Αναμφίβολα η κυβέρνηση γλίτωσε τα χειρότερα, καθώς αποφεύγει το «βουνό» της υποχρεωτικής νομοθέτησης συγκεκριμένων προληπτικών μέτρων, χωρίς όμως να θεωρείται πολιτικά αμελητέα η νέα στοχοποίηση μισθών και συντάξεων.
Από την άλλη, μια προσεκτική ανάγνωση της ανακοίνωσης του Eurogroup και των δηλώσεων των Ευρωπαίων αξιωματούχων για το χρέος δεν επιτρέπει πανηγυρισμούς, καθώς επί της ουσίας επιβλήθηκε και πάλι η γραμμή Σόιμπλε, ήτοι καμία ουσιαστική απόφαση πριν από το 2018 και χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί τότε η πιστή εφαρμογή του προγράμματος.
Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η πρώτη γκρίζα ζώνη. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος υποστήριξε ότι, σε σύγκριση με τις ανακοινώσεις του Νοεμβρίου του 2012, η τωρινή απόφαση για έναρξη συζητήσεων και λήψη αποφάσεων για το χρέος δεν έχει τη φράση «αν είναι αναγκαίο» (if needed). Ωστόσο, στην επίσημη ανακοίνωση του χθεσινού Eurogroup υπάρχει η ανάλογη προϋπόθεση «αν χρειάζεται» (if necessary), όσον αφορά στη λήψη μέτρων για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους, η οποία θα ερευνηθεί σε 3 χρόνια από σήμερα, δηλαδή όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα.
Το μόνο χειροπιαστό που πήρε η κυβέρνηση, μια ρύθμιση ήσσσονος σημασίας
Στην πραγματικότητα, το μόνο χειροπιαστό που πήρε η Αθήνα για το άμεσο χρονικό διάστημα (short term) είναι κάποιες ρυθμίσεις επιτοκίων ήσσονος σημασίας (λόγω της διαφοράς επιτοκίων μεταξύ μακροχρόνιων και βραχυχρόνιων εκδόσεων μέσω των οποίων δανείζεται ο ESM και εν συνεχεία δανείζει την Ελλάδα), καθώς και μια νέα δέσμευση των Ευρωπαίων για σαφέστερα χρονοδιαγράμματα αντιμετώπισης του χρέους, που μένει να διαπιστωθεί αν επαρκεί για τις αγορές, ειδικά από τη στιγμή που δεν έχουν δοθεί λεπτομέρειες και δεν έχει μιλήσει ακόμα το ΔΝΤ.
Η γκρίζα ζώνη του... ΔΝΤ
Εδώ ακριβώς βρίσκεται η δεύτερη γκρίζα ζώνη. Όλες οι ανακοινώσεις έγιναν χωρίς να έχει ανοίξει ακόμα τα χαρτιά του το Ταμείο, αν και ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών παραδέχθηκε ότι το ΔΝΤ ζητά περισσότερα για το χρέος. Ποια εμπλοκή μπορεί να σημειωθεί βαδίζοντας προς το κρίσιμο Eurogroup της 24ης Μαΐου; Το Ταμείο να μη συνυπογράψει την τεχνική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης, θεωρώντας ότι το πρόγραμμα δεν είναι βιώσιμο χωρίς αναπροσαρμογή των δημοσιονομικών στόχων και χωρίς λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων για το χρέος. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Σύμφωνα με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, η εκταμίευση της δόσης δεν συνδέεται νομικά με τις αποφάσεις για το χρέος, αλλά με τη νομοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων και μεταρρυθμίσεων, διευκρινίζοντας όμως ότι αυτό ισχύει μόνο αν είναι ξεκάθαρο ότι το Ταμείο θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα (on board), κοινώς χωρίς ΔΝΤ δεν κλείνει η αξιολόγηση και δεν εκταμιεύεται ούτε μισό ευρώ.
Και αυξήσεις φόρων;
Και επειδή στην Αθήνα πολλοί έσπευσαν να ξεφυσήξουν ανακουφισμένοι για το ότι δεν θα χρειαστεί να νομοθετηθούν συγκεκριμένα μέτρα εκ των προτέρων, μια ματιά στην επίσημη ανακοίνωση του Eurogroup αποκαλύπτει μια ακόμα γκρίζα ζώνη. Αν τον Μάιο του 2017 -τότε θα γίνει ο πρώτος έλεγχος- διαπιστωθεί εκτροχιασμός και ενεργοποιηθούν μέτρα (περικοπές) που θα θεωρηθούν προσωρινού χαρακτήρα, τότε με τη ψήφιση του Προϋπολογισμού του 2018 θα εφαρμοστούν μέτρα μόνιμου χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων μέτρων στο σκέλος των εσόδων - και αυτό σημαίνει, πολύ απλά, νέες αυξήσεις φόρων.
Όσον αφορά, δε, στις εξαιρέσεις δαπανών από τον μηχανισμό αυτόματων περικοπών, μπορεί ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να ανέφερε τα επιδόματα ανεργίας, ωστόσο στην ανακοίνωση του Eurogroup καθίσταται σαφές ότι αυτές οι εξαιρέσεις θα πρέπει να συμφωνηθούν με τους Θεσμούς.