Σύγκριση τιμών σούπερ μάρκετ για 20 βασικά καταναλωτικά αγαθά σε πέντε χώρες συγκρίνει το ΙΕΛΚΑ.
Οι τιμές ενός τυπικού καλαθιού σε Αγγλία, Ισπανία, Γαλλία και Πορτογαλία συγκρίνονται με τις τιμές στην Ελλάδα όπου σύμφωνα με το Ινστιτούτου παραμένουν σημαντικά χαμηλότερες.
Η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα.
Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών δείχνει ότι και οι τέσσερις χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα, 8% η Ισπανία, 28% η Γαλλία, 22% η Αγγλία, 10% η Πορτογαλία. Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα για να γίνουν αντιληπτές τις πραγματικές τιμές των προϊόντων σουπερμάρκετ.
Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση (σχήμα 1) δείχνει ότι οι τέσσερις χώρες έχουν ακόμα πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Ισπανία κατά 19%, η Γαλλία κατά 41%, η Αγγλία κατά 38% και η Πορτογαλία κατά 16% Αυτό είναι αποτέλεσμα της πολύ μεγάλης διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά).
Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13% και 24% για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, κάποιες από τις οποίες συμμετέχουν στο δείγμα της έρευνας, όπως είναι τα έλαια, ο καφές, τα γλυκά, τα σνακς και τα αρτοποιήματα. Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από την Αγγλία (0%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%.
Σημειώνεται ότι η εισαγωγή ειδικών φόρων κατανάλωσης (π.χ. καφές) δεν είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί στα παραπάνω στοιχεία.
Το 17% του εισόδηματος πάει στη διατροφή
Την ίδια ώρα έρευνα της Eurostat καταδεικνύει ότι η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος αύξησε το ποσοστό της δαπάνης των Ελλήνων σχεδόν στο 17%, από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ.
Συγκεκριμένα, οι Έλληνες δαπανούν 16,9% για την αγορά φαγητού η στιγμή που ο μέσος όρος στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ ανέρχεται σε 12,2%.
Αυτή είναι η τρίτη πιο σημαντική κατηγορία των δαπανών των νοικοκυριών μετά τη «στέγαση, το νερό, την ηλεκτρική ενέργεια, το φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα», οι οποίες αντιπροσώπευαν το 24,2% των δαπανών των νοικοκυριών και οι «μεταφορές», οι οποίες αντιπροσώπευαν το 13,0%.
Τα κράτη μέλη που οι δαπάνες τους σε τρόφιμα και μη αλκοολούχα ανέρχονται σε ποσοστό άνω του 20% της συνολικής δαπάνης ήταν η Ρουμανία (27,8%), η Λιθουανία (21,6%) και η Εσθονία (20,3%).