Ο δημοσιογράφος της Wall Street Journal, Σάιμον Νίξον, γνωστός για τη σειρά άρθρων που αναφέρονται στην Ελλάδα, κάνει μια ασφαλή πρόβλεψη: είναι απίθανο στο επικείμενο Eurogroup να υπάρξει συμφωνία, άρα και να απελευθερωθούν κεφάλαια προς την Ελλάδα.
Υπό τον τίτλο «Η Ευρώπη προετοιμάζεται για το τέλος του παιχνιδιού με την Ελλάδα», ο Αμερικανός δημοσιογράφος αναφέρει πως υπάρχουν ελπίδες να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ, αν και αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι φορείς που χαράσσουν πολιτική, δεν το έχουν ως βασικό τους σενάριο.
Οι περισσότεροι φοβούνται ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί, και θα γίνει χειρότερη προτού βελτιωθεί. Κανείς δεν περιμένει τώρα μια συμφωνία για την απελευθέρωση των κεφαλαίων διάσωσης στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης αυτή την εβδομάδα στη Ρίγα, συνάντηση η οποία αρχικά είχε θεωρηθεί ως το τελικό χρονικό όριο για μια συμφωνία. Τώρα, το νέο «deadline» φαίνεται να είναι η σύνοδος της 11ης Μαΐου.
Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Νίξον, η πρόσφατη συνεδρίαση του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον έδειξε ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί και αξιωματούχοι είναι απαισιόδοξοι για αν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία μέχρι τότε.
Οι δύο πλευρές απέχουν
Οι δύο πλευρές δεν είναι πιο κοντά σε μια συμφωνία από ό,τι ήταν όταν ανέλαβε την εξουσία η νέα ελληνική κυβέρνηση πριν από τρεις μήνες. «Τίποτα, κυριολεκτικά τίποτα δεν έχει επιτευχθεί», ανέφερε ένας αξιωματούχος. Στην πραγματικότητα, τώρα είναι χειρότερα: μέχρι στιγμής, το μεγαλύτερο μέρος των μεταρρυθμιστικών σχεδίων της Αθήνας θα κόστιζε κεφάλαια ή θα μείωνε τα κρατικά έσοδα, σύμφωνα με αξιωματούχους της ευρωζώνης.
Οι ίδιοι επισημαίνουν πως αν συνοψιστούν όλες οι προτάσεις της κυβέρνησης, το πλεόνασμα του προϋπολογισμού που απαιτείται με βάση το ισχύον πρόγραμμα, μετατρέπεται σε έλλειμμα 10%-15% ενώ το χρέος εκτινάσσεται άνω του 120% του ΑΕΠ που είναι ο στόχος για το 2022. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος η ευρωζώνη –πόσο μάλλον το ΔΝΤ- να εκταμιεύσει κεφάλαια στη βάση τέτοιων φανταστικών αριθμών.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η Αθήνα δεν θα πάρει άλλα λεφτά αν δεν καταλήξει σε μια συμφωνία που να ικανοποιεί το ΔΝΤ ότι το ελληνικό χρέος βρίσκεται σε βιώσιμο μονοπάτι και ότι έχει ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο χρηματοδότησης. Η Ευρωζώνη δεν θα εκταμιεύσει τα δικά της κεφάλαια διάσωσης χωρίς μιας συμφωνία που να έχει την έγκριση του ΔΝΤ. Το ΔΝΤ έχει συμφωνήσει να εξορθολογίσει τα αιτήματά του, αλλά αυτό μετά βίας περιορίζει την κλίμακα του συμβιβασμού που απαιτείται από τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα.
Τρίτο πακέτο στήριξης
«Ακόμη και μια συμφωνία λιτών προδιαγραφών θα απαιτήσει είτε από την Αθήνα να δεσμευτεί σε ένα φιλόδοξο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης είτε από την Ευρωζώνη να συμφωνήσει να παράσχει σημαντική ελάφρυνση χρέους, κάτι που δεν θα συμβεί μέχρι η Αθήνα να μπορεί να πείσει την Ευρωζώνη ότι είναι σοβαρή σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις», αναφέρει το δημοσίευμα.
Στο άρθρο γίνεται ακόμη λόγος για την πιθανότητα ο Αλέξης Τσίπρας να κάνει ένα βήμα πίσω από το χείλος του γκρεμού. Κάτι που σημαίνει ότι θα εγκαταλείψει τους σκληροπυρηνικούς του κόμματός του και θα σχηματίσει εκ νέου τον κυβερνητικό συνασπισμό με μετριοπαθείς φιλοευρωπαίους, πρόθυμους να υποστηρίξουν μεταρρυθμίσεις. Ως εκ τούτου, θα εξασφαλίσει μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής για να αποφευχθεί η καταστροφή. Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος που εμπλέκεται στενά στη διαδικασία, δίνει πιθανότητα 5% σε αυτό το σενάριο. Το πιο πιθανό σενάριο είναι η Ελλάδα να χρεοκοπήσει.
