Ο γιος του Κεν Λόουτς σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία, που παρακολουθεί την πραγματική ιστορία των «χαμένων παιδιών» της Αυστραλίας και της κοινωνικής λειτουργού που αποκάλυψε την αλήθεια για την τύχη τους.
Η πρώτη ταινία του Τζιμ Λόουτς, με τίτλο "Oranges and sunshine", καταπιάνεται με ένα ακόμα φριχτό μυστικό της Ευρώπης, κρυμμένο καλά κάτω από ένα χαλί σιωπής: την πολιτική της βρετανικής κυβέρνησης για τη συστηματική μετεγκατάσταση άπορων παιδιών στην Αυστραλία και άλλες χώρες της Κοινοπολιτείας, με την υπόσχεση μιας καλύτερης ζωής. Την υπόθεση έφερε στο φως μια κοινωνική λειτουργός, η Μάργκαρετ Χάμφρεϊς, το 1986, μετά την επίσκεψη που δέχτηκε από μια Αυστραλή γυναίκα η οποία της ζήτησε βοήθεια για να ξαναβρεί την οικογένειά της.
Η ταινία παρακολουθεί τη Μάργκαρετ (το ρόλο της οποίας κρατά η Έμιλι Γουάτσον) στην έρευνά της γι’ αυτό το κρατικό πρόγραμμα υποχρεωτικής μετανάστευσης παιδιών από φτωχές οικογένειες, συχνά εν αγνοία των γονιών τους, στην άλλη άκρη του κόσμου, το οποίο κρατιόταν πάντοτε μυστικό από τη δημόσια σφαίρα. Την εμπειρία αυτή είχαν εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά, επί ολόκληρες δεκαετίες, και φυσικά, αντί για «πορτοκάλια και λιακάδα», πολλά απ’ αυτά υποχρεώθηκαν να εργαστούν σε συνθήκες δουλείας και σε αρκετές περιπτώσεις κακοποιήθηκαν συστηματικά.
Σταδιακά η Μάργκαρετ ανακαλύπτει τις συνταρακτικές επιπτώσεις που είχε αυτή η εμπειρία στα θύματα, που σε ορισμένες περιπτώσεις σημαδεύτηκαν για πάντα. Στην Αυστραλία συγκεντρώνει αποδείξεις ότι τα παιδιά που ήταν υπ’ ευθύνη της Ρωμαιοκαθολικής Χριστιανικής Αδελφότητας κακοποιήθηκαν σωματικά και σεξουαλικά από τα μέλη του τάγματος, ενώ στη Βρετανία φιλανθρωπικές οργανώσεις και κυβερνητικοί αξιωματούχοι αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τη μεταφορά των παιδιών στο εξωτερικό, εμμένοντας στην άποψη ότι πολλά από αυτά ήταν από διαλυμένες οικογένειες και η μοίρα τους θα μπορούσε να είναι χειρότερη αν έμεναν στη Μεγάλη Βρετανία.
Φυσικά η ταινία εστιάζει στην εμπειρία κάποιων απ’ τα παιδιά, καθώς, όπως λέει ο Τζιμ Λόουτς, αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να διηγηθεί την ιστορία: «Ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να αποκαλύψει τα γεγονότα, να υποδείξει τους ενόχους και να τους κάνει να λογοδοτήσουν. Νομίζω όμως ότι μια δραματική ταινία μπορεί να εξερευνήσει με πολύ πιο ενδιαφέροντα και ανθρώπινο τρόπο ζητήματα όπως η προσωπική ταυτότητα ή ο ρόλος της Εκκλησίας στην υπόθεση. Για μένα, είναι πιο ολοκληρωμένος τρόπος να δεις το θέμα».
Η προσπάθειες της Μάργκαρετ τελικά αποδίδουν. Οικογένειες επανασυνδέονται μετά από δεκαετίες και τα ενήλικα πλέον παιδιά ανακαλύπτουν την αληθινή τους ταυτότητα. Τελικά, το 2009, μετά από χρόνια άρνησης και υπεκφυγών, οι κυβερνήσεις της Αυστραλίας και της Μεγάλης Βρετανίας ζήτησαν δημόσια συγγνώμη.
Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο που εξέδωσε η Μάργκαρετ Χάμφρεϊς το 2004 με τον τίτλο «Empty Cradles». Ο τίτλος «Πορτοκάλια και λιακάδα» αναφέρεται στην ειδυλλιακή εικόνα της νέας ζωής την οποία υποτίθεται ότι θα έβρισκαν τα παιδιά στο τέλος του μεγάλου ταξιδιού τους.
«Δεν θέλαμε να κάνουμε μια στρατευμένη ταινία πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Μας ενδιέφερε να αναζητήσουμε τη φύση της ταυτότητας και όσα μας κάνουν αυτούς που είμαστε. Πώς μπορεί να συμφιλιωθεί κάποιος με την πραγματικότητα, αν του στερήσεις όλα αυτά τα πράγματα;» λέει ο σκηνοθέτης.
Η ταινία έκανε το ντεμπούτο της στο φεστιβάλ της Γλασκώβης τον περασμένο Φεβρουάριο, και βγήκε στις βρετανικές αίθουσες την 1η Απριλίου. Μαζί με την Έμιλυ Γουάτσον πρωταγωνιστεί ο Χιούγκο Γουίβινγκ, ενώ το σενάριο έχει γράψει η Ρόνα Μουνρό.
Πηγή: Guardian