Η ηθοποιός και σκηνοθέτιδα Ραφίκα Σαουίς κι ο εικαστικός Μιχάλης Αργυρού, παρουσιάζουν το έργο «Τρωάδες-Anima Captus», μια περφόρμανς διάρκειας 96 ωρών, στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς.
Η περφόρμανς εξελίσσεται μέσα σε μια εικαστική εγκατάσταση και θα πραγματοποιηθεί από Πέμπτη 3 έως και Κυριακή 6 Μαΐου.
Σε κατάσταση σιωπής
Στην εγκατάσταση συμμετέχουν περφόρμερς προερχόμενοι από την Ελλάδα και χώρες της Μέσης Ανατολής και της Δυτικής Ασίας, οι οποίοι, μαζί με τη δημιουργό, θα παραμείνουν στο χώρο της εγκατάστασης, σε κατάσταση σιωπής, για τέσσερα εικοσιτετράωρα.
Η εικαστική εγκατάσταση του Μιχάλη Αργυρού απλώνεται σε έναν πολυδαίδαλο ιστό, στον οποίο ο επισκέπτης ακολουθεί μια διαδραστική διαδρομή:
Στον πρώτο χώρο, βρίσκεται ανάμεσα σε σαράντα γυμνά ανθρώπινα σώματα που συνωστίζονται σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, το οποίο θυμίζει κρεματόριο, νεκροτομείο, χώρο αποθήκευσης κρεάτων. Σώματα εκτεθειμένα σε κάθε κίνδυνο.
Κατόπιν, εισέρχεται σε ένα σκοτεινό περιβάλλον, στο οποίο στόματα αναπαράγουν αποσπάσματα από πολιτικούς λόγους και προφητείες, που δικαίωσε ή διέψευσε η Ιστορία. Ακούγοντας τις Κασσάνδρες, ο θεατής καλείται να ανακαλύψει την έξοδο, που οδηγεί σε μία ερημοποιημένη ζώνη, στην οποία κατοικούν εγκλωβισμένες ψυχές. Εκεί, με κάθε μέσο, ακόμα και με τη σιωπή, οι περφόρμερς κοινοποιούν τα τραύματά τους από προσωπικές ή πατρογονικές, ακούσιες μετακινήσεις, πραγματευόμενοι διαρκώς την έννοια του πολίτη, της εθνικότητας και του «ανήκειν».
«Η σύμπραξη Ελλήνων καλλιτεχνών και καλλιτεχνών σε εξορία βρίσκει τον κοινό της τόπο στην έννοια της απώλειας, η οποία έχει βιωθεί συλλογικά σε εθνικό και κοινωνικό επίπεδο» σημειώνει η Ραφίκα Σαουίς. Έναυσμα για τις «Τρωάδες-Anima Captus» αποτέλεσε η πολύχρονη έρευνά της πάνω στην πολιτική των συνόρων και στα ερωτήματα που προκύπτουν από τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις της μετα-αποικιοκρατικής περιόδου, κυρίως στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και στη Δυτική Ασία.
Το βιωματικό υλικό της έρευνας προέκυψε κατά τη διάρκεια των επισκέψεών της σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπου εστίασε στα νομικά δικαιώματα των ανθρώπων σε φυγή και, κυρίως, στον τρόπο με τον οποίο οι τρέχουσες πολιτικές αποφάσεις δημιουργούν τα μεταναστευτικά ρεύματα.
Η αναφορά στις Τρωάδες του Ευριπίδη πηγάζει από το γεγονός ότι το αξεπέραστο έργο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας αφορά στη φύση του πολέμου και στον διωκόμενο άνθρωπο, του οποίου η ταυτότητα καθορίζεται από την απώλεια και την απροσδόκητη αλλαγή της μοίρας.
Οι περφόρμερς που συμμετέχουν σε αυτήν την εικαστική αφήγηση έχουν ως γενέθλιους τόπους το Αφγανιστάν, την Ελλάδα, το Ιράν και τη Συρία. Μέσα από διαδοχικές συναντήσεις διάρκειας επτά μηνών, ερεύνησαν το ζήτημα της ταυτότητας με βάση τους άξονες εθνικότητα / πολίτης / ανήκειν. Παράλληλα, ακολουθώντας τη μεθοδολογία της δημιουργού, κατέγραψαν και χαρτογράφησαν τόσο τις προσωπικές τους εμπειρίες όσο κι εκείνες των τριών προηγούμενων γενεών του γενεαλογικού τους δέντρου, με βάση τις υποχρεωτικές μετακινήσεις και μετεγκαταστάσεις τους, τις υπαγορεύομενες από οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα των αποικιακών και μετα-αποικιακών κέντρων εξουσίας.
Όπως υπογραμμίζουν οι δημιουργοί της Performance «ο διαρκής επανακαθορισμός των συνόρων τους τρεις τελευταίους αιώνες, προς όφελος οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων, αυθαίρετα ένωσε ή χώρισε λαούς και έθνη.
Η ελεύθερη δραματουργία των αφηγήσεων μέσα στην εγκατάσταση δημιουργεί μια ενιαία γη, μια γεωγραφία χωρίς σύνορα».
Το έργο υλοποιείται με τη χρηματοδότηση του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ και την υποστήριξη του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).