Ο διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης τοποθετεί τις γραφές του Twombly πλάι σε αρχαιότητες [εικόνες]

Συμπληρώνοντας ένα μήνα λειτουργίας, η έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης «ΘΕΪΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ: Cy Twombly και Eλληνική Aρχαιότητα» αποτελεί ένα από τα εικαστικά highlights του φετινού καλοκαιριού.

Μια έκθεση που για πρώτη φορά συνδυάζει 27 έργα του Cy Twombly εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία με 12 έργα της αρχαιότητας, ανοίγοντας έναν πρωτότυπο διάλογο, μεταξύ της αρχαίας ελληνικής και της σύγχρονης τέχνης.

Επίσης το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο περίφημο Αγγείο Francois, γνωστό και ως Κρατήρας του Εργότιμου και του Κλειτία του 570 π.Χ., που για πρώτη φορά ταξιδεύει εκτός Ιταλίας και για το οποίο έχει λεχθεί ότι, η μοναδικότητά του είναι τέτοια, ώστε ακόμη και αν χάνονταν όλα τα άλλα αγγεία και διατηρείτο μόνο αυτό, θα ήταν ικανό να μιλήσει για την ελληνική μυθολογία και για τον κώδικα της αρχαϊκής ελληνικής τέχνης.

Την έκθεση επιμελούνται ο Διευθυντής του Μουσείου, Καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης και ο Jonas Storsve, Επιμελητής στο Centre Georges Pompidou

Ο Νικόλαος Σταμαπολίδης μίλησε στο iefimerida, για αυτόν τον πρωτότυπο αυτό διάλογο, για αυτόν τον καλλιτέχνη, που όπως αναφέρει «θα ήθελε πάρα πολύ να δει τη βιβλιοθήκη του», αλλά και για τον τρόπο που επέλεξε να παρουσιάσει το ειδώλιο της φτερωτής Νίκης, εμπνευσμένος από το πώς, ο Παιώνιος έστησε τη Νίκη της Ολυμπίας.

Αρχαιολόγος ο ίδιος θυμάται τί ήταν αυτό που του κέντρισε το ενδιαφέρον, στον συγκεκριμένο καλλιτέχνη και τι τον οδήγησε να πραγματοποιήσει αυτή την έκθεση.

«Για μένα, ο επιστήμονας είναι επιστήμονας, δεν υπάρχει αρχαιολόγος και ιστορικός της τέχνης. Αυτές είναι υποδιαιρέσεις που γίνονται για να εμβαθύνει κανείς περισσότερο στα πράγματα.

Όταν έχουμε έναν σύγχρονο καλλιτέχνη, ο οποίος από το 1952-53 που μπαίνει για πρώτη φορά στη Μεσόγειο δεν ξαναβγαίνει ποτέ παρά μόνο για ταξίδια, εγκαθίσταται στην Ιταλία, ταξιδεύει συχνά στην Ελλάδα, θαυμάζει τα αρχαία αντικείμενα και τον πολιτισμό της και θέλει να τον αποδώσει με τη δική του καλλιτεχνική γλώσσα, τότε αυτός που πρωταγωνιστεί είναι ουσιαστικά η ελληνική μυθολογία και η αρχαία ελληνική τέχνη.

Τον Cy Twombly τον γνώρισα στην έκθεση για την Πάφο που είχε γίνει στην Αθήνα το 2009 και, σε εισαγωγικά, αγάπησα έναν άνθρωπο που καταλάβαινα ότι αυτός ο έρωτάς του για το αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, δεν μπορούσε να εκφραστεί παρά μόνο με τον κώδικα της σύγχρονης τέχνης».

Τα περισσότερα έργα του από ’60, ’70 ’80 έχουν ως θεματική την ελληνική μυθολογία

«Ο καλλιτεχνικός κώδικας του Cy Twombly είναι η γραφή.
Σκεφτείτε ότι τα περισσότερα έργα του στη δεκαετία του ’60, του ’70 και του ’80 που έχουν ως θεματική την ελληνική μυθολογία, δημιουργήθηκαν σε μια περίοδο όπου η ζωγραφική «είχε πεθάνει» και επικρατούσα άποψη ήταν η τάση του zero.

Στο περιβάλλον αυτό βρήκε -καθώς ήταν και αποκρυπτογράφος στον στρατό- έναν τρόπο μέσα από την εννοιολογική τέχνη να δώσει αυτό το περιεχόμενο με τη δική του γλώσσα, με το δικό του καλλιτεχνικό ιδίωμα, που ουσιαστικά εξέφραζε και εξακολουθεί σε έναν μεγάλο βαθμό να εκφράζει το κοσμοόραμα των δικών μας κοινωνιών, δηλαδή του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και των αρχών του 21ου».

«Η γραφή που κυριαρχεί στο έργα του Twombly όπως η Αφροδίτη, ο Παν, ο Διόνυσος, ο Απόλλωνας, υποδηλώνει πολύ μεγάλη καλλιέργεια. Π.χ. στο έργο Αφροδίτη βλέπουμε στη σειρά τα επίθετα της Αφροδίτης που έχουν σχέση με τη θάλασσα «Εύπλοια», «Ποντία», «Πελαγία» «Λιμενία» κτλ.
Τα επίθετα αυτά πρέπει ο καλλιτέχνης να τα ξέρει, να τα έχει διαβάσει.

