Το 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου -στα ερείπια της Ενωσης Κέντρου- ίδρυε το ΠΑΣΟΚ. Τριάντα οκτώ χρόνια μετά, δύο πολιτικοί διεκδικούν τη νέα Κεντροαριστερά, ο καθένας με τον δικό του τρόπο: ο ένας, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, επιχειρεί μια (άτολμη) αναβάπτιση στα «ιερά και τα όσια» του ιστορικού ΠΑΣΟΚ. Ο άλλος, ο Αλέξης Τσίπρας, απλώνεται επεκτατικά στον προοδευτικό χώρο, έχει απορροφήσει τα συνθήματα του Ανδρέα Παπανδρέου -ακόμη και τη δική του επέτειο της 3ης Σεπτέμβρη γιορτάζει απόψε!
Αναζητείται ο ηγέτης της μεγάλης ελληνικής σοσιαλιστικής Αριστεράς. Το «κοστούμι» θα προβάρουν σε δύο αποψινές εκδηλώσεις για την επέτειο της 3ης Σεπτέμβρη οι κύριοι Βενιζέλος και Τσίπρας αλλά οι επόμενοι μήνες θα καθορίσουν την πορεία του χώρου.
Η σημερινή εκδήλωση του ΠΑΣΟΚ στο Μουσείο Μπενάκη είναι μελαγχολική. Από το τετράπτυχο εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση και δημοκρατική διαδικασία δεν απέμειναν παρά τα λείψανά του: Ενας γραφειοκρατικός μηχανισμός αποκομμένος από τον κορμό της κοινωνίας, φοβικός και με σύνδρομα εξουσίας άλλων εποχών το ΠΑΣΟΚ δείχνει μακριά από το «σοσιαλιστικό» Κίνημα που κοσμεί το λογότυπό του.
Εχοντας συνδεθεί με την δραματική απόφαση πρόσδεσης της χώρας στο ΔΝΤ το ΠΑΣΟΚ φαντάζει σήμερα το ενοχικό απομεινάρι του άλλοτε κραταιού μαζικού φορέα της σοσιαλιστικής Αριστεράς που ιδιοφυώς ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου στα ερείπια της προδικτατορικής Ενωσης Κέντρου που κληρονόμησε από τον πατέρα του.
Η ιδρυτική επέτειος του «νέου ΠΑΣΟΚ» που επιχειρεί απόψε ο Ευάγγελος Βενιζέλος είναι διπλά προβληματική: τα κορυφαία στελέχη θα απουσιάσουν επιδεικτικά για να υπογραμμίσουν ότι μια αναπαράσταση των ηρώων του '74 δεν αρκεί για ένα «νέο ξεκίνημα» σε ένα κόμμα που δεν εκπέμπει πλέον κανένα σήμα στην ελληνική κοινωνία.
Επίσης, μια δημοσκόπηση που φέρει το ΠΑΣΟΚ σε μονοψήφια ποσοστά επιρροής (9,2%) θα σκιάσει την χαρά της εκδήλωσης που μοιάζει περισσότερο ως η τελευταία απεγνωσμένη απόπειρα να ανακοπεί το κύμα φυγής των στελεχών και των ψηφοφόρων του ιστορικού Κινήματος.
Επικεφαλής ενός κόμματος σε αρνητική πορεία, σε μια οικονομικά κατεστραμμένη χώρα ο Ευάγγελος Βενιζέλος γνωρίζει ότι το ΠΑΣΟΚ έχασε, συρρικνώθηκε και βαδίζει σε ένα τεντωμένο σχοινί. Ξέρει ότι ο ίδιος βρίσκεται έξω από τους ιδρυτικούς μύθους του Κινήματος, δεν θεωρείται φορέας του DNA του ΠΑΣΟΚ και αντιλαμβάνεται ότι μόνο σε αυτή την περίπτωση οι οπαδοί και τα στελέχη θα του αναγνώριζαν το δικαίωμα να ανασυστήσει εκ βάθρων το κόμμα, ακόμη και να το καταργήσει πριν το επανιδρύσει. Γι'αυτό, προφανώς, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αρκείται να σηματοδοτήσει στην αποψινή εκδήλωση το «νέο ξεκίνημα» με προσθαφαιρέσεις ακτίνων από τον ήλιο του συμβόλου, κινήσεις που δεν θεωρούνται ικανές να ηλεκτροδοτήσουν την παράταξη.
Από την πλευρά του ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί το σύνολο του προοδευτικού χώρου. Μιμούμενος τα «παπανδρεϊκά» συνθήματα ο Αλέξης Τσίπρας τονίζει «δεν είμαστε ούτε κόμμα διαμαρτυρίας ούτε κόμμα εξουσίας». Ξεκόβει έτσι οριστικά με την Αριστερά της διαμαρτυρίας και αποποιείται κάθε μελλοντική μετάλλαξη σε κόμμα εξουσίας -όπως το ΠΑΣΟΚ, που έχασε στη διαδρομή τις κοινωνικές αντιστοιχίσεις που το χαρακτήριζαν.
«Η μεγάλη δημοκρατική παράταξη της Αριστεράς θα κυβερνήσει τον τόπο για να αποκαταστήσει την κοινωνική δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια του λαού» τονίζει ο κ. Τσίπρας, σε καθαρή «παπανδρεική» διάλεκτο, θέλοντας να ταυτιστεί με τον πόθο του ελληνικού λαού όπως εκφράζεται εν έτει 2012 για αλλαγή και απελευθέρωση από τη Μνημονιακή σύμβαση.
Σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ που χάνει την πολυσυλλεκτικότητά του και τις κοινωνικές του αναφορές ο ΣΥΡΙΖΑ υποφέρει από το σύνδρομο της πολυφωνίας. Δεκάδες συνιστώσες που δημιουργήθηκαν στα χρόνια της «διαμαρτυρόμενης» Αριστεράς ταλανίζουν ιδεολογικά τον πολιτικό του λόγο και θα χρειαστεί τόλμη στο επερχόμενο Συνέδριο για να ενοποιηθεί ο χώρος και να εκφραστεί σε σύγχρονη κεντροαριστερή διάλεκτο.
Το βήμα του Αλέξη Τσίπρα προς την ίδρυση της νέας πολλυσυλεκτικής Αριστεράς έχει μια δόση αλλαζονείας και, πιθανόν, την ίδια άγνοια ρίσκου που είχε η κίνηση του Ανδρέα Παπανδρέου να θάψει (σε μια χαώδη μεταδικτατορική Ελλάδα) το παραδοσιακό Κέντρο στα ιδρυτικά θεμέλια του ΠΑΣΟΚ της 3ης Σεπτέμβρη. Αλλά οι ηγέτες επικυρώνονται και από τον τρόπο που διαβλέπουν το μέλλον.
Φωτογραφία: Eurokinissi