Γιατί ο Οθέλος του Σαίξπηρ είναι μαύρος [εικόνες]

Τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για έναν από τους διασημότερους ήρωες του Σαίξπηρ, τον Οθέλο. Γιατί ο συγγραφέας τον επέλεξε μαύρο; Στο έργο τον αποκαλούν ασχημομούρη, τον κατηγορούν για μάγια. Μια τραγική ιστορία που έχει ένα τραγικό τέλος, ο Οθέλος αυτοκτονεί.

Ο πρωταγωνιστής Οθέλος είναι ευγενής, ακέραιος χαρακτήρας. Το μαύρο του δέρμα καθώς και το όνομά του (Moore σημαίνει «Άραβας της Μαυριτανίας», συνεπώς και Μουσουλμάνος) είναι εκείνα που του κάνουν τη ζωή του δύσκολη.
Οι έτσι ονομαζόμενοι «μαύροι» είχαν κακό όνομα στη εποχή του Σαίξπηρ: θεωρούντο κακοποιά και βάρβαρα στοιχεία. Έτσι ο Οθέλος, αν και τίμιος άνθρωπος και γενναίος πατριώτης πολεμιστής, βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εχθρική μισερή και άδικη κοινωνία, η οποία ακόμα και την αγάπη της Δεισδαιμόνας δεν του επιτρέπει.
Είναι ένα έργο που κρύβει έναν ασυνείδητο ρατσισμό, όπως απαιτούσε το πνεύμα της εποχής του 17ου αιώνα; Είναι ένα έργο αντιρατσιστικό, όπως εκτιμούν πολλοί ιστορικοί, οι οποίοι διαβλέπουν την προσπάθεια του Σαίξπηρ να μεταμορφώσει σε χαρισματικό και αγαθό ήρωα έναν άνθρωπο που από τη φύση του δεν μπορούσε να έχει αυτά τα χαρίσματα;
Η απάντηση δεν έχει ακόμη δοθεί, παρότι έχουν περάσει 4 αιώνες.

Η ιστορία του έργου βασίζεται σε παλαιότερη Νουβέλα του 1565 παρμένη από τη συλλογή Εκατόμυθοι (Hecatommithi) του Ιταλού Τζιράλντο Σίνθιο. Ο Σαίξπηρ ή διάβασε κάποια μετάφραση που σήμερα αγνοείται, ή κάποιος τρίτος του διηγήθηκε την ιστορία. Οι φιγούρες της ιταλικής νουβέλας είναι η Δυσδαιμόνα καθώς και μερικά πρόσωπα δίχως όνομα, ο κακός στρατιώτης, ο καπετάνιος και ο Μαύρος. Το δίδαγμα της ιστορίας του Σίνθιου ήταν πάντως κάποιο άλλο: «Οι Ευρωπαίες γυναίκες να μην ξενοπαντρεύονται».
Το έργο αυτό ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του συγγραφέα στην εποχή του 17ου και 18ου αιώνα. Το γαλλικό κοινό του 1800 όμως το απέρριψε, αν και ο μεταφραστής του το μετέτρεψε και άλλαξε το τέλος του σε πιο ευχάριστο. Την εποχή του ρομαντισμού όμως, το κοινό κατάλαβε το τραγικό περιεχόμενο και πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από το έργο (π.χ. Ευγένιος Ντελακρουά, Alexandre-Marie Colin, Robert Alexander Hillingford).

Η υπόθεση

Ο μαύρος Οθέλος είναι αξιωματικός του στρατού της Δημοκρατίας της Βενετίας. Κρυφά παντρεύτηκε την όμορφη νεαρή και εύγλωττη Δυσδαιμόνα χωρίς τη συναίνεση του πατέρα της, Βραβάντιου. Όταν ο Ιάγος, ένας κακόβουλος στρατιώτης που είχε όνειρα προαγωγής του, βλέπει ότι ο Οθέλος αντί αυτού προάγει τον άπειρο Κάσσιο, βάζει το εκδικητικό του σχέδιο σε εφαρμογή. Ο Οθέλος εντελώς ανυποψίαστος πέφτει θύμα. Ο Ιάγος χρησιμοποιεί τον Ροδρίγο, ένα νεαρό, βαθιά ερωτευμένο με τη Δυσδαιμόνα, η οποία όμως δεν του ανταποκρίνεται.
Ο Βραβάντιος μαθαίνει για τον κρυφό γάμο και τον Οθέλο και απευθύνεται στα δικαστήρια κατηγορώντας τον για μάγια, μια και ποτέ δεν πιστεύει ότι θα μπορούσε η κόρη του εθελοντικά να αγαπήσει «αυτόν τον ασχημομούρη». Ο Οθέλος και η Δυσδαιμόνα εκλιπαρούν τον πατέρα της να τους δώσει την ευχή του, γιατί αγαπιούνται αληθινά. Ο Οθέλος στέλνεται στην Κύπρο να πολεμήσει τους Τούρκους. Μαζί του ταξιδεύουν και η Δυσδαιμόνα, καθώς και ο Κάσσιος μαζί με τον Ιάγο που ακολουθείται από τη γυναίκα του Αιμιλία.
Ο Ιάγος δηλητηριάζει τη σχέση του Οθέλου, λέγοντάς του ότι η γυναίκα του τον απατά με τον Κάσσιο δείχνοντάς του για αποδεικτικό στοιχείο ένα μαντηλάκι που είχε δήθεν βρει. Ο Οθέλος γεμάτος καχυποψία κατηγορεί τη γυναίκα του για συζυγική απάτη και ψεύδος. Η Αιμιλία όμως του εκμυστηρεύεται την αλήθεια πριν την δολοφονήσει ο Ιάγος. Ο Ιάγος τελικά θα συλληφθεί και το σχέδιό του θα αποκαλυφθεί, ο Οθέλος όμως αυτοκτονεί από τις τύψεις.
Ο Οθέλος, ο Μαύρος της Βενετίας είναι θεατρικό έργο, ένα από τα πολλά σπουδαία έργα του μέγαλου `Αγγλου συγγραφέα Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Γράφτηκε γύρω στο 1603. Μαζί με τα άλλα έργα του ίδιου της εποχής εκείνης, τα Άμλετ, Μάκβεθ και Βασιλιά Ληρ, έτσι και η τραγωδία του Οθέλου, του μαύρου της Βενετίας είναι τραγωδία.
Η πρεμιέρα του Οθέλου έγινε στις 1 Νοεμβρίου 1604 στο Palace of Whitehall
Η σαιξπηρική τραγωδία παίχτηκε και παίζεται ακόμη από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς του κόσμου.