Ταμάρα ντε Λεμπίκα, η πιο εκκεντρική ζωγράφος της Πολωνίας [εικόνες]

«Τίποτα δεν είναι πιο εμβληματικό για την εποχή της τζαζ από αυτά τα πορτρέτα με το παγωμένο ύφος των μοντέρνων γυναικών και των ελκυστικών ανδρών που παίζουν πόλο στη διάρκεια της ημέρας και πίνουν κοκτέηλ ως το πρωί», έγραψε ο κριτικός τέχνης Frank Whitford.

Kαι συμπληρώνει ότι σ’αυτά τα τρελά πάρτι «που διοργάνωναν πλούσιοι και παρακμιακοί τύποι, όπου τα ναρκωτικά και το αλκοόλ σερβίρονταν από ημίγυμνους υπηρέτες, ήταν εκεί που η Ταμάρα ντε Λεμπίκα έπαιρνε κοκαϊνη με τον Αντρέ Ζιντ και φλέρταρε άντρες και γυναίκες, εκεί που γνώρισε την Κολέτ, την Ισιδώρα Ντάνκαν, τον Ζαν Κοκτώ και τον Τζέημς Τζόις».

Γεννημένη σε μια πολύ πλούσια οικογένεια, η Ταμάρα ντε Λεμπίκα έζησε στην Αγία Πετρούπολη ως την ημέρα που οι μπολσεβίκοι συνέλαβαν το 1918 τον σύζυγό της Tadeusz de Lempicki. Κατόρθωσε με πολλές προσπάθεις να τον απελευθερώσει και διέφυγαν αμέσως στη Γαλλία. Στο Παρίσι σύχναζε την υψηλή κοινωνία και έζησε μια ζωή απελευθερωμένη.
Με ένα στιλ ραφινάτου γκλάμουρ και αξεπέραστου ηδονισμού γίνεται γρήγορα πολύ γνωστή και μοναδική. «Εχει ένα φως όπως ο ζωγράφος Ingres, διαθέτει την κυβιστική ματιά του Fernand Leger και βάζει και κραγιόν Chanel» έγραψε ένας κριτικός της εποχής της για τα έργα της.

Θεωρείται μια από τις ηγερίες της Art deco που δόξασε μέσα από τους πίνακές της την θέληση για την χειραφέτηση της γυναίκας.
Η ανδρόγυνη ομορφιά της, η διπλή της σεξουαλικότητα που την έσπρωχνε στην αγκαλιά γυναικών και ανδρών, η κοσμική της ζωή, έκαναν την Ταμάρα ντε Λεμπίκα μια από τις ισχυρές μορφές του Μεσοπολέμου, στο Παρίσι. Εζησε την άνοδο του κομμουνισμού και την άνοδο του ναζισμού με τον χειρότερο τρόπο και αναγκάστηκε να εξοριστεί.

Η Ταμάρα ντε Λεμπίκα, Maria Gorska στο αληθινό της όνομα, γεννήθηκε στην Πολωνία και πέθανε το 1980 στο Μεξικό. Ιδιοφυής, όμορφη και τολμηρή, μυστηριώδης και αντιφατική, έζησε μια ζωή με πολλαπλές σκηνοθεσίες. Μότο της είναι η πολυτέλεια και η σύγχρονη εποχή. Αγαπούσε πρώτα από όλα τις γυναίκες, αλλά παντρεύτηκε δύο φορές.

Ηταν κόρη του ρωσο-εβραίου Boris Gorski, ενώ η μητέρα της ήταν Πολωνή και έζησε τα παιδικά της χρόνια, πλουσιοπάροχα, μεταξύ Αγίας Πετρούπολης, Βαρσοβίας και Λοζάνης. Το 1914 ξέσπασε ο πόλεμος στην Αγία Πετρούπολη και παρέμεινε εκεί να σπουδάζει Καλές Τέχνες. Παντρεύτηκε έναν νεαρό Πολωνό δικηγόρο, τον Tadeusz Lempicki αλλά η κομμουνιστική επανάσταση στη Ρωσία αναστατώνει τη ζωή της και αυτοεξορίζεται στο Παρίσι, όπου ζουν ήδη εξόριστα τα εξαδέλφια της.
Εκεί η Ταμάρα ξεκινάει με ξέφρενους ρυθμούς να ζωγραφίζει. Υιοθετεί ένα στιλ μεταξύ του κυβισμού, του αναγεννησιακού ρυθμού και της Art deco. Ζωγραφίζει γυμνά με έναν μοναδικό τρόπο, αναπαριστά συνήθως το σώμα και το πρόσωπό της και δημιουργεί ένα εντελώς ξεχωριστό στιλ. Η καριέρα της απογειώνεται στην πρώτη της ατομική έκθεση στο Μιλάνο, το 1925.

