«Τι στο καλό συνέβη στην ανθρώπινη ψυχή τον 20ο αιώνα;» αναρωτιέται ο συγγραφέας John Higgsκαι καλεί τον αναγνώστη σε μια πρωτότυπη ιστορική περιπλάνηση με οδηγούς μερικές από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του αιώνα.
Σύμφωνα με τον John Higgs, το πρόβλημα με τον 20ο αιώνα δεν είναι ότι πρόκειται για μια εποχή άγνωστη. Αντιθέτως, το πρόβλημα είναι ότι γνωρίζουμε πάρα πολλά γι’ αυτή. «Το τοπίο έχει χαρτογραφηθεί πλήρως, έχει ταξινομηθεί και έχει καταγραφεί λεπτομερειακά. Κι αυτό μπορεί να είναι δυσβάσταχτο». Οι άνθρωποι όμως τείνουν να αποφεύγουν να μελετήσουν τα «δύσκολα» σημεία της διαδρομής, εκείνα που τους φαίνονται πολύ σκοτεινά, πολύ αφηρημένα ή ακατανόητα. Κι όμως είναι ακριβώς αυτά τα σημεία που σιγά σιγά άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και αντιμετωπίζουμε τον κόσμο και μας οδήγησαν στο 21ο αιώνα.
Ο συγγραφέας αναλαμβάνει να μελετήσει ολόκληρο τον 20ο αιώνα μέσα από ένα συγκεκριμένο πρίσμα, ώστε να καταφέρει να κατανοήσει καλύτερα πώς ακριβώς φτάσαμε εδώ που είμαστε τώρα. Το σχέδιο του είναι να εξετάσει καθετί γνήσια νεωτερικό, απρόσμενο και ριζοσπαστικό. Πολλές νέες θεωρίες που ανέτειλαν στον 20o αιώνα προκάλεσαν, όπως είναι αναμενόμενο για καθετί νέο, αναταραχές και ποικίλες αντιδράσεις, ενώ άλλες είχαν αρνητικό αντίκτυπο. Ωστόσο, αν το καλοσκεφτούμε, θα συνειδητοποιήσουμε ότι όλες έδειχναν προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, η οποία οδηγούσε κατευθείαν στον επόμενο αιώνα.
«Ο αιώνας των μεγάλων αλλαγών» δεν είναι ένα ακόμη ιστορικό βιβλίο επικεντρωμένο στα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα: Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Μεγάλη Ύφεση, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Ψυχρός Πόλεμος κλπ. «Για κάθε γενιά υπάρχει μια μνήμη που μετατρέπεται σε ιστορία» σημειώνει ο συγγραφέας. Στόχος του είναι να δημιουργήσει έναν οδικό χάρτη που περιγράφει με λεπτομέρειες το ταξίδι που κάναμε για να φτάσουμε στον 21ο αιώνα, στον κόσμο που ζούμε σήμερα. Κατά τον συγγραφέα, τα πιο σημαντικά σημεία στην παραπάνω διαδρομή είναι: η σχετικότητα, η κβαντομηχανική, ο μοντερνισμός, ο ατομικισμός, το Αυτό, η αβεβαιότητα, η επιστημονική φαντασία, ο μηδενισμός, το διάστημα, ο φεμινισμός, η θεωρία του χάους, η κλιματική αλλαγή, ο μεταμοντερνισμός και το δίκτυο.
Ο John Higgs παίρνει τον αναγνώστη από τον χέρι και τον ξεναγεί, με χαρακτηριστική άνεση, στις μεγάλες ιδέες, στις εφευρέσεις, στις πολιτικές ιδέες, στη φιλοσοφία και τα στα μεγάλα κινήματα του αιώνα. Κάθε κεφάλαιο αναλύει ένα συγκεκριμένο θέμα, πώς ξεκίνησε τότε και πώς ακριβώς το βρίσκουμε μπροστά μας σήμερα, δίνοντας μια γενικότερη εικόνα η οποία περιλαμβάνει πορτραίτα πολιτικών ηγετών, συγγραφέων, καλλιτεχνών και επιστημόνων. Για παράδειγμα, το κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στις θεωρίες του Φρόυντ ξεκινά με την πρεμιέρα του έργου του Ίγκορ Στραβίνσκι στο Παρίσι, μια πρεμιέρα που έμεινε στην ιστορία για τις ποικίλες αντιδράσεις που προκάλεσε, συνεχίζει με τις θεωρίες του Φρόυντ, τον σουρεαλισμό, το Μανιφέστο του Μπρετόν και τη συνεργασία Μπουνιουέλ και Νταλί για να καταλήξει στη «μαζική κοινωνία» τα μέσα ενημέρωσης, τη χειραγώγηση των μαζών και τις γενοκτονίες. Μια διαδρομή άκρως ενδιαφέρουσα.
Μικρές και μεγάλες ιστορίες, πρόσωπα και γεγονότα πασίγνωστα, μπλέκονται με άγνωστες λεπτομέρειες από τα παρασκήνια, συνθέτοντας ένα βιβλίο που διαβάζεται πολύ ευχάριστα. Ο συγγραφέας διαθέτει γνώσεις, κριτική ματιά και το χαρακτηριστικό φλεγματικό χιούμορ που κάνει την ανάγνωση αληθινή απόλαυση. Το βιβλίο απευθύνεται στον ενημερωμένο αναγνώστη, σε εκείνον που παρακολουθεί την επικαιρότητα και γνωρίζει τι συμβαίνει γύρω του, παρακινώντας τον να προβληματιστεί και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Την έκδοση συνοδεύουν οι σημειώσεις του συγγραφέα για τις πηγές του, αναλυτική βιβλιογραφία κι ένα πολύ χρήσιμο ευρετήριο.
INFO
Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ
Συγγραφέας: JohnHiggs
Μετάφραση: Ελένη Αστερίου
Εκδόσεις Μεταίχμιο