Η γήινη ομορφιά και το θηριώδες ταλέντο της, που έδινε στις ερμηνείες της διάσταση αρχαίας τραγωδίας, την έκαναν να ξεχωρίσει.
Η Άννα Μανιάνι δεν ήταν μια συνηθισμένη σταρ. Σε μια εποχή που οι συνάδελφοί της έπαιζαν το παιχνίδι του star system, προβάλλοντας την εξωτερική τους εικόνα και τη φυσική τους γοητεία, η μεγάλη Ιταλίδα ντίβα, η «Λύκαινα», όπως την αποκαλούσαν, επέβαλλε τον δικό της τρόπο και έγινε η εξαίρεση στον κανόνα.
Σφράγισε την περίοδο του Ιταλικού νεορεαλισμού, έγινε η μούσα όλων των μεγάλων σκηνοθετών και κατέκτησε μια θέση στην Ιστορία ως «ιερό τέρας».
Γεννήθηκε στις 7 Μαρτίου 1908. Ο τόπος γέννησής της, όσο και η καταγωγή της, παραμένουν μυστήριο.
Δύσκολα παιδικά χρόνια
Άλλοι λένε (μεταξύ των οποίων και η ίδια) ότι γεννήθηκε σε μια φτωχοσυνοικία της Ρώμης, άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι κατάγεται από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου η εβραϊκής καταγωγής μητέρα της παντρεύτηκε έναν Αιγύπτιο. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο πατέρας της τους εγκατέλειψε, όταν εκείνη ήταν μωρό.
Η μητέρα της την παράτησε στους παππούδες της, που έμεναν στις παραγκουπόλεις της Ρώμης. Εκεί θα μεγαλώσει η μικρή Άννα, με το όνειρο πως μια μέρα θα γίνει σπουδαία ηθοποιός.
Ονειρό της να γίνει ηθοποιός
Φοίτησε σε γαλλική μοναστική σχολή και έμαθε από τις καλόγριες πιάνο και καλά γαλλικά. Στα 14 της άφησε το σχολείο και στα 17 της θα βρεθεί να σπουδάζει υποκριτική σε σχολή της Ρώμης. Για να πληρώνει τα δίδακτρα, εργάζεται σε καμπαρέ και νυχτερινά κέντρα, γι’ αυτό και το παρατσούκλι της ήταν «η Εντίθ Πιάφ της Ιταλίας».
Ολοκληρώνοντας τις σπουδές της, συμμετείχε σε έναν περιοδεύοντα θίασο του Ντάριο Νικοντέμι, όπου και παρέμεινε για τέσσερα χρόνια. Οι υποχρεώσεις της την ανάγκασαν να εγκαταλείψει το σπίτι της και να τριγυρνά από μέρος σε μέρος.
Η ίδια δήλωσε κάποτε πως όταν η γιαγιά της τη συνόδεψε μέχρι το σταθμό για να την αποχαιρετήσει, της δημιουργήθηκε η αίσθηση πως δεν θα την ξαναέβλεπε πια. Πράγματι, η γυναίκα που τη μεγάλωσε πέθανε έξι μήνες μετά. «Από εκείνη τη στιγμή βρήκα το κουράγιο να κάνω την επανάστασή μου, να βγάλω από μέσα μου εκείνο που πάντα έμενε κρυμμένο, να ουρλιάζω όταν το είχα ανάγκη και να σιωπώ όταν δεν είχα κέφι. Ήταν εκείνη τη μέρα που γεννήθηκε η Μανιάνι», έλεγε η ίδια.
Ο πρώτος ρόλος
Το 1933 φαίνεται πως η τύχη της χαμογέλασε: σε ένα κέντρο διασκέδασης του Σαν Ρέμο, γνωρίζει τον σκηνοθέτη Αλεσαντρίνι. Ο έρωτάς τους ήταν κεραυνοβόλος. Ανεβαίνουν τα σκαλιά της εκκλησίας σε σύντομο διάστημα κι έτσι η Άννα αφήνει τη νύχτα και μπαίνει στους κινηματογραφικούς κύκλους.
Βέβαια, δεν είχε καμία σχέση με τις ηθοποιούς της εποχής: ήταν πάντα ατημέλητη, κάπνιζε πολύ, έπινε και συχνά προκαλούσε με το λεξιλόγιό της. Ο δημιουργός Μαλασόμα είναι από τους λίγους που τη συμπαθούν και το 1934 θα της δώσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία «La Cieca di Sorrento», ενώ την ίδια περίοδο η Μανιάνι ανεβαίνει και στο θεατρικό σανίδι. Στον Αλεσαντρίνι πάντως δεν φαίνεται να αρέσουν οι εξελίξεις, ο οποίος προσπαθούσε να την πείσει να ξεχάσει την υποκριτική. Οι συνεχείς καυγάδες τους τους οδηγούν σε οριστική ρήξη το 1940, αν και ο γάμος ακυρώθηκε επίσημα το 1950.
