκαρδισμένη από το πρωί έως το βράδυ. Ξαφνικά όμως στην είσοδο του σπιτιού του στρατοπεδεύουν παπαράτσι και δημοσιογράφοι. Χωρίς να ξέρει γίνεται νούμερο ένα διασημότητα. Πλέον αποτελεί είδηση τι έφαγε για πρωινό.
Στην τελευταία ιστορία ένας νιόπαντρος (Αλεσάντρο Τιμπέρι) ταξιδεύει στη Ρώμη από την επαρχία, με σκοπό να συστήσει στους συγγενείς του την αξιαγάπητη νεαρή του γυναίκα (Αλεσάντρα Μαστρονάρντι) με σκοπό να βρει μια καλή δουλειά στην πρωτεύουσα. Όμως, λόγω κάποιων κωμικών παρεξηγήσεων, το ζευγάρι χωρίζεται για μια ολόκληρη μέρα. Τότε ο άνδρας αναγκάζεται να παρουσιάσει ως γυναίκα του μια χυμώδη συνοδό πολυτελείας. Παράλληλα, η πραγματική του γυναίκα πολιορκείται ερωτικά από έναν γνωστό κινηματογραφικό αστέρα (Αντόνιο Αλμπανέζε).
Μετά από αυτές τις περιπέτειες η ζωή των ηρώων θα αλλάξει για πάντα.
Ενας Αμερικανός στην Ευρώπη
Τι κάνει ένας Αμερικανός στην Ευρώπη ; Ο ίδιος απαντά ότι οι σκηνοθέτες που θαυμάζει είναι πιό πολύ ξένοι και δεν κρύβει την αγάπη του για την Ιταλία. «Εχω αποκτήσει μια ιδιαίτερη αγάπη για τη χώρα μέσα από τις υπέροχες ταινίες του Φελίνι, του Ντε Σίκα, του Αντονιόνι, του Τζέρμι και του Μονιτσέλι. Αισθάνομαι ότι με τις ταινίες αυτών μεγάλωσα, ωρίμασα. Το ίδιο ισχύει και για τη Νέα Υόρκη. Η Νέα Υόρκη των ταινιών μου είναι άλλη από την πραγματική. Στις ταινίες μου δείχνω τη Νέα Υόρκη έτσι όπως την έμαθα από τις παλιές ταινίες του Χόλιγουντ» λέει.
«Δεν αντέχω να βλέπω τις ταινίες που έχω κάνει. Ποτέ δεν μου άρεσαν».
Ο Αλεν, ο μοναδικός σκηνοθέτης που δηλώνει ότι δεν μπορεί να βλέπει τις ταινίες του δεν έχασε την αίσθηση του χιούμορ και για την τελευταία ταινία του.
«Ανυπομονούσατε γι' αυτή την πρεμιέρα;», τον ρώτησαν οι δημοσιογράφοι που τον πολιόρκησαν έξω από την αίθουσα προβολής στο Μπέβερλι Χιλς. «Όχι», απάντησε με το γνωστό αυτοσαρκαστικό του ύφος.
«Δεν αντέχω να βλέπω τις ταινίες μου. Νιώθω αμήχανα όταν τις παρακολουθώ, γι' αυτό δεν θέλω να τις ξαναδώ ποτέ. Δεν μου αρέσουν. Ποτέ δεν μου άρεσαν», είπε ο 76χρονος δημιουργός του «Μανχάταν», του «Νευρικού Εραστή», του «Match Point» και του - πιο πρόσφατου - «Vicky Cristina Barcelona».
Η σκηνοθεσία και ο σεφ
«Όταν κάνεις μια ταινία, είσαι σαν έναν σεφ που προετοιμάζει ένα γεύμα. Εχοντας περάσει ολόκληρη τη μέρα σου μέσα στην κουζίνα, ψιλοκόβοντας υλικά και φτιάχνοντας σάλτσες, στο τέλος δεν θέλεις να φας αυτό που έφτιαξες», είπε στους δημοσιογράφους ο βραβευμένος με τέσσερα Οσκαρ σκηνοθέτης.
«Αυτό ακριβώς νιώθω για τις ταινίες μου», συνέχισε. «Γυρίζω μια ταινία επί έναν ολόκληρο χρόνο. Εχω γράψει το σενάριο, έχω δουλέψει με τους ηθοποιούς, έχω κάνει το μοντάζ, έχω βάλει τη μουσική και απλά δεν θέλω να την ξαναδώ ποτέ»!
