Οταν δεν υπήρχε η τηλεόραση, οι αφίσες και οι εικονογραφήσεις των εφημερίδων, έσερναν στις σουφραζέτες τα εξ αμάξης. Προσέξτε στο άρθρο το αρχειακό υλικό που χρονολογείται πριν από το 1920. Τα στερεότυπα αυτά ισχύουν ακόμη.
Λοιπόν, κάντε το εξής πείραμα: την επόμενη φορά που θα βγείτε με τους φίλους σας, πετάξτε στην ομήγυρη τη λέξη «φεμινίστρια» και ζητήστε να σας πει ο καθένας τι του φέρνει στο μυαλό. Ελάχιστοι θα εκφράσουν κάτι θετικό, κι αυτούς, αν υπάρχουν θα τους υποπτευθείτε. Η πλειονότητα της παρέας, θα μιλήσει με στερεότυπα. Οπως μάλλον, θα μιλούσατε κι εσείς.
Ακολουθεί η λίστα με τα 10 δημοφιλέστερα στερεότυπα για τις φεμινίστριες. Αυτά είναι:
1. Οι φεμινίστριες απεχθάνονται τις οικογένειες
2. Οι φεμινίστριες μισούν τους άνδρες
3. Οι φεμινίστριες είναι όλες λεσβίες
4. Οι φεμινίστριες είναι όλες άσχημες
5. Οι φεμινίστριες απεχθάνονται τις νοικοκυρές
6. Τον φεμινισμό ασπάζονται μόνο γυναίκες
7. Ολες οι φεμινίστριες έχουν τις ίδιες ακριβώς απόψεις
8. Οι φεμινίστριες είναι μονίμως τσαμπουκαλεμένες
9. Ολες οι φεμινίστριες είναι γλωσσούδες και δεν υπάρχει περίπτωση να πιεις απ΄το χέρι τους ένα ποτήρι νερό
10. Το μόνο που θέλουν είναι να καταργήσουν τον ρόλο του άνδρα μέσα στο σπίτι, για να γίνουν αυτές οι αρχηγοί
Σας ακούγονται μήπως ξεπερασμένα όλα αυτά; Ή κάποια από αυτά; Κι όμως, λέγονται και σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα μετά το κίνημα Souffrage στο Λονδίνο στο πλαίσιο του οποίου γυναίκες μεσαίων και κατώτερων κυρίως τάξεων διεκδικούσαν δικαίωμα ψήφου και ίσες ευκαιρίες με τους άνδρες. Αυτές οι γυναίκες ήταν οι λεγόμενες σουφραζέτες.
Βεβαίως κάποια στιγμή το θέμα ξέφυγε από τα όρια. Το 1912 οι σουφραζέτες στη Βρετανία υιοθέτησαν επιθετικές τακτικές - αλυσοδένονταν σε κιγκλιδώματα, έβαζαν φωτιά σε γραμματοκιβώτια, έσπαγαν παράθυρα και τοποθετούσαν εκρηκτικούς μηχανισμούς.
Κατόπιν όλων αυτών τότε πρωθυπουργός, Χ.Χ.Ασκουιθ, έφτασε στο παραπέντε να υπογράψει ένα νομοσχέδιο που εκχωρούσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες άνω των 30, με τον όρο να είναι παντρεμένες με σύζυγο που είχε περιουσιακά στοιχεία ή να έχουν οι ίδιες περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, υπαναχώρησε την τελευταία στιγμή, ανησυχώντας πως οι γυναίκες θα τον καταψήφιζαν στις επόμενες γενικές εκλογές και θα εμπόδιζαν το κόμμα του (Φιλελεύθεροι) να μπει στη Βουλή.
Εν κατακλείδι, ένα πράγμα σκεφτείτε μόνο: ότι στην Ελλάδα τελικά οι γυναίκες ψηφίζουν μόλις από το 1952.
Και στην Αμερική – που έφτασε να έχει και μαύρο πρόεδρο;
Μόλις το 2015 η 50χρονη Αμερικανίδα ηθοποιός Βαϊόλα Ντέιβις ήταν η πρώτη μαύρη οποιασδήποτε εθνικότητας που κέρδισε βραβείο Εμι για την ερμηνεία της στην τηλεοπτική σειρά «How to get away with murder» του ABC. «Αυτό που χωρίζει μια μαύρη από οποιαδήποτε άλλη γυναίκα είναι η ευκαιρία. Δεν μπορείς να κερδίσεις κανένα Εμι για ρόλους που δεν υπάρχουν». Η ευκαιρία λοιπόν. Αυτή διεκδίκησαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα οι σουφραζέτες, γι αυτήν μίλησαν ανοιχτά στα 60s οι λεγόμενες φεμινίστριες του δεύτερου κύματος και πιο πρόσφατα οι άλλες, του τρίτου κύματος.
Πάντως σήμερα, συγκεκριμένα πριν πριν από λίγες μέρες, η Αμερικανίδα καθηγήτρια κοινωνιολογίας Λίσα Γουέιντ στο Occidental College των ΗΠΑ, δημοσίευσε στην ιστοσελίδα The Social Pages ένα άρθρο με τίτλο «Από που προέρχονται τα αρνητικά στερεότυπα για τις φεμινίστριες»;
Σε αυτό ισχυρίζεται πως συστηματική έρευνα σχετικά με το τι πιστεύουν οι άνθρωποι για τις φεμινίστριες, έδειξε πως μόνο το 26% των ερωτηθέντων έχει θετική γνώμη.
Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν επίθετα όπως: άσχημες, ακατάστατες, θυμωμένες, επιθετικές, σκληρές, απαιτητικές, δογματικές, μισούν τους άνδρες, λεσβίες κ.α., τόσο όταν ερωτούνται τι πιστεύουν οι ίδιοι, όσο και όταν καλούνται να απαντήσουν τι θεωρούν πως πιστεύουν οι άλλοι.
Τι σημαίνει αυτό λοιπόν; Πως οι φεμινίστριες έχασαν τον έλεγχο της εικόνας τους. Και εδώ που τα λέμε, κάτι τέτοιο είναι μάλλον αντιπαραγωγικό. Αλλά πάλι δεν φταίνε μόνο οι ίδιες. Οπως βλέπετε στην εικονογράφηση του άρθρου (με υλικό που συγκέντρωσε η Αμερικανίδα καθηγήτρια κοινωνιολογίας Λίσα Γουέιντ) οι αφίσες και τα κόμικς που δημοσιεύονταν πριν από το 1920 εξέφραζαν φόβους και στερεότυπα, που μοιάζουν πολύ με τη σημερινή αντίληψη.
Αρα εν προκειμένω τα συμπεράσματα μπορούν να είναι δύο:
1. Είτε τα στερεότυπα, αυτά είναι εντελώς ξεπερασμένα – πράγμα που ισχύει για όλα τα στερεότυπα γενικώς.
2. Είτε ο όρος φεμινίστρια δεν έχει τίποτα καινούργιο να πει στον 21ο αιώνα. Ή κι αν έχει κάτι να πει, πρέπει να το πει σε μια εντελώς καινούργια γλώσσα.