Τις δυσχέρειες πρόσβασης μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και την περιορισμένη ρευστότητα στην ελληνική αγορά, κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020, επισημαίνει η Εθνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας με επιστολή της προς τους πολιτικούς αρχηγούς, ενόψει εκλογών.
Όπως αναφέρεται στην επιστολή, οι δυσχέρειες πρόσβασης των ΜμΕ ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, που εμφανίζονται πια σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έθεσαν ουσιαστικά τον αντίστοιχο προβληματισμό σε πολλές χώρες της Ευρώπης, ώστε να συστηματοποιηθούν και να παρουσιαστούν τα κυριότερα σημεία σε σχετική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ). Η Έκθεση καταγράφει τις αιτίες των δυσχερειών στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση των ΜμΕ και όλων των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης στην ΕΕ. Επίσης υπογραμμίζει την ανάγκη για την υιοθέτηση και επείγουσα εφαρμογή μέτρων προκειμένου η παροχή χρηματοδότησης να καταστεί ευκολότερη και περισσότερο διάφανη.
Πολύ συνοπτικά, η έκθεση περιλαμβάνει τις παρακάτω θέσεις:
- Πολλά εμπόδια σχετικά με τραπεζικά δάνεια ΜΜΕ πρέπει να αντιμετωπιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Απαιτείται καλύτερη προσαρμογή των διαφόρων προγραμμάτων της ΕΕ σε τοπικές ιδιαιτερότητες μέσω προσεκτικής αξιολόγησης και παρακολούθησής τους από την ίδια την Ένωση.
- Η χρηματοδότηση των ΜΜΕ θα πρέπει να προέρχεται όχι από τις αγορές των χρεωστικών τίτλων (ομόλογα) αλλά και από εκείνες των μετοχών και στην κατεύθυνση μάλιστα της ενίσχυσης των διασυνοριακών επενδυτικών πράξεων.
- Οι ΜΜΕ θα πρέπει να λαμβάνουν βοήθεια για να δραστηριοποιηθούν στις παραπάνω αγορές και να ληφθούν μέτρα τόνωσης των κεφαλαιαγορών ώστε να δημιουργηθούν τα κατάλληλα μέσα.
- Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις των τραπεζών θα πρέπει να ρυθμιστούν ώστε να μην αποθαρρύνονται οι επενδύσεις σε στοιχεία ενεργητικού.
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να διεξάγει μελέτη για τις ανάγκες της χρηματοδότησης των ΜΜΕ συναρτήσει του μεγέθους τους, του είδους της δραστηριότητάς τους, της φάσης κύκλου ζωής κλπ.
- Η χαμηλή ωφέλεια των ΜΜΕ από ευρωπαϊκά προγράμματα μπορεί να διορθωθεί μέσα από την αύξηση της συμμετοχής των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των οργανώσεων των ΜΜΕ ως μεσολαβητών μεταξύ των ΜΜΕ και των προγραμμάτων της ΕΕ, όπου δημιουργείται πεδίο δραστηριοποίησης της ΕΣΕΕ στην Ελλάδα.
- Η ΕΟΚΕ συνιστά επικαιροποίηση του τυποποιημένου ευρωπαϊκού των όρων «πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις».
- Η ΕΕ καλείται να αξιοποιήσει τις βέλτιστες πρακτικές (κυρίως από ΗΠΑ).
- Η ΕΟΚΕ καλεί για συγκρότηση σε όλα τα κράτη μέλη «διακομματικής ομάδας ΜΜΕ» από τις εθνικές κυβερνήσεις, με σκοπό η διευθέτηση θεμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο να συνεχίζεται και σε εθνικό και να βελτιώνεται η ροή πληροφοριών και η συνεργασία όπου επίσης δημιουργεί χώρο δραστηριοποίησης της ΕΣΕΕ.
- Να ληφθούν υπόψη οι δυσχέρειες που συναντούν οι ΜΜΕ στην υιοθέτηση των καινοτομιών, της R&D κλπ.
Υπογραμμίζεται η ανάγκη οι εθνικές αντιπροσωπείες και επιχειρηματικές ενώσεις της ΕΕ να συνεργαστούν με την προτεινόμενη «διακομματική ομάδα ΜΜΕ» και περιγράφονται τα προβλήματα και οι προτεινόμενες λύσεις τόσο στον τραπεζικό τομέα όσο και στην αγορά ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων (ΕΤΕπ και ΕΤαΕ), στην κεφαλαιαγορά, στα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία και στα προγράμματα "COSME" και «Ορίζοντας 2020». Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά από τα προβλήματα και οι λύσεις:
Προβλήματα
- Οικονομική δυσπραγία και αβεβαιότητα περιορίζουν τον τραπεζικό δανεισμό.
