Με αφορμή τη νέα του ταινία, που κάνει πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες στις 17 Δεκεμβρίου, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης μιλά στο iefimerida.gr για την πλοκή, τον έρωτα, αλλά και την πραγματικότητα στην Ελλάδα και την Ευρώπη τού σήμερα.
«Ενας άλλος κόσμος» είναι ο τίτλος της νέας σας ταινίας. Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο;
Η αλήθεια είναι ότι κατέληξα σ' αυτόν αρκετό καιρό μετά το τέλος των γυρισμάτων. Έψαχνα έναν τίτλο που ναι μεν να αφορά την πλοκή της ιστορίας, αλλά παράλληλα να έχει περισσότερες έννοιες και νοήματα. Κατ' αρχάς, η πραγματικότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ήρωες στην Ελλάδα του σήμερα είναι από μόνη της ένας άλλος κόσμος. Κατά δεύτερον, ο έρωτας, που είναι και ο κοινός παρονομαστής όλων των ιστοριών, είναι ένα σαρωτικό συναίσθημα που σε κάνει να αισθάνεσαι ότι ζεις σε έναν άλλο κόσμο. Τα ζευγάρια είναι Έλληνες και ξένοι, άρα μιλάμε για ανθρώπους από διαφορετικούς κόσμους που ερωτεύονται στην Ελλάδα του σήμερα. Κάπως έτσι, όταν ήμουν στο μοντάζ, άρχισε να σχηματίζεται ο τίτλος «Ενας άλλος κόσμος».
Τρεις ερωτικές ιστορίες, λοιπόν, ανάμεσα σε ζευγάρια από διαφορετικές κουλτούρες, σε μια περίοδο κρίσης στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Πιστεύετε ότι μπορεί να νικηθεί ο έρωτας;
Αυτό ακριβώς πραγματεύεται η ταινία. Τη μάχη που δίνουν οι ήρωες με τη σκληρή πραγματικότητα έχοντας σαν όπλο τους τον έρωτα. Κάποιοι θα κερδίσουν, κάποιοι θα χάσουν. Ομως ο έρωτας πιστεύω πως είναι ανώτερος της όποιας πραγματικότητας βιώνουμε. Δεν είναι τυχαίο πως οι αρχαίοι Έλληνες όταν κατάλαβαν τη δύναμή του τον έκαναν θεό. Ο θεός Ερως. Ο θεός του όλου.
Υπάρχουν αιχμές στην ταινία σας για τα αποτελέσματα της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια...
Φυσικά και υπάρχουν. Οχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και όλης της Ευρώπης, που -κατά την άποψή μου- τραντάζεται συθέμελα. Θα ήταν αδύνατον να γράψω μια ιστορία στο σήμερα χωρίς να λάβω υπόψη μου ό,τι συμβαίνει γύρω μου. Το φόντο στο οποίο εξελίσσονται οι τρεις αυτές ερωτικές ιστορίες είναι κοινωνικό. Όμως, έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα σήμερα, το κοινωνικό μοιραία είναι και πολιτικό. Όταν ένας Σύρος παράνομος μετανάστης ερωτεύεται μια Ελληνίδα και όταν ο φασισμός καθορίζει τη σχέση αυτή ή όταν θέματα όπως το εργασιακό και οι απολύσεις μπαίνουν ανάμεσα σε ένα ερωτικό ζευγάρι, τότε ναι, η πολιτική στέκεται εμπόδιο σε μια σχέση. Εμπόδιο στον έρωτα.
Αρα, η πολιτική έχει θέση στην ταινία;
Σαφέστατα.
Στη ζωή σας;
Φυσικά και έχει θέση στη ζωή μου η πολιτική, όμως προτιμώ να εκφράζω αυτήν τη θέση μέσα από την τέχνη μου. Είμαι πιο ειλικρινής έτσι, πιο συγκεκριμένος και ίσως και πιο αποτελεσματικός.
Οι συνθήκες της αγοράς ήταν και παραμένουν δύσκολες -κατά κοινή ομολογία- στη χώρα μας. Παρ' όλα αυτά, εσείς έχετε καταφέρει να κάνετε δύο ταινίες, με την πρώτη, το «Αν...», να έχει σημειώσει σημαντική εισπρακτική επιτυχία. Πώς τα καταφέρατε να προχωρήσετε και τελικά να πετύχετε τους στόχους σας μέσα σε τόσο αντίξοες συνθήκες;
Με πολύ σκληρή δουλειά και νομίζω με αρκετή τύχη. Δεν ξέρω, ούτε θέλω να το παίζω σεμνός. Το μόνο που μπορώ να σας απαντήσω με σιγουριά είναι για το πόσο συγκεντρωμένος και προσηλωμένος είμαι σε αυτό που κάνω, την ώρα που το κάνω.
Ξεκινήσατε να δουλεύετε σε πολύ μικρή ηλικία. Ποιες ήταν οι κυριότερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε;
Η αμφισβήτηση ίσως να ήταν μια δυσκολία, την οποία όμως πιστεύω πως ο καθένας αντιμετωπίζει όταν βγαίνει σε τόσο μικρή ηλικία όπως εγώ τότε. Όμως, όπως σας είπα και πριν, ήταν τέτοια η αποφασιστικότητά μου, τόση η ανάγκη μου και τέτοια η χαρά που έσπερνα με αυτό που έκανα, που δεν με ένοιαζε καμιά δυσκολία.
