Μήνες ευρωπαϊκών προσπαθειών για να υπάρξει κατάληξη σε κοινή πολιτική για τη μαζική μετανάστευση προσφύγων κατέρρευσαν την Κυριακή, όταν η Γερμανία οδήγησε μια «συμμαχία πρόθυμων» χωρών, μεταξύ τους και η Ελλάδα να λάβουν περισσότερους πρόσφυγες.
Αυτή η κίνηση διαχώρισε και επίσημα την ΕΕ στο ζήτημα του υποχρεωτικού καταμερισμού των προσφύγων και τη χρηματοδότηση.
Οπως σημειώνει, ο Guardian στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ συμφωνήθηκε η αναχαίτιση της μεταναστευτικής ροής προς την Ευρώπη μέσω της Τουρκίας. Ομως, η Γερμανίδα καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, απογοητευμένη από την αντίσταση της Ευρώπης στην πολιτική της, συγκάλεσε μια ξεχωριστή μίνι-Σύνοδο Κορυφής με άλλους επτά ηγέτες για να προωθήσει μια fast-track πολιτική μοιράζοντας εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες απευθείας από την Τουρκία.
Σε αυτή τη μίνι-Σύνοδο, σύμφωνα με το βρετανικό δημοσίευμα, η κ. Μέρκελ εγκατέλειψε τις προσπάθειες για να πείσει τους αντιπάλους της, κυρίως στην ανατολική Ευρώπη να προχωρήσουν σε ένα υποχρεωτικό σύστημα κατανομής προσφύγων σε ολόκληρη την ΕΕ. Ωστόσο, αναμένεται να χρησιμοποιήσει τον συνασπισμό υπέρ των ποσοστώσεων ως μηχανισμό πίεσης για ένταξη των υπόλοιπων χωρών αργότερα.
Σύμμαχος της Γερμανίδας καγκελάριου, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος δήλωσε για τη μίνι-Σύνοδο: «Αυτή είναι μια συνάντηση κρατών, οι οποίες δείχνουν διατεθειμένες να αναλάβουν μεγάλους αριθμούς προσφύγων από την Τουρκία νόμιμα».
Αυτό, όμως, που προσέθεσε αργότερα είναι πως οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία θα είναι εθελοντική και δεν θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα. Την ίδια ώρα, η Ολλανδία απέρριψε το γερμανικό κάλεσμα για αυτή την κίνηση.
Οι τριβές που προκαλούνται από τη διάσπαση, όπως σημειώνει ο Guardian, ήταν αμέσως εμφανείς. Ο Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο οποίος προήδρευσε της Συνόδου με την Τουρκία, βλέπει ως καλύτερη ελπίδα την επιβράδυνση της μαζικής μετανάστευσης προς την Ευρώπη.
«Ας μην είμαστε αφελείς. Η Τουρκία δεν είναι το μόνο ''κλειδί'' για την επίλυση της προσφυγικής κρίσης», είπε ο κ. Τουσκ και συνέχισε: «Το πιο σημαντικό είναι η ευθύνη και το καθήκον μας να προστατεύσουμε τα εξωτερικά μας σύνορα. Δεν μπορούμε να αναθέτουμε την υποχρέωση αυτή σε μια τρίτη χώρα. Θα το επαναλάβω: χωρίς έλεγχο στα σύνορα στα εξωτερικά σύνορα, η Σένγκεν θα είναι παρελθόν».
Ο κ. Γιούνκερ, από την πλευρά του, τόνισε πως θα καταλήξουν σε ένα σύστημα ανακατανομής των προσφύγων μεταξύ της «συμμαχίας των πρόθυμων», με τον αριθμό να φαίνεται πως αγγίζει τους 400.000 ανθρώπους.
Νωρίτερα, η Τουρκία είχε υποσχεθεί να βοηθήσει στην ανάκαμψη των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη με αντάλλαγμα χρήματα, βίζα και επανέναρξη των συνομιλιών ένταξης της χώρας στην ΕΕ.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου στις δηλώσεις του έκανε λόγο για ένα νέο ξεκίνημα.
Βασικό στοιχείο της συμφωνίας είναι τα 3 δισ. ευρώ, που θα ενισχύσουν την Τουρκία, ποσό-συμβιβασμού με την ΕΕ.
«Καθώς η Τουρκία καταβάλλει προσπάθεια να δεχθεί πρόσφυγες – που δεν θα έρθουν στην Ευρώπη- είναι λογικό να λαμβάνει κάποια βοήθεια για να τους φιλοξενήσει», ανέφερε ο Φρανσουά Ολάντ.
Επιπλέον, η προσφορά προς την Αγκυρα θα αναβιώσει τις σχέσεις με τους Ευρωπαίους γείτονες, αναθερμαίνοντας της διαπραγματευτικές διαδικασίες για την ένταξη στην ΕΕ, ακόμα και αν λίγοι αναμένουν να ενταχθεί σύντομα.
Παράλληλα, πολλοί Τούρκοι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τα ταξίδια χωρίς βίζα στη ζώνη Σένγκεν της Ευρώπης, εάν η Τουρκία πληρεί τους όρους για αυστηρότερη επιτήρηση των συνόρων της στα ανατολικά με τους μετανάστες από την Ασία και τις κινήσεις της αναφορικά με τη μείωση των αναχωρήσεων για την Ευρώπη.