Η οικονομική κρίση και όλες οι συζητήσεις που γίνονται γύρω από αυτή στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, αλλά και στην οικογένεια και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον των παιδιών, αναμφισβήτητα τα προβληματίζουν και τα ανησυχούν.
Ακόμη και εάν πρόκειται για κάτι που δεν αφορά άμεσα αυτά και τη δική τους οικογένεια, η ανασφάλεια και η ανησυχία υπάρχει έντονα παντού γύρω τους. Πολλοί γονείς καλούνται καθημερινά να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήσεις οικονομικής φύσης, που συχνά ούτε οι ίδιοι γνωρίζουν -καλώς ήρθατε στον κόσμο των των "spreαd" και των "haircut"-.
Οι δυσκολότερες όμως ερωτήσεις για τους γονείς την εποχή αυτή είναι εκείνες που αφορούν στην ενδεχομένως αρνητικά αλλαγμένη οικονομική κατάσταση της δικής τους οικογένειας. Και στην περίπτωση αυτή αναρωτιούνται για το πόσα τελικά πρέπει να γνωρίζει ένα παιδί για την οικονομική κρίση και τις δυσκολίες που αυτή συνεπάγεται; Πώς του απαντάνε όταν ζητά μια ειλικρινή απάντηση για το εάν όλα αυτά που μέχρι πρόσφατα για την οικογένεια του ήταν δεδομένα, εξακολουθούν και σήμερα να είναι (το σχολείο του, το άνετο σπίτι, οι διακοπές κ.τ.λ.); Πόσο και πώς τελικά μιλάμε στα παιδιά για όλα αυτά που καθημερινά αλλάζουν γύρω μας;
Κάποιοι πιστεύουν πως η οικονομική κρίση δεν είναι θέμα που θα έπρεπε να απασχολεί ένα παιδί. Κατά αυτή την άποψη, ο μισθός των γονιών, το ύψος του δανείου, ή η φθίνουσα αξία των μετοχών και οτιδήποτε άλλο σχετικό, δεν ανήκουν στα θέματα που κανείς συζητά μαζί του. Τα παιδιά πρέπει να κρατούνται προστατευμένα από τις οικονομικές σκοτούρες των γονιών, αφού έχουν μια ολόκληρη ζωή μπροστά τους να προσπαθήσουν,να προβληματιστούν, να χάσουν και να κερδίσουν τα δικά τους χρήματα. Συχνά όμως, ακόμη και για τους γονείς που θέλουν να προστατέψουν τα παιδιά τους κρατώντας τα έξω από το πρόβλημα, αυτό είναι αδύνατον. Επειδή απλούστατα το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο για να κρυφτεί.
Ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Οικονομικών Συμβούλων των Νέων στις ΗΠΑ, Vince Shorb, υποστηρίζει πως αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό.Τα παιδιά πρέπει να εξοικειώνονται όσο το δυνατόν νωρίτερα με τα οικονομικά θέματα της καθημερινής ζωής. Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνεται με προσοχή, τονίζουν οι ειδικοί, και έχοντας λάβει κανείς υπόψη την ηλικία του παιδιού και κατ' επέκταση πόσα μπορεί να καταλάβει και να διαχειριστεί. Θέλοντας να συνοψίσουμε μερικά ακόμη σχετικά σημεία, που οι γονείς χρήσιμο είναι να γνωρίζουν,σημειώνουμε:
- Μεταφέρετε την πραγματική εικόνα της οικονομικής σας κατάστασης στα παιδιά, φροντίστε όμως να μην τα τρομοκρατείτε. Να είστε ειλικρινείς, αλλά συγχρόνως καθυσυχαστικοί.
- Ακούστε τι ρωτούν και απαντήστε ακριβώς στις ερωτήσεις που κάνουν. Στην περίπτωση αυτή τα παιδιά δεν χρειάζεται να γνωρίζουν τίποτα παραπάνω από αυτό που τα ίδια ρωτούν.
- Αποφύγετε να συζητάτε με τρίτους για το θέμα μπροστά στα παιδιά.Το άγχος συχνά φέρνει έντονες διαφωνίες, που δεν χρειάζεται να έχουν θεατές τα παιδιά.
- Βρείτε τρόπους να εκτονωθείτε και να χαλαρώσετε, όσο βέβαια αυτό είναι δυνατό.Το δυσκολότερο για τα παιδιά είναι, το ότι ξαφνικά οι γονείς τους είναι γεμάτοι άγχος, νεύρα και στενοχώρια για κάτι που τα ίδια δεν μπορούν ακριβώς να καταλάβουν και να αλλάξουν.
- Σημαντικό είναι σε όλες τις σχετικές συζητήσεις να διαβεβαιώνετε τα παιδιά πως δεν είναι εκείνα η αιτία του άγχους και της ανησυχίας σας. Χρησιμοποιώντας όταν μιλάτε το "εγώ αισθάνομαι", και παρουσιάζοντας αυτό που συμβαίνει σαν μια δική σας εμεπιρία, ανεξάρτητη από τα παιδιά, παίρνετε από πάνω τους το βάρος και τις ενοχές.
- Αναζητήστε τα θετικά στοιχεία που κρύβονται μέσα στις δυσκολίες. Κάποιοι γονείς χαίρονται να ανακαλύπτουν πόσα λίγότερα παιχνίδια και δραστηριότητες, από αυτές που παλαιότερα θεωρούσαν απαραίτητες, χρειάζονται τα παιδιά για να είναι πραγματικά χαρούμενα και δημιουργικά.
- Μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια.Οποιαδήποτε βοήθεια χρειάζεστε. Πείστε πρώτα τον εαυτό σας και μετά τα παιδιά πως δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να αισθάνεστε ντροπή. Υπάρχουν -ευτυχώς-πολλοί οργανισμοί και πολλοί άνθρωποι που θέλουν και μπορούν να βοηθήσουν. Αρκεί να ξέρουν πως χρειάζεστε τη βοήθεια τους.
- Αναζητήστε μικρές χαρές. Ψάξτε για τις δωρεάν εκδηλώσεις που διοργανώνονται για παιδιά και μεγάλους (www.forfree.gr , οδηγός δωρεάν εκδηλώσεων σε μεγάλες ελληνικές πόλεις, για ενήλικες και παιδιά). Συναντήστε φίλους και συγγενείς, πάρτε και δώστε υποστήριξη και ζεστασιά.
- Βοηθήστε τα παιδιά να έχουν εικόνα για το πώς εξελίσσονται οικονομικά τα πράγματα στην οικογένεια τους, ώστε οι προσδοκίες τους να παραμένουν ρεαλιστικές. Μιλήστε τους απλά, ειλικρινά, και ποτέ απειλητικά. Υπενθυμίστε τους πως τίποτε από όσα συμβαίνουν δεν είναι δική τους ευθύνη και πως εσείς, οι γονείς τους, προσπαθείτε κάθε στιγμή να κάνετε τα πράγματα καλύτερα.
- Μην θυμώνετε με τα παιδιά, εάν εξακολουθούν να θέλουν να ξοδεύουν τα χρήματα που ξόδευαν παλαιότερα. Πρόκειται για μια νέα πραγματικότητα που όλοι μας δυσκολευόμαστε να προσαρμοστούμε, το ίδιο και τα παιδιά. Προσπαθήστε να είστε κοντά τους, υπενθυμίζοντας τους πως ακόμη και εάν δεν μπορείτε να έχετε και να κάνετε όλα όσα κάνατε παλαιότερα, μπορείτε και θα βρείτε τρόπους να είστε καλά.