«Το Μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου» του Γκαστόν Λερού πρωτοδημοσιεύτηκε το 1907 στις λογοτεχνικές σελίδες της γαλλικής εφημερίδας «L’Ιllustration». Σήμερα θεωρείται το κορυφαίο αστυνομικό μυθιστόρημα στην κατηγορία του «κλειδωμένου δωματίου».
Εξαντλημένο εδώ και χρόνια, κυκλοφορεί σε νέα έκδοση από τη Διόπτρα. Τη μετάφραση έχει κάνει ο συγγραφέας του «Μίσους» Βαγγέλης Γιαννίσης.
«Είμαι βαθιά συγκινημένος που επιτέλους ξεκινώ την αφήγηση των απίστευτων περιπετειών του Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ. Έως σήμερα, ο ίδιος είχε τόσο σθεναρά αντιταχθεί στην εξιστόρησή τους, που πίστευα ότι δεν θα είχα ποτέ την ευκαιρία να δημοσιεύσω την πιο παράξενη αστυνομική ιστορία των τελευταίων δεκαπέντε ετών» σημειώνει στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου ο δικηγόρος Σινκλέρ, κύριος αφηγητής και φίλος του Ρουλεταμπίλ. «Οι δικηγόροι και οι δημοσιογράφοι δεν είναι εχθροί, καθώς οι μεν χρειάζονται διαφήμιση και οι δε πληροφορίες» παραδέχεται κάποια στιγμή ο Σινκλέρ.
Στις 25 Οκτωβρίου 1892 μια απόπειρα δολοφονίας συγκλονίζει το Παρίσι και γίνεται πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες: «Υπερφυσικό έγκλημα» γράφουν οι τίτλοι. Το θύμα είναι η δεσποινίς Στάνγκερσον, κόρη του διάσημου καθηγητή Στάνγκερσον ο οποίος εργάζεται πυρετωδώς πάνω στη νέα του θεωρία για τη Διάσπαση της Ύλης. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων του αναμένονται με τεράστιο ενδιαφέρον από την επιστημονική κοινότητα. Αυτόπτες μάρτυρες καταθέτουν πώς εκείνη τη νύχτα η δεσποινίς Στάνγκερσον ανέβηκε στο δωμάτιό της για να κοιμηθεί γύρω στα μεσάνυχτα. Την άκουσαν να κλειδώνει την πόρτα και να κλείνει τον σύρτη. Λίγα λεπτά αργότερα άρχισαν να ακούγονται από το δωμάτιο κραυγές απόγνωσης για βοήθεια, παράξενοι ήχοι από έπιπλα που αναποδογύριζαν, ήχοι αληθινής μάχης, και πυροβολισμοί. Όταν τελικά ο πατέρας της κατάφερε να ανοίξει την πόρτα, βρήκε τη Ματίλντ αναίσθητη στο πάτωμα, τραυματισμένη και γεμάτη αίματα. Στο δωμάτιο δεν βρισκόταν κανένας άλλος. Η πόρτα ήταν κλειδωμένη από μέσα και το προστατευμένο από κάγκελα παράθυρο ήταν ερμητικά κλειστό. Στο μικρό αυτό δωμάτιο δεν υπήρχε ούτε τζάκι. Πώς κατάφερε να ξεφύγει ο δράστης; Ο περιβόητος επιθεωρητής Λαρσάν έρχεται εσπευσμένα από το Λονδίνο για να αναλάβει την υπόθεση. Ταυτόχρονα, ο νεαρός ρεπόρτερ Ρουλεταμπίλ προσπαθεί να εξιχνιάσει το πρωτοφανές μυστήριο.
«Το μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του πρώην ρεπόρτερ του αστυνομικού ρεπορτάζ Γκαστόν Λερού που έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο με το περίφημο «Φάντασμα της Όπερας». Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ο ευφυής δημοσιογράφος Ζοζέφ Ζοζεφίν, γνωστός ως Ρουλεταμπίλ, ο οποίος, παρά το νεαρό της ηλικίας του, φημίζεται για την ικανότητά του να λύνει τις πιο περίπλοκες και μυστηριώδεις υποθέσεις. Ο Ρουλεταμπίλ είναι παιδί του ορθολογισμού, έχει εμπιστοσύνη στον ορθό λόγο και ακολουθεί πάντοτε τη φωνή της λογικής: «Όταν επεξεργάζομαι τα στοιχεία που μου προσφέρουν οι αισθήσεις μου, το κάνω περνώντας τα πρώτα από το φίλτρο της λογικής. Αυτό το φίλτρο μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά κρατά μονάχα την αλήθεια!» εξηγεί στον φίλο του.