Εκεί γνωρίζει την εκκεντρική αριστοκράτισσα Gabriele D'Annunzio και τον κύκλο της που επηρεάζει βαθιά τον τρόπο ζωής της. Όταν επιστρέφει στο Παρίσι οι παρέες της είναι σχεδόν αποκλειστικά διανοούμενοι όπως ο Αντρέ Ζιντ, πλούσιοι βιομήχανοι, εξόριστοι ρώσοι πρίγκηπες κλπ.
Το 1929 την καλεί ένας πλούσιος αμερικανός, ο Rufus Bush, να φτιάξει το πορτρέτο της αρραβωνιαστικιάς του και εγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη. Βρίσκει την ευκαιρία να ζωγραφίσει πολλούς πίνακες και σχεδιάζει ακόμη και ουρανοξύστες.
Το 1933 παντρεύεται τον βαρώνο Raoul Kuffner και έτσι από κόμησα γίνεται βαρώνη. Με την άνοδο του ναζισμού στην Ευρώπη αναγκάζεται να εξοριστεί μόνιμα στις ΗΠΑ, το 1939, όπου κάνει τρεις εκθέσεις στη Νέα Υόρκη και στο Σαν Φρανσίσκο.

Μετά τον πόλεμο το έργο της ξεχνιέται εντελώς ώσπου στη δεκαετία του 1970 η Art déco, επανέρχεται δριμύτατα στη μόδα και η Ταμάρα ντε Λεμπίκα γίνεται ηγερία της νέας εποχής με τα αισθηστικά πορτρέτα και το ανδρόγυνο στιλ της.
Αυτή η Αμαζόνα της σύγχρονης εποχής έχει εμπνεύσει πολλούς σχεδιαστές μόδας αλλά ακόμη και την Μαντόνα που την τίμησε στο κλιπ "Vogue".

Η Λεμπίκα παρέμεινε εντελώς μυστηριώδης αφού είναι ακόμη άγνωστο πότε και πού γεννήθηκε. Αναδείχθηκε σαν μοναχικό αστέρι στα λεγόμενα «Τρελά χρόνια» του Παρισιού, στον μεσοπόλεμο, υπήρξε τρομερά φιλόδοξη και έπαιρνε τα πάντα από τους άνδρες. Ωστόσο, όταν εξορίστηκε στις ΗΠΑ, δεν κατόρθωσε να επιβληθεί και έγινε πάλι «η βαρόνη με το πινέλο». Η ιδιοφυής και σκανδαλώδης Ταμάρα ντε Λεμπίκα, σταρ στην εποχή της, πέθανε στη Βραζιλία, σε ηλικία 80 ετών, σχεδόν άγνωστη…

Πορτρέτο της Ira Perrot, 1923:

Η ίδια και η αδελφή της, διάσημη αρχιτέκτων της εποχής, στο Παρίσι:

Μετά τον θάνατό της, η κόρη της Κιζέτε, από τον πρώτο της γάμο, έριξε τις στάχτες της στην κορυφή του όρους Popocatépetl. Η Κιζέτε Λεμπίκα υπήρξε ηρωίδα σε αναρίθμητους πίνακες της μητέρας της:

Η ίδια η Κιζέτε Λεμπίκα με έναν πίνακά της:

Η πρώτη μεγάλη έκθεση για την Ταμάρα ντε Λεμπίκα έγινε στο Παρίσι, το 1972 και συνέβαλε στο να επανέλθει δριμύτερη η τέχνη της και να προκληθεί φρενίτιδα γύρω από το έργο της.