Η Βαγδάτη απηύθυνε τελεσίγραφο 72 ωρών την Τρίτη στις αρχές του ιρακινού Κουρδιστάν για να παραδώσουν τον έλεγχο των αεροδρομίων στις κεντρικές αρχές, μία ημέρα μετά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιοχής, στο οποίο δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι σημειώθηκε συντριπτική επικράτηση του «ναι».
Από την πλευρά του ο ηγέτης του ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί κάλεσε τη Βαγδάτη «να μην κλείσει την πόρτα στον διάλογο» διαβεβαιώνοντας τη διεθνή κοινότητα ότι το δημοψήφισμα δεν είχε σκοπό να «οροθετήσει τα σύνορα (του Κουρδιστάν με το Ιράκ) ή να τα επιβάλλει de facto».
Αν και τα αποτελέσματα που αναμενόταν να ανακοινωθούν επίσημα την Τρίτη δεν δημοσιοποιήθηκαν τελικά, ο πρωθυπουργός του Ιράκ Χάιντερ αλ Αμπάντι σκλήρυνε τον τόνο έναντι της Αρμπίλ.
«Η κυβέρνηση αποφάσισε να απαγορεύσει τις διεθνείς πτήσεις από και προς το Κουρδιστάν σε τρεις ημέρες αν τα αεροδρόμια δεν παραδοθούν στην κεντρική κυβέρνηση», υπογράμμισε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Στην αυτόνομη περιοχή του Κουρδιστάν, στο βόρειο Ιράκ, λειτουργούν δύο αεροδρόμια: ένα στην Αρμπίλ και άλλο ένα στη Σουλεϊμανίγια. Πέραν της ιρακινού εθνικού αερομεταφορέα, πολλές ξένες αεροπορικές εταιρίες—ιρανικές, τουρκικές, ιορδανικές, λιβανέζικες, γερμανικές—εκτελούν τακτικά πτήσεις προς και από αυτά.
Η Βαγδάτη απαίτησε ήδη την Κυριακή από τις άλλες χώρες να μην κάνουν πλέον καμιά αγορά πετρελαίου από τις κουρδικές αρχές. Ο μαύρος χρυσός είναι η βασική πηγή εσόδων του ιρακινού Κουρδιστάν.
Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία, την απόφαση για τη διεξαγωγή του οποίου έλαβε μονομερώς ο Μασούντ Μπαρζανί, διεξήχθη τη Δευτέρα στην αυτόνομη περιοχή—η οποία διαιρείται στις επαρχίες της Αρμπίλ, της Σουλεϊμανίγιας και του Ντοχούκ—αλλά και σε εδάφη που διεκδικούνται από τους Κούρδους και την κεντρική κυβέρνηση.
Οι Κούρδοι αναμένουν την ανακοίνωση της συντριπτικής επικράτησης του ναι και γιόρτασαν τη Δευτέρα στην Αρμπίλ με πυροτεχνήματα και χορούς. «Είμαστε ο κουρδικός λαός, δεν είμαστε Άραβες, δεν είμαστε Πέρσες (...). Είμαστε Κούρδοι και θα παραμείνουμε για πάντα», είπε ένας κάτοικος της περιοχής.
Αλλά το όνειρο ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους δεν αναμένεται να πραγματωθεί, τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον.
Ο Μασούντ Μπαρζανί διαβεβαιώνει ότι το δημοψήφισμα δεν θα ακολουθήσει η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κουρδιστάν, αλλά η έναρξη «σοβαρών συνομιλιών» με τη Βαγδάτη.
Το βράδυ της Τρίτης, σε μια ομιλία του που μεταδόθηκε απευθείας τηλεοπτικά, ο Μπαρζανί κάλεσε εκ νέου τη Βαγδάτη σε διάλογο: «Αντί να επιβάλλετε κυρώσεις, ελάτε να αρχίσουμε διαπραγματεύσεις για να καταλήξουμε σε ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και για εσάς», είπε.
Αλλά λίγο νωρίτερα ο Αμπάντι είχε προειδοποιήσει ότι η κυβέρνησή του δεν θα διστάσει «να επιβάλει την εξουσία της βάσει του Συντάγματος» για να προασπίσει την ενότητα και την εθνική ακεραιότητα του Ιράκ.
«Παραμένουμε δεσμευμένοι στις διαπραγματεύσεις, αλλά δεν θα διαπραγματευθούμε στη βάση του δημοψηφίσματος», επέμεινε.
Το κοινοβούλιο της Βαγδάτης ενέκρινε τη Δευτέρα ένα ψήφισμα που προβλέπει την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων σε «όλες τις περιοχές» η κυριαρχία επί των οποίων αμφισβητείται, το οποίο πάντως δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη.