Οι έρωτες
Παραδόξως οι Ιταλοί σκηνοθέτες δεν φαίνεται να αναγνωρίζουν την ιδιαιτερότητά της, γι’ αυτό της δίνουν μικρά ρολάκια. Το 1941 ο Βιτόριο Ντε Σίκα επιτέλους της εμπιστεύεται τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία «Teresa Venerdi» και η καριέρα της άρχισε να παίρνει τα πάνω της.
Εν τω μεταξύ συνάπτει σχέση με τον νεαρό ηθοποιό Μάσιμο Σεράτο. Μένει έγκυος κι έτσι αναγκάζεται να απέχει από το θέατρο και το σινεμά. Γεννάει το γιο της, Τσελλίνο, τον οποίο αποκαλούσε χαριτωμένα Λούκα.
Δυστυχώς, η μοίρα της επιφύλαξε ένα ακόμα σκληρό χτύπημα: ο Λούκα έπαθε πολιομυελίτιδα κι εκείνη έμεινε στο πλευρό του κι έκανε τα πάντα για να του προσφέρει μια καλύτερη ζωή. Για να ανταποκριθεί στα ιατρικά έξοδα, αποδεχόταν όποιον καλοπληρωμένο ρόλο μπορούσε να βρει. Μάλιστα, εκείνη την περίοδο παίρνει την υψηλότερη αμοιβή που είχε δοθεί ποτέ σε Ευρωπαία ηθοποιό.
Η γνωριμία με τον Ροσελίνι
Αν και εμφανίζεται σε ταινίες ελάσσονος σημασίας, παίζοντας κωμικούς ανάλαφρους ρόλους, ο κόσμος τη λατρεύει.
Το 1944 ήταν μια καθοριστική χρονιά για εκείνη. Γνωρίστηκε με τον σκηνοθέτη Ρομπέρτο Ροσελίνι. Η έλξη υπήρξε αμοιβαία και γρήγορα γεννήθηκε ένα ειδύλλιο γεμάτο πάθος κι εντάσεις, καθώς ο εκρηκτικός της χαρακτήρας δεν γνώριζε όρια. Σύμφωνα με μαρτυρίες, έφτασε στο σημείο να εκσφενδονίζει πήλινα σκεύη κατά του Ροσελίνι, ο οποίος είχε πει για την ερωμένη του: «Γεννήθηκε, κρατώντας το συκώτι της στα δόντια».
Καρπός της συνεργασίας τους είναι το αριστούργημα του Ιταλικού νεορεαλισμού «Ρώμη, Ανοχύρωτη Πόλη» (1945). Ο Ροσελίνι βγαίνει από τα στούντιο στους δρόμους της πόλης και η θεϊκή ερμηνεία της Μανιάνι απογειώνει την ταινία και την κάνει σημείο αναφοράς μιας ολόκληρης εποχής.
Οι κριτικοί την αποθεώνουν, η Άννα κερδίζει το βραβείο Nastro d'Argento (τα δεύτερα παλαιότερα κινηματογραφικά βραβεία στον κόσμο μετά τα Όσκαρ ), ενώ όλοι σχεδόν οι κορυφαίοι ιταλοί σκηνοθέτες της εποχής βλέπουν στο πρόσωπό της τη μούσα τους.
Το 1948, το θρυλικό ζευγάρι θα κάνει ακόμα μια ταινία με τίτλο «L' Amore». Στους τίτλους ο σκηνοθέτης αφιερώνει την ταινία στην υψηλή τέχνη της πρωταγωνίστριάς του. Ακολουθεί το «L’ Onorevole Angelina» (1947), όπου η Μανιάνι αποσπάει το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.
Η Ινγκριντ Μπέργκμαν τρίτο πρόσωπο
Όμως τότε ο Ροσελίνι θα γνωρίσει την Ίνγκριντ Μπέργκμαν, κόρη του μεγάλου Σουηδού σκηνοθέτη. Η Μπέργκμαν που ήταν ήδη καταξιωμένη σταρ του Χόλυγουντ και μια αντικειμενικά πανέμορφη γυναίκα, δεν έχει καμία σχέση με το αγρίμι που ήταν η Μανιάνι. Γοητεύει τον Ιταλό δημιουργό που της δίνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο «Stromboli».
