Ως «σοβαρή πολιτική και στρατιωτική πρόκληση» που μπορεί να συμβάλει σε επιδείνωση των διμερών σχέσεων μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ χαρακτήρισε το Πεκίνο τη διέλευση ενός αμερικανικού πολεμικού πλοίου κοντά σ’ ένα αμφιλεγόμενο νησί στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Το καταδρομικο USS Stethem πέρασε σε απόσταση μικρότερη των 12 ν.μ, δηλαδή των χωρικών υδάτων του μικρού νησιού Τρίτον στο νησιωτικό αρχιπέλαγος Παρασελ, που διεκδικούν η Κίνα, η Ταϊβάν και το Βιετνάμ, για να υπογραμμίσει την ελευθερία της ναυσιπλοϊας σε διαφιλονικούμενα ύδατα, όπως δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.
Η διέλευση του καταδρομικού έγινε λίγες ώρες πριν από προγραμματισμένη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και του Κινέζου ομολόγου του Σι Τζινπίνγκ, αλλά ο Λευκός Οίκος δεν αποκάλυψε αν οι δύο ηγέτες συζήτησαν για το περιστατικό. Στη σχετική ανακοίνωση αναφέρεται ότι Τραμπ και Σι «επανεπιβεβαίωσαν την προσήλωσή τους στο στόχο μιας αποπυρηνικοποιημένης κορεατικής χερσονήσου», ενώ το Τραμπ συζήτησε το βορειοκορεατικό και με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε σε χωριστό τηλεφώνημα.
Απαντώντας στη διέλευση του αμερικανικού καταδρομικού το Πεκίνο έστειλε στην περιοχή πολεμικά πλοία και μαχητικά αεροσκάφη, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Λου Κανγκ. «Η κινεζική πλευρά καλεί την αμερικανική πλευρά να σταματήσει αμέσως τέτοιου είδους επιχειρήσεις που παραβιάζουν την κυριαρχία της Κίνας και απειλούν την ασφάλειά της», είπε προσθέτοντας ότι το Πεικίνο θα συνεχίσει να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για να υπερασπιστεί την εθνική κυριαρχία και την ασφάλεια.
Την ίδια ώρα μοίρα του πολεμικού ναυτικού της Κίνας, υπό το αεροπλανοφορόρο «Λιανονίνγκ» διεξάγει περιφερειακές ναυτικές ασκήσεις μετά τον απόπλου της από το Κινγκντάο στα ανατολικά της Κίνας στις 25 Ιουνίου. Στη ναυτική μοίρα συμμετέχουν αντιτορπιλικά, αλλά και μία μοίρα από μαχητικά αεροσκάφη J-15, αλλά και ελικόπτερα. Το επιχειρησιακό σενάριο της άσκησης υλοποιείται προκειμένου να διαπιστωθεί η επιχειρησιακή διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφορετικών μονάδων. Ο ναυτικός σχηματισμός θα επισκεφτεί και το Χονγκ Κονγκ στις αρχές Ιουλίου για τους εορτασμούς της επετείου συμπλήρωσης 20 χρόνων από την παράδοση της αυτοδιοικούμενης περιοχής στην Κίνα.
Η διέλευση του αμερικανικού καταδρομικού κοντά απ' το διαφιλονικούμενο νησί ήταν η δεύτερη τέτοια επιχείρηση που έκανε το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ αφότου ανέλαβε τα ηνία της χώρας ο Ντόναλντ Τραμπ κι έρχεται λίγες μέρες αφότου η κυβέρνησή του έλαβε σειρά μέτρων που αναμένεται να προκαλέσουν ένταση στις διμερείς σχέσεις, όπως η έγκριση της πώλησης όπλων ύψους 1,3 δισ δολαρίων στην Ταϊβάν και η επιβολή κυρώσεων σε μια κινεζική τράπεζα, που κατηγορείται ότι ξεπλένει χρήματα για λογαριασμό της Βόρειας Κορέας.
Την περασμένη Πέμπτη το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφρασε ανησυχίες για το σεβασμό των ελευθεριών στο Χονγκ από το Πεκίνο κατά την εικοστή επέτειο της επιστροφής της πρώην βρετανικής αποικίας στην Κίνα.
Οι κινήσεις αυτές είναι δηλωτικές μιας σημαντικής αλλαγής τόνων από τον περασμένο Απρίλιο, όταν ο Σι Τζινπίνγκ πήγε στο θέρετρο του Τραμπ, το Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα για το πρώτο τετ-α-τετ με τον Αμερικανό πρόεδρο, το οποίο, όπως δήλωσε ο τελευταίος, βοήθησε στην οικοδόμηση μιας «εξαιρετικής» σχέσης.
Ακολούθησαν κι άλλα θετικά σήματα, όπως η συμφωνία του Μαϊου για εξαγωγή αμερικανικού βωδινού κρέατος και φυσικού αερίου στην Κϊνα.
Ο Τραμπ είχε εγκωμιάσει τις κινεζικές προσπάθειες να ασκηθεί πίεση στη Βόρεια Κορέα για το πυρηνικό και το πυραυλικό της πρόγραμμα, αλλά όταν οι προσπάθειες αυτές απέβησαν άκαρπες και η Πιονγιάνγκ προέβη σε νέες πυραυλικές δοκιμές, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έκρυψε την απογοήτευσή του.