Ενα πανάρχαιο έθιμο πυροβασίας, που έχει τις ρίζες του στις διονυσιακές τελετές, με παγανιστικά στοιχεία – εξ ου και δεν το αποδέχεται η εκκλησία, που το θεωρεί ειδωλολατρικό – αναβίωσε και φέτος στις Σέρρες.
Κάθε χρόνο στις 21 Μαΐου, το χωριό Αγία Ελένη, γεμίζει επισκέπτες που θέλουν να παρακολουθήσουν από κοντά τα Αναστενάρια.
Στις μέρες μας αναβιώνει και στην Κερκίνη Σερρών, στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, σε μερικά χωριά του Έβρου και σε ένα χωριό της Δράμας.
Ο θρύλος λέει πως όταν η εκκλησία του χωριού Κωστί της Ανατολικής Θράκης, αφιερωμένη στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, πήρε φωτιά, οι κάτοικοι του χωριού, προσπαθώντας να σώσουν τις εικόνες και τα ιερά κειμήλια, μπήκαν μέσα στο φλεγόμενο Ναό και άρπαξαν ό,τι βρήκαν μπροστά τους. Κανείς όμως δεν κάηκε και δεν τραυματίστηκε και αυτό το απέδωσαν στη χάρη του Αγίου.
Η τεράστια φωτιά ανάβει από νωρίς.
Οι αναστενάρηδες συγκεντρώνονται στο «κονάκι» τους και αρχίζουν μια διαδικασία μύησης με μουσική από λύρα θρακιώτικη και νταούλι.
Οταν ανάψουν καλά τα κάρβουνα, σε κατάσταση έκστασης παίρνουν από την αρχιαναστενάρη τα «σημάδια» (μικρά τάματα των εικόνων) και τις εικόνες και ξυπόλητοι μπαίνουν και χορεύουν στα αναμμένα κάρβουνα χωρίς να καούν.