- Αυξημένες απαιτήσεις τραπεζών.
- Χάσμα πληροφόρησης μεταξύ τραπεζών και ΜΜΕ.
- Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επιχειρηματικών Αγγέλων δεν έχει αναπτύξει ακόμη πλήρως την δυναμική του.
- Έντονος φόβος για τον κίνδυνο απώλειας του ελέγχου της επιχείρησης σε περίπτωση χρηματοδότησης με μετοχικό κεφάλαιο.
- Για τη χρηματοοικονομική τεχνική "JEREMIE": υψηλό κόστος συναλλαγής και καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων, δυσκολία πρόσβασης των νεοφυών επιχειρήσεων, πρόσθετοι τραπεζικοί φόροι κλπ.
- Προθυμία χρηματοδότησης με τα μέσα της ΕΤΕπ των τακτικών πελατών παρά των παραδοσιακότερων σε λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές.
- Έλλειψη ρευστότητας και υψηλό κόστος έκδοσης ομολόγων ΜΜΕ, υψηλές απαιτήσεις πληροφόρησης.
- Γραφειοκρατία, έλλειψη πόρων για συγχρηματοδοτήσεις, περίπλοκες διαδικασίες υποβολής προσφορών, έλλειψη επιχειρηματικής νοοτροπίας στις ομάδες αξιολόγησης, μεγάλες καθυστερήσεις μεταξύ υποβολής της πρότασης και υλοποίησης της χρηματοδότησης
Προτεινόμενες λύσεις
- Βελτίωση συνεργασίας στην ανταλλαγή πληροφοριών.
- Σαφείς κανόνες για τη χρήση προσωπικών εγγυήσεων και την πρόωρη αποπληρωμή πίστωσης.
- Πληρέστερη επεξήγηση/υποστήριξη του business plan από τους επιχειρηματίες.
- Χρήση ποιοτικών αξιολογήσεων ως συμπληρώματος της συνήθους αξιολόγησης.
- Ενίσχυση της προσέγγισης δημιουργίας ειδικών μέσων ανά χώρα σε συνδυασμό με σαφέστερους στόχους και καλύτερη διάκριση μεταξύ των ΜΜΕ.
- Θέσπιση από την Επιτροπή μόνιμης Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Εγγυήσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων και ενίσχυση/ βελτιστοποίηση των μέσων επιμερισμού του κινδύνου των ΕΤΕπ και ΕΤαΕ.
- Διάδοση βέλτιστων πρακτικών για την αγορά ομολόγων προσιτών στις ΜΜΕ και ανάπτυξη της "πληθο-χρηματοδότησης" (crowdfunding).
- Δημιουργία πλατφορμών για συναλλαγές εμπορικών ομολόγων και θέσπιση εξειδικευμένων μέσων για χρηματοδότηση των ΜΜΕ.
- Θέσπιση φορολογικών κινήτρων για τις ΜΜΕ που επιθυμούν να ενταχθούν στο Χρηματιστήριο.
- Απλούστεροι και σαφέστεροι κανονισμοί της ΕΕ, ηλεκτρονικές διαδικασίες υποβολής αιτήσεων και προσφορών, αύξηση των ποσοστών προκαταβολών με μηχανισμούς εγγύησης, μείωση της γραφειοκρατίας, ενίσχυση του ρόλου των διαχειριστικών αρχών στην παροχή πληροφοριών, καθοδήγησης και συμβουλών, κρατική στήριξη για δημιουργικό ιδιωτικό μετοχικό και επιχειρηματικό κεφάλαιο κλπ.
Τέλος, γίνεται μια σύγκριση μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ αναφορικά με την πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Φαίνεται πως οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα χρειαστεί να υπερβούν την υπερβολική τους εξάρτηση από την τραπεζική χρηματοδότηση, την απροθυμία τους να δεχθούν εξωτερικό επενδυτή που να ασκεί επιρροή στις αποφάσεις και να στραφούν σταδιακά σε άλλες σύγχρονες αλλά και φθηνότερες μορφές χρηματοδότησης.