Είναι σαφές ότι ο Cy Twombly δεν είχε διαβάσει μόνο Όμηρο, Σαπφώ και Βιργίλιο, αλλά και Ρίλκε, Σεφέρη, Καβάφη και πολλούς άλλους.

Πραγματικά, θα ήθελα πάρα πολύ να δω τη βιβλιοθήκη του και τις σημειώσεις του πάνω στα βιβλία…
Ως επιμελητής, λοιπόν για να μπορέσεις να αποδώσεις αυτή την καλλιτεχνική γλώσσα δίπλα στην αρχαία ελληνική, θα πρέπει να βρεις το κοινό τους στοιχείο. Εδώ, είναι το θέμα που είναι κοινό: H ελληνική μυθολογία. Οι θεοί, τα πρόσωπα και οι προσωποποιήσεις της αρχαίας Ελλάδας».

Το Αγγείο Francois από την Ιταλία πρωταγωνιστεί στην έκθεση

«Το Αγγείο François, είναι η «Βίβλος», ουσιαστικά, της ελληνικής μυθολογίας, επισκέπτεται την Αθήνα για μία και μοναδική φορά από τότε που βρέθηκε το 1844.
Μέχρι σήμερα δεν έχει ταξιδέψει ποτέ και δεν θα ξαναταξιδέψει και ποτέ εκτός Ιταλίας, όπως είπε ο ο Διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου της Φλωρεντίας Mario Iozzo στη συνέντευξη τύπου, γεγονός που αποτελεί μεγάλη τιμή για το Μουσείο μας!

Στην επιφάνειά του απεικονίζονται περισσότερες από 270 μορφές που ταυτίζονται με επιγραφές, καθώς και ποικίλα μυθολογικά επεισόδια, ορισμένα από τα οποία αποδίδονται για πρώτη φορά στην αρχαία ελληνική τέχνη».

Από τους «διαλόγους» που επιτυγχάνονται στην έκθεση ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας;

«Αν και το πιο αγαπημένο μου θέμα είναι η Αφροδίτη -και λόγω του έρωτα και λόγω του ότι είναι Αναδυόμενη- το πιο intellectuel τμήμα της έκθεσης θεωρώ πως είναι η Νίκη, όχι γιατί είναι θεά, αλλά γιατί είναι προσωποποίηση μιας ιδέας.
Μάλιστα πολλοί επισκέπτες έχουν εκθειάσει τον τρόπο που παρουσιάζουμε τη Νίκη μέσα στην έκθεση.

Την Νίκη την τοποθέτησα πάνω σε ένα τριγωνικό βάθρο σαν να ίπταται, όπως ο Παιώνιος έφτιαξε τη Νίκη της Ολυμπίας: Τοποθέτησε το μαρμάρινο άγαλμα πάνω σε μια τριγωνική βάση, την οποία έβαψε στα χρώματα του ορίζοντα, ούτως ώστε «ιλουζιονιστικά» από μακριά, όπως προχωρούσες στο δρόμο, να μη διακρίνεις τη βάση αλλά μόνο τα φτερά της θεάς.
Ετσι η θεά ήταν σα να κατεβαίνει προς την Ολυμπία.

Από κει εμπνεύστηκα αυτήν την τριγωνική βάση, στην οποία ίπταται το μικρό ειδώλιο της φτερωτής Νίκης, που όπως κατεβαίνουν τα φτερά της, σχηματίζουν ένα τρίγωνο, όπως είναι το τρίγωνο στο αντίστοιχο χάλκινο γλυπτό του Cy Twombly ή τα τρίγωνα των πινάκων του, που βέβαια αυτός τα εμπνέεται από τη Νίκη της Σαμοθράκης στο Λούβρο».

Ενας σύγχρονος καλλιτέχνη εκθέτει πλάι σε αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης

«Ποτέ ένας σύγχρονος καλλιτέχνης δεν θα μπορούσε να σκεφτεί ότι θα διαλεγόταν κάποια στιγμή με τον Κλειτία του 570 π.Χ. Δεν το συζητώ. Αλλά εδώ είναι η μαεστρία και των επιμελητών.
Το «Θεϊκοί Διάλογοι» δεν μπήκε χωρίς σκέψη. Είναι παραλλαγή των «Διαλόγων των θεών» του Λουκιανού του 2ου αι. μ.Χ.

Ο Λουκιανός είναι σατυρικός ποιητής και επομένως δίνουμε το δικαίωμα στον θεατή και να θαυμάσει και να σατιρίσει. Και να εξυψώσει και να καταβαραθρώσει.
Είναι ελεύθερος ο θεατής, να κρίνει, να συγκρίνει, να διαβάσει, να ευφρανθεί… Η παράδοση της ψυχής του κάθε επισκέπτη στην αισθητική εποπτεία είναι δικό του θέμα, είναι θέμα της καλλιέργειάς του, εμείς απλά είμαστε οι βοηθοί προς την εξύψωσή του».

«ΘΕΪΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ: Cy Twombly και Eλληνική Aρχαιότητα»
Εως 3 Σεπτεμβρίου
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4, Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου 1
Τηλ: 210 7228321-3