Το «Κίτρινο Δωμάτιο» είναι το πιο κλασικό μυθιστόρημα «κλειδωμένου δωματίου»: ένα δωμάτιο φαινομενικά απρόσβλητο γίνεται τόπος εγκλήματος. Οι συνθήκες μοιάζουν να απομακρύνονται από την κοινή λογική, ωστόσο το έγκλημα είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Ο αναγνώστης, από τις πρώτες κιόλας σελίδες, παρακολουθεί τις κινήσεις του Ρουλεταμπίλ, τον τρόπο σκέψης του, τους συλλογισμούς του. Ο ρεπόρτερ ακολουθεί τις ενδείξεις, συλλέγει στοιχεία, περπατάει στο μονοπάτι της λογικής και προσπαθεί να ερμηνεύσει καταστάσεις που μοιάζουν υπερφυσικές και αλλόκοτες –«Άρχισα να πιστεύω πως ήταν δουλειά του διαβόλου», λέει κάποια στιγμή ένας αυτόπτης μάρτυρας. Ο Ρουλεταμπίλ έχει υπομονή, προχωράει αργά φτιάχνοντας τα δικά του σενάρια τα οποία τροποποιεί συνεχώς –ολοένα και περισσότερα στοιχεία έρχονται στο φως και ανατρέπουν τις παλιές υποθέσεις. Υποψιάζεται πως η Μαντλίν γνωρίζει ποιος επιχείρησε να τη σκοτώσει, αλλά αρνείται να το ομολογήσει φοβούμενη ότι θα ξεσπάσει κάποιο σκάνδαλο.
Ο Γκαστόν Λερού παίζει με τον αναγνώστη του ένα ιδιαίτερα εθιστικό παιχνίδι· του δίνει σιγά σιγά στοιχεία και τον προκαλεί να βρει απάντηση στο αίνιγμα. Στην βασική αφήγηση του δικηγόρου που εξιστορεί την υπόθεση παρεμβάλλει δημοσιογραφικά κείμενα από τις εφημερίδες της εποχής, μαρτυρίες των ανθρώπων που βρέθηκαν στον πύργο, τις προσωπικές σημειώσεις του δαιμόνιου ρεπόρτερ, ακόμη και σχεδιαγράμματα των διαφορετικών χώρων του σπιτιού. Ο αναγνώστης καλείται να μπει στην θέση του ερευνητή, να ακολουθήσει τις ενδείξεις, να συνδυάσει φαινομενικά ασύνδετα κομμάτια και τελικά να συνθέσει τα κομμάτια του πάζλ για να λύσει το μυστήριο.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε την αστυνομική λογοτεχνία να απομακρύνεται από την κλασική της φόρμα· οι αστυνομικές ιστορίες έχουν εξελιχθεί σε κοινωνικοπολιτικά μυθιστορήματα που παρουσιάζουν όλο το φάσμα των προβλημάτων της σύγχρονης κοινωνίας. Βιβλία όπως «Το Μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου» έρχονται για να μας υπενθυμίσουν ότι η βάση του καλού αστυνομικού μυθιστορήματος είναι μια δαιδαλώδης διαδρομή από το σκοτάδι στο φως. Εκατό χρόνια μετά την πρώτη του δημοσίευση, το μυθιστόρημα του Γκαστόν Λερού παραμένει ένα από τα κορυφαία έργα του είδους του.
INFO
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΙΤΡΙΝΟΥ ΔΩΜΑΤΙΟΥ
Συγγραφέας: Gaston Leroux
Μετάφραση: Βαγγέλης Γιαννίσης
Εκδόσεις Διόπτρα
Σελ.: 312