Ποια χρέη θα αθετήσει
Το πώς θα κυλήσουν τα πράγματα μετά από αυτό, θα εξαρτηθεί από το ποια χρέη θα αποφασίσει να αθετήσει η Ελλάδα και από την αντίδραση των καταθετών. Εάν η Αθήνα κηρύξει στάση πληρωμών σε ένα κρατικό ομόλογο ή δάνειο, τότε η ΕΚΤ θα πρέπει να αυξήσει την τιμή που πληρώνουν οι τράπεζες για να έχουν πρόσβαση στον ELA, ουσιαστικά στερώντας τους την πρόσβαση σε νέες προμήθειες κεφαλαίων.
Εάν η Αθήνα αποφασίσει να κηρύξει στάση πληρωμών στους ίδιους της τους πολίτες, ίσως εκδίδοντας IOUs για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις, οι πελάτες των τραπεζών ίσως αρχίσουν να αδειάζουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Και πάλι, οι τράπεζες γρήγορα θα ξέμεναν από collateral για επείγουσα ρευστότητα.
Και στις δύο περιπτώσεις, η Αθήνα θα πρέπει να εισάγει έλεγχο κεφαλαίων και μια τραπεζική αργία για να σταματήσει την «έκρηξη» του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ορισμένοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι η Ελλάδα μπορεί να συνεχίσει για αρκετές εβδομάδες αν όχι μήνες σε αυτή την αβέβαιη κατάσταση, ενώ τεχνικά παραμένει μέλος της Ευρωζώνης.
Το παράδειγμα της Κύπρου
Επικαλούνται την κατάσταση στην Κύπρο μετά από το 2013 ως προηγούμενο, όπου οι τράπεζες έκλεισαν για σχεδόν δύο εβδομάδες και επιβλήθηκαν έλεγχοι κεφαλαίων, τα οποία ήρθησαν αυτόν τον μήνα.
Σε αυτή την ανάλυση, θα μπορούσε ακόμη να υπάρχει χρόνος μετά από μια αθέτηση πληρωμών για την διεξαγωγή νέων εκλογών ή ίσως ενός δημοψηφίσματος για το μέλλον στην Ευρωζώνη, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέο πολιτικό σχήμα στην Αθήνα, διατεθειμένο να συνάψει συμφωνία για να κρατήσει την Ελλάδα στην ευρωζώνη. Διάφοροι αξιωματούχοι των Βρυξελλών δηλώνουν τώρα κατ’ιδίαν, ότι αυτό είναι το βασικό τους σενάριο.
Η Αθήνα δεν θα έχει χρόνο
Αλλά δεν έχουν πειστεί όλοι ότι η Αθήνα θα είχε πολύ χρόνο μετά από μια χρεοκοπία, προτού γίνει αναπόφευκτη η έξοδος από το ευρώ. Εξάλλου, η κατάσταση στην Κύπρο ήταν πολύ διαφορετική: εκεί, οι έλεγχοι κεφαλαίων και η τραπεζική αργία ήταν μέρος ενός σχεδίου για την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος και την επιστροφή του σε πιο υγιή βάση. Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι τράπεζες θα έκλειναν για να αποφευχθεί η κατάρρευση του συστήματος, χωρίς κανένα σχέδιο για την αποκατάσταση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Κάποιες κυβερνήσεις υποστηρίζουν τώρα ότι η προτεραιότητα της Ευρωζώνης θα πρέπει να είναι η εστίαση στο πώς να περιοριστεί η επίδραση μιας εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Υπάρχει μια ευρεία συναίνεση ότι η Ευρωζώνη είναι σε καλύτερη θέση να αντέξει το σοκ από ό,τι ήταν στις αρχές της κρίσης του ευρώ, χάρη κυρίως στο πρόγραμμα QE της ΕΚΤ, που τώρα θα επεκταθεί και στην Κύπρο ύστερα από την ψηφοφορία-κλειδί για τις κατασχέσεις που αποφασίστηκε μέσα στο Σαββατοκύριακο.
Η οικονομία της Eυρωζώνης αναπτύσσεται αλλά ακόμη και έτσι, κάποια μετάδοση είναι αναπόφευκτη, καθώς οι αγορές θα προσπαθήσουν να αφομοιώσουν ότι η Eυρωζώνη δεν είναι τελικά μη αναστρέψιμη.