«Προσεύχομαι να μην με ντροπιάσουν οι ταινίες μου»
Σεναριογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας και μουσικός, ο πολυτάλαντος Αλεν έγινε παγκοσμίως γνωστός χάρη στις ιδιαίτερης αισθητικής ταινίες του, πολλές από τις οποίες θεωρούνται αριστουργήματα από την παγκόσμια κριτική.
Ο ίδιος, όμως, έχει διαφορετική άποψη και πάντα αυτοσαρκάζεται.
«Οταν αρχίζω να κάνω μια ταινία, πάντα σκέφτομαι ότι θα κάνω τον «Κλέφτη ποδηλάτων» του Βιτόριο ντε Σίκα, την «Μεγάλη χίμαιρα» του Ζαν Ρενουάρ ή τον «Πολίτη Κέιν» του Ορσον Γουελς και είμαι πεπεισμένος ότι η ταινία μου θα είναι η σπουδαιότερη στην ιστορία του σελιλόιντ. Επειτα, όταν βλέπω τι έκανα, απλά προσεύχομαι να μην με ντροπιάσει», λέει.
«Ποτέ δεν έμεινα ικανοποιημένος ή ευχαριστημένος από τις ταινίες μου. Καμιά τους δεν ήταν το αριστούργημα που θα έπρεπε να ήταν. Τις γυρίζω, τις ολοκληρώνω και αυτό είναι όλο. Εκανα την πρώτη μου ταινία το 1968, και από τότε δεν την έχω ξαναδεί ποτέ», συμπληρώνει ο Αλεν.
«Δεν βγαίνω στη σύνταξη»
Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος αυτοσαρκάζεται για τις ταινίες του, εντούτοις επιμένει να γυρίζει καινούργιες κάθε χρόνο, διαμηνύοντας ότι δεν πρόκειται να βγει στη σύνταξη.
«Η συνταξιοδότηση είναι κάτι πολύ υποκειμενικό. Ξέρω συνταξιούχους που είναι πολύ χαρούμενοι, ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο, πάνε για ψάρεμα, παίζουν με τα εγγόνια τους και ποτέ δεν τους λείπει η δουλειά. Αλλά υπάρχουν και άνθρωποι, όπως εγώ, που τους αρέσει να δουλεύουν όλη την ώρα. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να βγαίνει στη σύνταξη. Εχω ανάγκη να σηκώνομαι το πρωί, να βγαίνω έξω και να δουλεύω», δηλώνει.
Στη συνέχεια, όμως, προσθέτει, επιστρατεύοντας για άλλη μια φορά μια μεγάλη δόση μαύρου χιούμορ: «Ισως, βέβαια, να πάθω ξαφνικά εγκεφαλικό ή καρδιακή προσβολή και να αναγκαστώ να αποσυρθώ. Αν, όμως, είμαι καλά στην υγεία μου δεν θα βγω στη σύνταξη».
Μανία με την Ευρώπη
Είναι η 45η ταινία του Αλεν και η όγδοη που γυρίζει σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Το προηγούμενο φιλμ του, με τίτλο «Μεσάνυχτα στο Παρίσι» (Οσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου), ήταν η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία του όλων των εποχών.
Η ταινία δεν έχει λάβει ιδιαιτέρως κολακευτικές κριτικές από τον αμερικανικό Τύπο. Ωστόσο, ο Γούντι Αλεν έχει βάλει ήδη πλώρη για το επόμενο κινηματογραφικό του δημιούργημα (με πρωταγωνιστή και πάλι τον Μπόλντουιν). Ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει γυρίσματα τον Αύγουστο, επιστρέφοντας στο γνώριμο γι' αυτόν σκηνικό της Νέας Υόρκης.
Μερικές από τις καλύτερες ατάκες του
«Η θεωρία μου είναι ότι, στην καλύτερη περίπτωση, κανείς στο σύμπαν δεν ενδιαφέρεται για εμάς. Στην καλύτερη περίπτωση!»
«Αχ, να μου 'δινε ο Θεός ένα καθαρό σημάδι! Να 'κανε, παράδειγμα λέω, μια μεγάλη κατάθεση επ' ονόματί μου σε μια ελβετική τράπεζα»
Ο Γούντι Άλλεν διηγείται ένα περιστατικό από τα γυμνασιακά του χρόνια, όταν ακόμα λεγόταν Άλαν Στιούαρτ Κόνιγκσμπεργκ:
«Είμουν πολύ καλός στην έκθεση και έγραψα μια αστεία έκθεση, που περιείχε όμως πολλά σεξουαλικά στοιχεία. Μολονότι ήταν καλόγουστα σεξουαλικά αστεία, χωρίς καθόλου προστυχόλογα. Ήταν το είδος των σύντομων σεξουαλικών αστείων που μπορούσες άνετα να πεις στην τηλεόραση πριν από τριάντα χρόνια. Αλλά ο καθηγητής και ο διευθυντής είχαν φρίξει κι έτσι κάλεσαν τη μητέρα μου.
