Η προοπτική της απόσχισης της Καταλονίας από την Ισπανία δεν ήταν ποτέ τόσο κοντά. Ποιες θα είναι όμως οι οικονομικές συνέπειες ενός τέτοιου διαζυγίου, τι στιγμή μάλιστα που, όπως όλα δείχνουν, αυτό θα είναι κάθε άλλο παρά συναινετικό;
Από άποψη μεγέθους και πληθυσμού, η Καταλονία θα μπορούσε εύκολα να «σταθεί» ως αυτόνομη ευρωπαϊκή χώρα, στα πρότυπα της Ελβετίας. Παρότι κατέχει το 16% του πληθυσμού της Ισπανίας, παράγει το 19% του ΑΕΠ της και το 25% των εξαγωγών της. Αυτό το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι αυτή τη στιγμή 14% υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (ωστόσο ελαφρώς χαμηλότερο από άλλες περιοχές της Ισπανίας, όπως η Μαδρίτη και η Ναβάρα). Εντωμεταξύ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της υπόλοιπης Ισπανίας έιναι 10%-15% χαμηλότερο από τον ΕΕ μέσο όρο. Η ανεργία στην Καταλονία είναι μικρότερο από εκείνη στην υπόλοιπη Ισπανία και παρόμοια με εκείνη της Μαδρίτης.
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι τόσο η Καταλονία όσο και το νέο ισπανικό κράτος που θα προκύψει από το πιθανό διαζύγιο είναι απόλυτα βιώσιμα από μόνα τους. Ασφαλώς και θα υπάρξουν οικονομικές συνέπειες αν χωριστούν, ωστόσο αυτές θα είναι περισσότερο βραχυπρόθεσμες παρά μακροπρόθεσμες.
Φορολογία και δαπάνες
Αναφορικά με τη φορολογία, η Καταλονία θα έβγαινε κερδισμένη παρά χαμένη από μια απόσχιση. Το αντίθετο θα συνέβαινε με την υπόλοιπη Ισπανία. Κι αυτό γιατί η Καταλονία δίνει στην κεντρική ισπανική κυβέρνηση πολύ περισσότερα απ’ όσα παίρνει με τη μορφή δημόσιων υπηρεσιών και επενδύσεων. Κάποιες εκτιμήσεις θέλουν την Καταλονία να μεταφέρει μέχρι και το 8% του ΑΕΠ της το χρόνο.
Μέρος αυτού του οφέλους θα μπορούσε ίσως να χρησιμοποιηθεί από το νέο καταλανικό κράτος για την επισκευή υποδομών που κατά γενική ομολογία είναι ζωτικής σημασίας για την Καταλονία, όπως το σιδηροδρομικό δίκτυο που ενώνει την Βαρκελώνη με πόλεις κατά μήκος της Μεσογείου και το λιμάνι της Βαρκελώνης.
Αν και η Ισπανία ως σύνολο υποφέρει οικονομικά λόγω της οικονομικής κρίσης, στην περιοχή της Καταλονίας υπάρχει η αντίληψη ότι η κεντρική κυβέρνηση έχει ξοδέψει δημόσιους πόρους με μη αποτελεσματικό, πολιτικά υποκινούμενο τρόπο.
Ασφαλώς η Καταλονία θα έπρεπε να επενδύσει στη δημιουργία νέων κρατικών δομών όπως πρεσβείες και μια κεντρική τράπεζα. Αυτό ίσως στοιχίσει περισσότερο από το μερίδιο που πληρώνει τώρα η Καταλονία. Αντίθετα, η νέα Ισπανία ίσως αξιοποιούσε την απόσχιση ως ευκαιρία για να απλοποιήσει τις διοικητικές δομές της σε μια πιο ομογενοποιημένη χώρα.
Η μοιρασιά του χρέους
Ενα άλλο ζήτημα είναι το χρέος. Οι δύο χώρες θα έπρεπε να καθίσουν και να διαπραγματευτούν πώς θα χωριστεί αυτό. Η καταλανική κυβέρνηση έχει ένα αναλογικά μικρό δημόσιο χρέος που λογικά θα το πάρει μαζί της μετά το διαζύγιο.
Στη συνέχεια η Καταλονία θα έπρεπε να ζητήσει χρηματοδότηση από τις οικονομικές αγορές. Αυτό θα ήταν πιθανό αν γινόταν ανεξάρτητο κράτος με τους δικούς του φόρους. Αν και το νέο ισπανικό κράτος θα ήταν σε χειρότερη οικονομικά θέση απ’ ό,τι τώρα, θα είχε τη στήριξη της ΕΚΤ.
Βραχυπρόθεσμα, η απόσχιση θα κοστίσει και στα δύο μέρη, καθώς θα φέρει οικονομική αβεβαιότητα και αναταράξεις στο εμπόριο, και ίσως οι δύο πληθυσμοί μποϊκοτάρουν ο ένας τα προϊόντα του άλλου. Λόγω της διαφοράς μεγέθους η Καταλονία θα υπέφερε περισσότερο, αλλά δεν είναι σίγουρο πόσο θα κρατούσε αυτό
Εκτός ή εντός ΕΕ;
Παράγοντας – κλειδί είναι αν η Καταλονία θα έχει τη δυνατότητα να παραμείνει στην ΕΕ ως ανεξάρτητο κράτος. Αν συμβεί αυτό δεν θα άλλαζαν πολλά για καμία από τις δύο πλευρές. Αν όχι, θα έπρεπε να διαπραγματευτεί εμπορικές συμφωνίες τόσο με την Ισπανία όσο και με την υπόλοιπη ΕΕ.
Παρά το αναπόφευκτο κόστος, θα υπάρξουν και οφέλη. Η ισπανική κυβέρνηση μπορεί να χάσει μια δυναμική οικονομία, αυτό όμως θα μπορούσε να πυροδοτήσει μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη και εκμοντερνισμό των υπόλοιπων περιοχών της. Και καθώς θα είναι πλέον πιο ομογενής, θα μπορέσει να οδηγηθεί απερίσπαστα προς το μέλλον της.
Παρόλα αυτά θα είναι προς το συμφέρον των δύο χωρών να συνεργαστούν σε οικονομικό και μη οικονομικό επίπεδο επιδιώκοντας αμοιβαίες συμφωνίες. Έτσι θα μπορέσουν να λειτουργήσουν βιώσιμα και να ζήσουν μακριά αλλά... αγαπημένοι.
Φωτογραφίες: AP