Ηχηρή ήττα του Βλαντίμιρ Πούτιν στην ψυχροπολεμική κόντρα της Μόσχας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο για το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ουκρανίας βλέπουν δυτικά ΜΜΕ.
«Στην δισχιλιετή μάχη μεταξύ εκκλησίας και κράτους ο [πατριάρχης] Βαρθολομαίος κατήγαγε μια αξιοσημείωτη νίκη την περασμένη εβδομάδα. Αψηφώντας τις διαμαρτυρίες του Κρεμλίνου και του ρωσικού κλήρου ενέκρινε την επιθυμία της Ουκρανίας για μια ανεξάρτητη Εκκλησία που θα δεν λογοδοτεί πλέον, όπως έκανε από το 1686, στο Πατριαρχείο της Μόσχας», γράφει ο Guardian σχολιάζοντας ότι το θέμα ξεφεύγει από τις εκκλησιαστικές αντιπαλότητες καθώς ο Οικουμενικός Πατριάρχης δέχθηκε έντονες πιέσεις από Ουκρανούς πιστούς και το Κίεβο, που θεωρεί το πατριαρχείο της Μόσχας όχημα προώθησης της ρωσικής επιρροής.
Η κίνηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου «συνιστά σοβαρό πλήγμα για τον Πούτιν, που χρησιμοποίησε την κυριαρχία του ρωσικού πατριαρχείου για να ενισχύσει τους ισχυρισμούς του καθεστώτος του ότι είναι ο κληρονόμος της τσαρικής αυτοκρατορίας... Ο Πούτιν προώθησε το πατριαρχείο της Μόσχας ως παγκόσμια πρωτεύουσα των Ορθοδόξων... Αυτή η ιδέα ενός “ρωσικού κόσμου” με μια εκκλησία και μια κουλτούρα, που υιοθέτησε ο επικεφαλής της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας πατριάρχης Κύριλλος κινδυνεύει τώρα», γράφει η βρετανική εφημερίδα σημειώνοντας τις έντονες ρωσικές αντιδράσεις, τις απειλές περί οριστικής ρήξης των σχέσεων με την Κωνσταντινούπολη – ο επίσκοπος Ιλαρίων Αλφέγιεφ υποστήριξε στην κρατική τηλεόραση της Ρωσίας ότι ο πατριάρχης Βαρθολομαίος “δεν θα έχει πλέον το δικαίωμα να εμφανίζεται ως ηγέτης των 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων του πλανήτη, αφού τουλάχιστον οι μισοί δεν θα τον αναγνωρζουν”- και τις αιτιάσεις στη Μόσχα ότι το όλο θέμα είναι αποτέλεσμα μιας αμερικανικής συνωμοσίας με φόντο τις συνεχιζόμενες -έστω και σποραδικά- μάχες στην ανατολική Ουκρανία μεταξύ των φιλορώσων αυτονομιστών και των δυνάμεων του Κιέβου, που υποστηρίζει η Δύση.
Ο αρθρογράφος Leonid Bershidsky του Bloomberg αμφιβάλλει,πάντως, κατά πόσον ο Πούτιν θα προχωρήσει σ’ ένα σχίσμα με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. «Ο Πούτιν έχει επισκεφθεί δυο φορές το Άγιον Όρος... Αφοσιωμένοι στο καθεστώς του συνηθίζουν μ’ ένα προσκύνημα εκεί να επιβεβαιώνουν την ορθόδοξη πίστη τους, όπως ο υπουργός ΄Αμυνας Σεργκέι Σόιγκου, ο γενικός εισαγγελέας Γιούρι Τσάικα και πάνω από 10.000 άλλοι Ρώσοι. Αλλά το Άγιον Όρος υπάγεται στη δικαιοδοσία του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης και οι Ρώσοι μπορεί να το χάσουν μ’ ένα οριστικό σχίσμα-μια πελώρια συμβολική ήττα για έναν πρόεδρο που θέλει να προβάλει την εικόνα του πιστού. Από την άλλη πλευρά είναι δύσκολο για τον Πούτιν, όπως και για τον Πατριάρχη Μοσχας Κύριλλο να αποδεχθούν μια ανεξάρτητη Ουκρανική εκκλησία υπό τις ευλογίες της Κωνσταντινούπολης και σχεδόν ανυπόφορο να παραδεχθούν ότι όχι η Μσχα, αλλά η Κωνσταντινούπολη με μόλις μερικές εκατοντάδες Ορθοδόξους πιστούς είναι η πραγματική έδρα εξουσίας της Ορθοδοξίας παγκοσμίως», σχολιάζει.
Στην Ουκρανία λειτουργούν σήμερα τρεις ορθόδοξες εκκλησίες: Το Πατριαρχείο του Κιέβου, με επικεφαλής τον μητροπολίτη Φιλάρετο, που δεν αναγνωρίζει την εξουσία της Μόσχας, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία που υπάγεται στο Πατριαρχείο Μόσχας και η Ουκρανική Αυτοκέφαλη Εκκλησία, η οποία αποσπάστηκε από τη Ρωσική τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Φανάρι γνωστοποίησε την πρόθεσή του να αναγνωρίσει τον πατριάρχη Φιλάρετο και τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Μαλέτιτς της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Εκκλησίας.
Το ερώτημα είναι αν οι εκκλησίες αυτές θα ενωθούν τωρα που είναι ελεύθερες από τον σφικτό εναγκαλισμό της Ρωσίας. Και σ’ αυτό ακριβώς θα ποντάρει πιθανότατα η Μόσχα, καταλήγει το άρθρο του Bloomberg: «Η καλύτερη ελπίδα της Ρωσίας είναι να σπείρει διχόνια και να συγκρατήσει τους αφοσιωμένους στη Μόσχα ιερωμένους από την αυτομόληση προς τη μελλοντική Ουκρανική εκκλησία. Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου της Μόσχας θα πρέπει πιθανότατα να αποκαλείται ρωσική όταν η αντίπαλή της κερδίσει την αυτοκεφαλία. Κι αυτό είναι ντισαβαντάζ στην Ουκρανία, όπου οι περισσότεροι θεωρούν τη Ρωσία επιτιθέμενο κράτος. Όσο σκληρά κι αν προσπαθήσει η Ρωσία να επιβραδύνει το ουκρανικό αυτοκέφαλο, η ζημιά δεν μπορεί να περιοριστεί πλήρως. Ακόμη και μόνον 20% των Ουκρανών και 15% των Ρώσων λένε ότι η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο στις ζωές τους, η συμβολική σημασία της θρησκευτικής οριοθέτησης και η πραγματική προοπτική ενός σχίσματος δεν θα χαθούν σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά του πληθυσμού των δύο χωρών. Πρόκειται για έναν πόλεμο που έχει ήδη χάσει ο Πούτιν έναντι ορισμένων απρόσμενων αντιπάλων, περιλαμβανομένου ενός σκληρού γηραιού κληρικού στην Κωνσταντινούπολη.»