Επιλέξατε να συνεργαστείτε και με ηθοποιούς από το εξωτερικό αυτή τη φορά. Ποια είναι η διαδικασία ή ποιες οι δυσκολίες που ίσως αντιμετωπίσατε ως Έλληνας δημιουργός, σημειώνοντας ότι καταφέρατε να εξασφαλίσετε την συμμετοχή του J.Κ. Simmons, ενός οσκαρικού ηθοποιού.
Το μεγάλο μου άγχος (που παραμένει ακόμα και τώρα που μιλάμε) είναι για το αν κατάφερα να συνδυάσω σωστά τόσο διαφορετικούς κόσμους σε ένα έργο. Μιλάμε για 7 πρωταγωνιστές, 2 γλώσσες και 3 ιστορίες που πρέπει σε ένα σημείο της ταινίας να ενωθούν. Αυτά όλα από μόνα τους ανέβασαν αρκετά τον πήχη δυσκολίας για όλους μας και εύχομαι να τα καταφέραμε. Τώρα, όσον αφορά τις πρακτικές δυσκολίες μιας τέτοιας παραγωγής, σίγουρα υπήρχαν χιλιάδες, δεδομένης της κατάστασης, όμως πάντα φροντίζω να συνεργάζομαι με άψογους επαγγελματίες και ανθρώπους που αγαπάνε αυτό που κάνουν.
Μια αγγλόφωνη σχεδόν ταινία με ξένο καστ. Γυρίστηκε έτσι εξαιτίας της πλοκής του σεναρίου ή και για λόγους εμπορικούς;
Δεν είναι αγγλόφωνη η ταινία. Είναι γραμμένη και παιγμένη έτσι, ώστε να υπάρχει σωστή ισορροπία ανάμεσα στα αγγλικά και τα ελληνικά. Να μπορεί, δηλαδή, να την παρακολουθεί ο κάθε θεατής από οποιαδήποτε χώρα. Είναι μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους, άρα μοιραία τα αγγλικά είναι η μόνη κοινή γλώσσα επικοινωνίας για τους ήρωες. Όμως, η βάση της ταινίας είναι καθαρά ελληνική.
Έχετε κάνει πολύ μεγάλες επιτυχίες στην τηλεόραση, αναδεικνύοντας πολλούς και σημαντικούς ηθοποιούς. Ποιο είναι το βασικό κριτήριό σας ως προς τις επιλογές των συνεργατών σας;
Το ταλέντο και η χημεία. Πάντα. Όμως δεν νομίζω ότι είχα πότε στόχο να αναδείξω κάποιον ηθοποιό. Ο καθένας, αν γίνεται σημαντικός, είναι γιατί το αξίζει... Εγώ, ειδικά την εποχή της τηλεόρασης και των σίριαλ, επέλεγα να δουλεύω πάντα με ταλαντούχους συναδέλφους, που ο καθένας συμπλήρωνε και ένα κομμάτι από το παζλ αυτών που έφτιαχνα. Άρα, ήταν αμφίδρομη και αμοιβαία η προσφορά.
Στη δουλειά σας, εκτός από τον ρόλο του σεναριογράφου, ασκείται και έναν άλλον, διττό ρόλο, αυτόν του πρωταγωνιστή και του σκηνοθέτη. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να σκηνοθετεί κανείς τον εαυτό του;
Δύσκολο. Μιλάμε για τρεις ρόλους καίριους, που ενώ συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον, υπάρχουν και πολλές στιγμές που συγκρούονται. Είναι από τη φύση της η δουλειά έτσι. Αρα, όταν έχει και τους τρεις αυτούς ρόλους ένα πρόσωπο, τότε τα πράγματα μερικές φόρες γίνονται χαοτικά. Εκεί είναι το σημείο που πρέπει να έχεις την ψυχραιμία και τη στρατηγική να ξέρεις τι θέλεις, πώς το θέλεις και ποιος ήταν ο αρχικός σου στόχος. Προσπαθώ να κρατάω μια ισορροπία, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι τα καταφέρνω πάντα. Προσπαθώ όμως.
Ποιες είναι οι πιο σταθερές σχέσεις στη ζωή σας;
Πέρα από τα αδέλφια μου και την οικογένειά μου, είναι οι πολύ λίγοι -από χρόνια- φίλοι.
Η μεγαλύτερή σας επιθυμία;
Αυτή την περίοδο; Να ήταν οι άνθρωποι γύρω μου λίγο πιο ισορροπημένοι, λιγότερο θυμωμένοι και περισσότερο παραγωγικοί. Ισως έτσι να υπήρχε και περισσότερος χώρος στη ζωή μας για ρομαντισμό, χαρά, έρωτα, σκέψη και ουσία.
*Η ταινία του Χριστόφορου Παπακαλιάτη θα βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 17 Δεκεμβρίου 2015 από τη Village Films, σε συμπαραγωγή των Alpha TV, OTE TV και Aegean