Πέντε βήματα-μεταλλάξεις αρκεί να κάνει ο ιός της γρίπης των πτηνών Η5Ν1 για να προσαρμοστεί σε μία μορφή τέτοια που να του επιτρέπει να εξαπλώνεται ραγδαία από άνθρωπο σε άνθρωπο και να εξελιχθεί σε φονική πανδημία.
Έντονη ανησυχία προκαλεί επίσης το γεγονός οτι δύο από αυτές τις πέντε γενετικές αλλαγές έχουν ήδη εντοπιστεί σε στελέχη του ιού που κυκλοφορούν σε άγρια πουλιά, όμως είναι ακόμα άγνωστο πόσο πιθανό είναι να συμβούν τελικά όλες αυτές οι μεταλλάξεις στον ιό, ώστε να γίνει φονικός για τους ανθρώπους.
Η σχετική μελέτη, έγινε απο ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου Έρασμος της Ολλανδίας με επικεφαλής τον καθηγητή Ρον Φουσιέ και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science» και είναι η δεύτερη από τις δύο επίμαχες έρευνες πάνω στις μεταλλάξεις του ιού.
Οι Ολλανδοί ερευνητές συνέκριναν το DNA του ιού Η5Ν1 με τη δομή άλλων ιών που ευθύνονταν για προηγούμενες πανδημίες ανθρώπινης γρίπης. Εντόπισαν έτσι πέντε μεταλλάξεις-κλειδιά που, αν συμβούν απο τη φύση, ή από τρομοκράτες, θα επιτρέψουν στον ιό να μεταφέρεται μέσω του αέρα και να μολύνει τους ανθρώπους άμεσα.
Οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν τα ευρήματά τους, μεταλλάσσοντας τον ιό Η5Ν1 με βάση αυτές τις αλλαγές και μολύνοντας πειραματόζωα (κουνάβια), που στη συνέχεια, όπως αποδείχτηκε, κόλλησαν διαδοχικά το ένα το άλλο μέσω βήχα και φταρνίσματος.
Οι δύο μελέτες είχαν από το Νοέμβριο του 2011 τεθεί σε «εμπάργκο» δημοσιοποίησης λόγω των φόβων ότι μελλοντικοί βιο-τρομοκράτες θα μπορούσαν να αποκτήσουν την αναγκαία τεχνογνωσία για να επιφέρουν μόνοι τους τις φονικές μεταλλάξεις, όμως στη συνέχεια επιτράπηκε η δημοσίευσή τους, ώστε οι έρευνες αυτές να χρησιμοποιηθούν για να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση επιδημίας.
«Ελπίζουμε να μάθουμε ποιοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν πανδημία και, με αυτή τη γνώση, ίσως είμαστε σε θέση να την παρεμποδίσουμε μέσα από αυστηρά προγράμματα καταπολέμησης του ιού», δήλωσε ο Φουσιέ. Όπως είπε, τέτοιες έρευνες μπορούν να επιταχύνουν την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων εμβολίων και αντι-ιικών φαρμάκων εναντίον μιας πιθανής μορφής του ιού της γρίπης που θα μπορούσε να εξαπλωθεί αστραπιαία μεταξύ των ανθρώπων.
Όμως, αν και για πρώτη φορά κατέστη φανερό ότι ο ιός της γρίπης των πτηνών είναι δυνατό να μεταφερθεί μέσω του αέρα, οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε ένα οριστικό συμπέρασμα αναφορικά με το πόσο πιθανό είναι τελικά να συμβούν αυτές οι απανωτές μεταλλάξεις.
Σύμφωνα όμως με άλλους επιστήμονες, πιο πιθανό από την προοπτική να κάνει τις μεταλλάξεις η φύση ή ένας τρομοκράτης, είναι να ξεφύγει ο μεταλλαγμένος φονικός ιός από ένα εργαστήριο που κάνει τις σχετικές μελέτες, γι' αυτό πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα βιο-ασφάλειας.