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, η σχέση τους εξελίσσεται. Η Μανιάνι, όταν μαθαίνει τις ατασθαλίες του εραστή της, έγινε έξαλλη.
Εκείνη την περίοδο γύριζε την ταινία « Ηφαίστειο», ακριβώς απέναντι από το νησί Στρόμπολι.
Λέγεται ότι οι κραυγές της ακούγονταν τη νύχτα και οι κατάρες της για τη «Σουηδέζα πόρνη» δεν άφηναν το συνεργείο να κοιμηθεί. Η Μανιάνι όμως βρήκε τρόπο να εκδικηθεί: ενώ ο Ροσελίνι ετοιμαζόταν να κυκλοφορήσει την ταινία του, εκείνη άσκησε πίεση, ώστε η δική της παραγωγή να ολοκληρωθεί προτού η ταινία του καλού της βγει στις αίθουσες, γεγονός που τελικά έπληξε και τους δύο. Για την ιστορία, τόσο η μία όσο και η άλλη ταινία κινήθηκαν μέτρια εισπρακτικά.
Η καριέρα της όμως έχει ήδη εκτιναχθεί και το 1951 θα κάνει μεγάλη επιτυχία με την ταινία «Bellissima» του Λουκίνο Βισκόντι. Οι καλοί ρόλοι έρχονται ο ένας μετά τον άλλον και το 1952 ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζαν Ρενουάρ τής προσέφερε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο μιούζικαλ «The Golden Coach». Στο έγχρωμο αυτό φιλμ, η Άννα είχε τη δυνατότητα να αποδείξει τις ικανότητές της στην κωμωδία, στο χορό και στο τραγούδι. Την επόμενη χρονιά συμμετείχε σε μια παραγωγή τεσσάρων επεισοδίων με τίτλο «Of Love and Life», όπου διακωμώδησε την ίδια της την προσωπικότητα.
Το 1950 ο Τένεσι Ουίλιαμς έγραψε το θεατρικό έργο «Το τριαντάφυλλο στο στήθος» αποκλειστικά για εκείνη, αλλά η Μανιάνι, αρνήθηκε να εμφανιστεί στο Μπρόντγουεϊ, επειδή δεν μιλούσε τόσο καλά αγγλικά. Όταν όμως η Paramount Pictures αποφάσισε να μεταφέρει το έργο στη μεγάλη οθόνη, εκείνη δέχτηκε με χαρά το ρόλο της Σεραφίτας. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη στις 12 Δεκεμβρίου. Οι παραγωγοί επιθυμούσαν φυσικά η σταρ να είναι παρούσα, ωστόσο εκείνη δήλωσε πως δεν είχε σκοπό να αφήσει για κανένα λόγο μόνο το γιο της τα Χριστούγεννα και αναχώρησε για την Ιταλία, αμέσως μόλις τέλειωσαν τα γυρίσματα. Παρ’ όλα αυτά τιμήθηκε για την ερμηνεία της από την Ένωση Κριτικών της Νέας Υόρκης κι απέσπασε τη Χρυσή Σφαίρα. Κατόπιν προτάθηκε για Όσκαρ, το όποιο και κέρδισε, αλλά δεν εμφανίστηκε να το παραλάβει.
Από τότε μοιράζει το χρόνο της μεταξύ Ρώμης και Αμερικής, παίζοντας σε μια σειρά από αμερικανικές και ιταλικές ταινίες. Ξεχωρίζει το φιλμ του Τζορτζ Κιούκορ «Wild Is the Wind». Το 1962 θα αποδεχθεί την πρόταση να παίξει στη δεύτερη ταινία ενός άγνωστου ακόμα ιταλού δημιουργού. Πρόκειται για το αριστούργημα «Mamma Roma» του Πιερ-Πάολο Παζολίνι, την ταινία που κυριολεκτικά την έκανε μύθο. Από εκεί και πέρα στράφηκε περισσότερο στο θέατρο, καταθέτοντας σημαντικές ερμηνείες.
Η Άννα Μανιάνι είχε πάντα θέματα υγείας. Συνήθιζε μάλιστα να κουβαλά μαζί της ένα θερμόμετρο για να ελέγχει τη θερμοκρασία της. Σταδιακά η κατάσταση της άρχισε να χειροτερεύει και τελικά διαγνώστηκε με καρκίνο στο πάγκρεας. Έφυγε σε ηλικία 65 ετών στις 26 Σεπτεμβρίου 1973. Στο πλάι της βρίσκονταν ο πολυαγαπημένος γιος της, Λούκα, και ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, με τον όποιο είχε πια συμφιλιωθεί και παρέμενε καλός της φίλος.