Σε αυτές τις περιοχές συμπεριλαμβάνεται η πολυεθνική και πλούσια σε πετρέλαιο επαρχία του Κιρκούκ, καθώς και τομείς των επαρχιών Νινευή, Ντιγιάλα και Σαλαχουντίν. Οι περισσότερες καταλήφθηκαν από τους Πεσμεργκά, τους κούρδους πολεμιστές, εν μέσω του χάους που βασίλευε μετά την κεραυνοβόλα έφοδο που εξαπέλυσε το 2014 η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) αποσπώντας τεράστιες εκτάσεις της ιρακινής επικράτειας από τον έλεγχο των δυνάμεων της κεντρικής κυβέρνησης.
Οι ιρακινές κυβερνητικές δυνάμεις συνεχίζουν τις επιχειρήσεις τους εναντίον των τελευταίων οχυρών του ΙΚ, στο βόρειο και στο δυτικό τμήμα της χώρας.
Στο Κιρκούκ, οι Άραβες, οι οποίοι απείχαν από την ψηφοφορία, διαβεβαιώνουν ότι δεν φοβούνται. Αλλά σε άλλες περιοχές, υπάρχει ο φόβος ότι η κατάσταση μπορεί να εκτραχυνθεί.
Στην επαρχία Ντιγιάλα ο σεΐχης Χάιθαμ αλ Χομ, επικεφαλής μιας από τις μεγάλες σουνιτικές φυλές της περιοχής, είπε πως «φοβόμαστε ότι θα ξεσπάσουν συγκρούσεις ανάμεσα στον ιρακινό στρατό και τους Πεσμεργκά μετά την απόφαση της Βουλής να σταλούν στρατεύματα».
Την Τρίτη ιρακινοί στρατιώτες πήραν μέρος σε κοινά στρατιωτικά γυμνάσια με τις δυνάμεις της Τουρκίας στα σύνορα των δύο χωρών, διαπίστωσε δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου.
Στο εξωτερικό το δημοψήφισμα επικρίθηκε έντονα, κυρίως από μέρους της Τουρκίας, της Συρίας και του Ιράν, τριών γειτονικών χωρών με μεγάλες κουρδικές μειονότητες.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προειδοποίησε χθες ότι θα ξεσπάσει ένας «εθνικός και θρησκευτικός πόλεμος» αν το ιρακινό Κουρδιστάν ανακηρύξει την ανεξαρτησία του. Επέκρινε ιδίως το γεγονός ότι συμπεριλήφθηκε στο δημοψήφισμα η επαρχία του Κιρκούκ, στην οποία ζουν Κούρδοι, Άραβες και Τουρκομάνοι.
Στη Συρία, ο υπουργός Εξωτερικών Ουάλιντ Μουάλεμ καταδίκασε ένα «εντελώς απαράδεκτο» δημοψήφισμα, ενώ το Ιράν προειδοποίησε εναντίον του κινδύνου να επικρατήσει «χάος» στην περιοχή.
Οι ΗΠΑ εξέφρασαν «βαθιά απογοήτευση» για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και προειδοποίησαν πως θα επιτείνει την «αστάθεια» στην περιοχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προέτρεψε «όλα τα μέρη να επιλύσουν τα προβλήματα με έναν ειρηνικό και εποικοδομητικό διάλογο». Ενώ ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες απηύθυνε ξανά έκκληση να αναζητηθούν «συμβιβασμοί».
Κοινή άσκηση τουρκικού και ιρακινού στρατού
Τεταμένη η κατάσταση μετά το δημοψήφισμα που διεξήχθη χθες το Βορειο Ιράκ, για ανεξαρτησία των Κούρδων στην περιοχή. Τα πρώτα ανεπίσημα αποτελέσματα δείχνουν «Ναι» με ποσοστό περίπου 93%. Ο πρωθυπουργός του Ιράκ Χάιντερ αλ Αμπάντι δηλώνει πως δεν αναγνωρίζει το δημοψήφισμα και η Βουλή ζητά την παρέμβαση του ιρακινού στρατού.
Πρώτη άμεση εξέλιξη είναι η άφιξη Ιρακινών στρατιωτών στην περιοχή Σιλόπι, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η ευρείας κλίμακας άσκηση του τουρκικού στρατού. Από σήμερα, όπως ανακοίνωσε το τουρκικό Γενικό Επιτελείο, η άσκηση -που διευρύνεται κι άλλο- θα διεξάγεται από κοινού με τον ιρακινό στρατό.
Σημειώνεται ότι όλες σχεδόν οι τουρκικές εφημερίδες έχουν αφιερώσει τα πρωτοσέλιδά τους με στην απειλή πόλεμου του Πρόέδρου Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος είπε «Μιά βραδιά μπορεί ξαφνικά να έρθουμε» αφού τόνισε ότι ο στρατός της Τουρκίας δεν μετέβη στα σύνορα, στο Σιλόπι, άσκοπα.
Λίγο νωρίτερα, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Ομέρ Τσελίκ αναφερόμενος στο δημοψήφισμα δήλωσε ότι πρόκειται για καταστροφική απόφαση. «Το να συμπεριληφθεί και το Κιρκούκ αποτελεί πρόταση αιματοκυλίσματος του Ιράκ δια στόματος Μεσούτ Μπαρζανί» πρόσθεσε.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