Μια τεράστια ώθηση στα όνειρα του Ερντογάν να μετατρέψει την Τουρκία σε προεδρική δημοκρατία και να στρογγυλοκαθίσει στο Ak Saray (το γνωστό «Λευκό Παλάτι» στην Άγκυρα) έδωσαν οι εθνικιστές του MHP, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα στηρίξουν την αμφιλεγόμενη πρόταση του κυβερνώντος κόμματος για αναθεώρηση του συντάγματος.
Σε μια κίνηση που ανοίγει το δρόμο για ένα ιστορικό δημοψήφισμα την άνοιξη, ο ηγέτης του εθνικιστικού μπλοκ, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, χαρακτήρισε χθες από βήματος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης «λογικές» τις προτεινόμενες τροποποιήσεις για ενίσχυση των προεδρικών εξουσιών στη γείτονα.
Το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν αναμένεται να καταθέσει μέσα στους επόμενους μήνες νομοσχέδιο για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με αντικείμενο την αναθεώρηση του συντάγματος και με τη διαφαινόμενη στήριξη των εθνικιστών θα το περάσει.
Ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ στο βήμα της τουρκικής εθνοσυνέλευσης
Σύμφωνα με λεπτομέρειες των τροποποιήσεων που διέρρευσαν πρόσφατα στον Τύπο, ο Ερντογάν θα μπορέσει να παραμείνει πρόεδρος της Τουρκίας μέχρι το 2029!
Αξιωματούχοι είπαν επίσης ότι θα καταργηθεί το πόστο του πρωθυπουργού, ότι θα υπάρχουν δύο αντιπρόεδροι κι ότι ο πρόεδρος θα έχει ενισχυμένες εκτελεστικές εξουσίες, ενώ θα διατηρεί πιθανότατα τους δεσμούς με το κόμμα του -σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει τώρα.
Το θέμα της αλλαγής του τουρκικού συντάγματος επανήλθε τις τελευταίες εβδομάδες στο προσκήνιο από τη στιγμή που οι εθνικιστές εμφανίστηκαν διατεθειμένοι να μελετήσουν την κυβερνητική πρόταση -την ίδια πρόταση που τα (υπόλοιπα) κόμματα της αντιπολίτευσης ορκίστηκαν ότι θα καταψηφίσουν. Μάλιστα την περασμένη εβδομάδα οι εθνικιστές του Μπαχτσελί παρέλαβαν ένα προσχέδιο του νόμου προς εσωτερική διαβούλευση.
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι προπαγανδίζουν εδώ και καιρό υπέρ του μετασχηματισμού της Τουρκίας σε προεδρική Δημοκρατία στα πρότυπα Γαλλίας και ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι η εύθραυστη φύση των κυβερνήσεων συνασπισμού έχει λειτουργήσει ως τροχοπέδη στην ανέλιξη της χώρας.
Πολέμιοι της αλλαγής, ωστόσο, διαβλέπουν πίσω από την κίνηση αυτή άλλο ένα μέτρο ενίσχυσης της εξουσίας ενός Ερντογάν, που ρέπει ολοένα και περισσότερο προς τον ολοκληρωτισμό τα τελευταία χρόνια. Και αναφέρουν ως επίκαιρο παράδειγμα το άνευ προηγουμένου πογκρόμ διώξεων που εξαπέλυσε η κυβέρνηση στις ένοπλες δυνάμεις, το δικαστικό σώμα, τα σώματα ασφαλείας κ.α. καθώς και το κυνήγι μαγισσών κατά αντιφρονούντων δημοσιογράφων και ΜΜΕ μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου. Υποστηρίζουν δε ότι οι δυσανάλογες και προσχηματικές εκκαθαρίσεις αποβλέπουν στην εδραίωση του AKP στην εξουσία.
Την περασμένη εβδομάδα ο αντιπρόεδρος του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) δήλωσε ότι φοβάται πώς οι τροποποιήσεις του συντάγματος θα ανοίξουν το δρόμο για μια αυταρχική διακυβέρνηση της χώρας. Το CHP και το φιλοκουρδικό HDP έχουν πει ότι θα αντιταχθούν στην κυβερνητική πρόταση.
«Το αποτέλεσμα θα είναι μια μονοπρόσωπη κυβέρνηση», είπε ο Χαλούκ Κοτς, αντιπρόεδρος του CHP. «Το αποτέλεσμα θα είναι καταπίεση».
Σ' ένα νέο γύρο διώξεων αυτή την εβδομάδα η τουρκική κυβέρνηση απέλυσε άλλους 15.000 δημοσίους υπαλλήλους, αστυνομικούς και στρατιωτικούς με την κατηγορία ότι διατηρούσαν δεσμούς με τον ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, το κίνημα Hizmet του οποίου θεωρεί η Άγκυρα ότι ενορχήστρωσε το πραξικόπημα.
Τις τελευταίες εβδομάδες οι αρχές εξαπέλυσαν και νέο πογκρόμ κατά αντιπολιτευόμενων δημοσιογραφικών οργανισμών και συνέλαβε Κούρδους βουλευτές, κατηγορώντας τους ότι κάνουν προπαγάνδα υπέρ τρομοκρατικών οργανώσεων (βλ. PKK)
Οι εκκαθαρίσεις αυτές κλιμάκωσαν τις εντάσεις με τους δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας, και αύριο το Ευρωκοινοβούλιο θα ψηφίσει επί της πρότασης των δύο μεγαλύτερων πολιτικών του ομάδων για διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Άγκυρας.
Αλλά το αυτί του Ερντογάν δεν ιδρώνει... Απέρριψε προκαταβολικά το αυριανό ψήφισμα της ευρωβουλής. Κι ετοιμάζεται να διεκδικήσει την επανεκλογή του το 2019 -και εφόσον επικρατήσει, να κυβερνήσει την Τουρκία μέχρι το 2024.
Σύμφωνα με προσχέδιο του νόμου, που διέρρευσε στο Reuters, ο Ερντογάν θα αναλάβει τις νέες προεδρικές του εξουσίες ευθύς αμέσως μετά το δημοψήφισμα. Αλλά θα έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει άλλες δύο πενταετείς θητείες...
OΤαγίπ Ερντογάν κι ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί δίνουν τα χέρια σε μια συνάντησή του στο Λευκό Παλάτι στις 3 Νοεμβρίου 2016
Η συμμαχία μεταξύ του κυβερνώντος ισλαμο-συντηρητικού κόμματος και των εθνικιστών του Μπαχτσελί -που μοιράζονται εδώ και καιρό σχεδόν την ίδια δεξαμενή ψήφων- αναμένεται να διαμορφώσει μια νέα τάξη πραγμάτων στην Τουρκία μ' έναν πανίσχυρο πρόεδρο εν μέσω κλιμακούμενων εντάσεων με τους Κούρδους στις νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας και το μαλακό της υπογάστριο στη Συρία.