Τι εννοείς μ' αυτό; Τι εννοείς με το «Έχει ένα σώμα σαν κλεψύδρα κι εγώ θα 'θελα να παίζω μέσα στην άμμο;» ρώτησε ο διευθυντής τον Άλαν που αποκρίθηκε: «Είναι ένα αστείο».
Όχι όμως για το διευθυντή, ο οποίος είπε στη Νέτι: «Ο γιος σας θα πρέπει να επισκεφθεί ψυχίατρο».
«Υπάρχει ένα παλιό ανέκδοτο. Δύο ηλικιωμένες γυναίκες βρίσκονται σ' ένα θέρετρο στα βουνά Κάτσκαλ και η μία απ' αυτές λέει: «Βρε παιδί μου, το φαγητό σ' αυτό το μέρος είναι πραγματικά απαίσιο». Και η άλλη λέει: «Ναι, και οι μερίδες είναι τόσο μικρές». Λοιπόν, έτσι στην ουσία αισθάνομαι κι εγώ για τη ζωή. Είναι γεμάτη από μοναξιά και μιζέρια και βάσανα και δυστυχία και τελειώνει πάρα πολύ γρήγορα»
«Πάντα έγραφα. Από μικρό παιδί. Μπορούσα να σκαρφιστώ έξυπνες ιστορίες ενώ δεν ήξερα ούτε ανάγνωση ακόμη. Λέω γι' αστείο ότι έγραφα πριν καν μάθω να διαβάζω»
«Είναι το σεξ βρώμικο; Μόνο αν γίνεται σωστά»
«Το σεξ αυξάνει την ένταση. Η αγάπη τη δημιουργεί»
«Ο εγκέφαλός μου; Είναι το δεύτερο πιο αγαπημένο όργανό μου»
«Μην υποτιμάτε την αυτοικανοποίηση – είναι σεξ με κάποιον που αγαπώ»
«Η αμφισεξουαλικότητα αυτόματα διπλασιάζει τις πιθανότητες για ραντεβού το Σάββατο βράδυ»
«Το σεξ χωρίς την αγάπη είναι μια άδεια εμπειρία, αλλά σε σχέση με τις άδειες εμπειρίες, είναι μια από τις καλύτερες»
«Είμαι τόσο καλός εραστής γιατί προπονούμαι πολύ μόνος μου»
«Νομίζω τελικά ότι όλα πηγάζουν από το γεγονός ότι μισώ την πραγματικότητα. Και το κακό είναι ότι μόνο εκεί μπορεί κανείς να απολαύσει μια ωραία μπριζόλα»
«Γι' άλλη μια φορά επιχείρησα ν' αυτοκτονήσω –έβρεξα τη μύτη μου και την έχωσα στο ντουί της λάμπας. Δυστυχώς, έγινε ένα βραχυκύκλωμα στα καλώδια, κι απλώς κουτρουβαλιάστηκα απ' το ψυγείο. Επειδή πάντα κατατρύχομαι από θανατερές σκέψεις, μελαγχολώ σταθερά. Αναρωτιέμαι πάντα αν θα υπάρχει μετά θάνατον ζωή, κι αν υπάρχει, θα βρω άραγε να χαλάσω χιλιάρικο;»
«Η ζωή δεν μιμείται την τέχνη, μιμείται την κακή τηλεόραση»
«Δεν με ενδιαφέρει να ζω στις καρδιές των ανθρώπων, προτιμώ να ζω στο διαμέρισμά μου»
«Αυτό που μας βασανίζει στην πραγματικότητα είναι ο θάνατος. Τα γηρατειά και ο θάνατος. Είναι τόσο τρομαχτικό, τόσο φριχτό για τους ανθρώπους να τον αποδεχτούν, που επιλέγουν να μην το σκέφτονται. Σκαρφίζονται θρησκείες ή ένα σωρό άλλα πράγματα για να μην σκέφτονται το θάνατο. Προσπαθούν να το μπλοκάρουν, να το βγάλουν από το μυαλό τους»