Πολιτική περφόρμανς στην Αθήνα -Στην Αβάνα είχε συλληφθεί η καλλιτέχνις [εικόνες & βίντεο]

Τι βλέπουμε επί σκηνής; Μία σκηνή, μικρόφωνα, ένα μεγάφωνο, δύο εθελοντές με στρατιωτική στολή, ένα λευκό περιστέρι.

Υπάρχει ένα λεπτό χωρίς λογοκρισία για κάθε ομιλητή και διακόσιες φωτογραφικές μηχανές μιας χρήσης.

Η Κουβανή καλλιτέχνις Tania Bruguera έρχεται την Κυριακή 25 Ιουνίου στο ΚΠΙΣΝ, στο πλαίσιο του Summer Nostos Festival, με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

O Ψίθυρος του Τάτλιν #6 (Εκδοχή για την Ελλάδα) θα αναβιώσει μία από τις σημαντικότερες και πιο αμφιλεγόμενες συμμετοχικές περφόρμανς της καλλιτέχνιδας. Το Tatlin’s Whisper #6 (Havana Version), που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Wilfredo Lam Center στην Μπιενάλε της Αβάνας το 2009.

Το κοινό φωτογραφίζει την περφόρμανς

Στο κοινό δόθηκαν διακόσιες φωτογραφικές μηχανές μίας χρήσης για να καταγράψουν την περφόρμανς.
Επίσης τους εξηγήθηκε ότι θα μπορούσαν να μιλήσουν ελεύθερα για ένα λεπτό πάνω σε ένα θέμα της επιλογής τους στο μικρόφωνο του βήματος.

Υπήρξε μια μακρά σιωπή, αλλά τελικά 39 άτομα ανέβηκαν στο βήμα εκφράζοντας ανάμεσα σε άλλες σκέψεις την υποστήριξή τους και την κριτική τους στο καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο.

Μία γυναίκα και ένας άνδρας με στρατιωτικές στολές φρουρούσαν τους ομιλητές, ενώ τοποθετούσαν και ένα λευκό περιστέρι στον ώμο τους, μια αναφορά στην εμβληματική εικόνα της πρώτης ομιλίας του Κάστρο στην Αβάνα μετά τον θρίαμβο της Επανάστασης το 1959.

El Susurro de Tatlin #6 (versión para La Habana) from Estudio Bruguera on Vimeo.

Πρόκειται για μια εικόνα που επικύρωσε κατά γενική ομολογία την απόλυτη ηγετική του θέση, καθώς κάποιοι είδαν σε αυτήν μια εγγύηση πολιτικής ειρήνης, έναν Μεσσία, ή ένα αισθητικό έμβλημα του μέλλοντος που θα οικοδομούταν.

Προφανώς τα ίδια στοιχεία, οχήματα ελπίδας και φόβου, θα προκαλέσουν διαφορετικές αντιδράσεις σε έναν διαφορετικό χρόνο και τόπο.

Το πώς θα εκληφθούν στην παρούσα ελληνική πραγματικότητα θα αποτελέσει ένα είδος σημειωτικής δημοσκόπησης ενός πολιτικού σώματος που βρίσκεται σε μια παρατεταμένη κρίση.

Υπό κράτηση η καλλιτέχνις στην Αβάνα

Το Tatlin’s Whisper #6 ανήκει σε μια σειρά πολιτικών επιτελεστικών έργων, τα οποία η καλλιτέχνης ονομάζει «τέχνη συμπεριφοράς» που αποπλαισιώνει μια πράξη.
Στόχος τους είναι η από-αναισθητοποίηση των εικόνων των ΜΜΕ και ο μετασχηματισμός του κοινού της τέχνης σε ενεργούς πολίτες.

Το όνομα τους προέρχεται από τον Ρώσο κονστρουκτιβιστή Βλαντιμίρ Τάτλιν, ο οποίος σχεδίασε αλλά ποτέ δεν ολοκλήρωσε το επικό Μνημείο του στη Τρίτη Διεθνή το 1920, σαν μία αναφορά στην αποτυχία των σοσιαλιστικών επαναστατικών ουτοπιών και στην ελπίδα για κοινωνικό μετασχηματισμό, κάτι που και η δουλειά της Bruguera επιχειρεί να ενεργοποιήσει.

Μια ακόμη εκδοχή του Tatlin’s Whisper #6 στην Πλατεία Επαναστάσεως στην Αβάνα είχε προγραμματιστεί δύο εβδομάδες μετά την ανακοίνωση της αποκατάστασης των σχέσεων Κούβας-ΗΠΑ στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
Όμως η κυβέρνηση δεν την επέτρεψε, γεγονός που οδήγησε σε συλλήψεις και στην κράτηση της καλλιτέχνιδας, ενισχύοντας εντέλει τον διεθνή αντίκτυπο του έργου και της προσπάθειάς του να υπερασπιστεί την ελευθερία του λόγου.

Μακροπρόθεσμα πρότζεκτ

Για περισσότερα από 25 χρόνια, η Tania Bruguera δημιουργεί περφόρμανς και εγκαταστάσεις με κοινωνικό πρόσωπο (socially engaged), οι οποίες εξετάζουν τη φύση των δομών της πολιτικής εξουσίας και την επίδρασή τους στις ζωές των πιο ευάλωτων ατόμων και ομάδων της κοινωνίας.
Η έρευνά της επικεντρώνεται στους τρόπους με τους οποίους η τέχνη μπορεί να εφαρμοστεί στην καθημερινή πολιτική ζωή· στη μετατροπή της κοινωνικής επίπτωσης σε πολιτική αποτελεσματικότητα.

Τα μακροπρόθεσμα projects της αποτελούν εντατικές παρεμβάσεις στη θεσμική δομή της συλλογικής μνήμης, της εκπαίδευσης και της πολιτικής.
Πολύ συχνά, τα έργα της αποκαλύπτουν τις κοινωνικές επιπτώσεις των πολιτικών δυνάμεων και αναδεικνύουν τα σημερινά παγκόσμια ζητήματα εξουσίας, μετανάστευσης, λογοκρισίας και καταστολής, μέσω συμμετοχικών έργων που μετατρέπουν τους θεατές σε πολίτες.

Δημιουργώντας προτάσεις και αισθητικά μοντέλα με στόχο να χρησιμοποιηθούν και να υιοθετηθούν από άλλους, η ίδια ορίζει τον εαυτό της ως εμπνευστή και όχι ως δημιουργό, και συνεργάζεται συχνά με ποικίλα ιδρύματα αλλά και με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους και, συνεπώς, η πλήρης πραγμάτωση του έργου της επιτυγχάνεται όταν αυτό υιοθετηθεί και συνεχιστεί από άλλους.

Της απονεμήθηκε ο τίτλος της «Επίτιμης Διδάκτορος» (Honoris Causa) από το The School of the Art Institute of Chicago, επιλέχθηκε ως μία από τους 100 κορυφαίους παγκόσμιους στοχαστές από το περιοδικό Foreign Policy, ήταν υποψήφια για το βραβείο #Index100 Freedom of Expression Award, έχει τιμηθεί με το βραβείο Herb Alpert Award, είναι υπότροφος του Radcliffe, καθώς και Yale World Fellow, και είναι η πρώτη artist-in-residence του Τμήματος Μεταναστευτικών Υποθέσεων της Νέας Υόρκης (New York City Mayor’s Office of Immigrant Affairs).

Συμμετείχε στην έκθεση Documenta 11 και ίδρυσε επίσης το πρόγραμμα Arte de Conducta (Behavior Art) στο Instituto Superior de Arte, στην Αβάνα της Κούβας.
Το έργο της έχει παρουσιαστεί στη Μπιενάλε της Βενετιάς το 2015, στην Tate Modern του Λονδίνου, στο Guggenheim και το MoMA της Νέας Υόρκης, μεταξύ άλλων.
Η Bruguera ίδρυσε πρόσφατα το Hannah Arendt International Institute for Artivism, στην Αβάνα –μία σχολή, εκθεσιακό κέντρο και δεξαμενή σκέψης για ακτιβιστές καλλιτέχνες και Κουβανούς.

Tania Bruguera (Κούβα, γενν. 1968)
Ο Ψίθυρος του Τάτλιν #6, (Εκδοχή για την Ελλάδα), 2017
Κυριακή 25 Ιουνίου, 19:00, Αγορά

Φωτογραφίες/βίντεο: taniabruguera.com