Δημοπρασία ελληνικών έργων σύγχρονης τέχνης στο Λονδίνο: Οποιος θεωρεί εξωπραγματικό αυτό το σχήμα, λόγω της κρίσης, πλανάται. Η αδρεναλίνη, ο δυναμισμός, τα συνεχή ρεκόρ στις τιμές, οι καλλιτέχνες που είναι ποθητοί για τους επίμονoυς συλλέκτες και τα πρώτα σημάδια αλλαγής της ψυχολογίας της κρίσης θα πρωταγωνιστήσουν στο επόμενο Greek Sale που διοργανώνει ο οίκος Bonhams στο Λονδίνο.
Λίγο πριν την έκθεση των έργων στην Αθήνα (ενόψει της δημοπρασίας της 25ης Νοεμβρίου) η Τερχιψόρη Αγγελοπούλου και ο Τίμος Οικονομόπουλος της Art Expertise που εκπροσωπούν τον οίκο στην Ελλάδα, αποκαλύπτουν όλα τα μυστικά, τις αλήθειες και τους μύθους των Greek Sales.
(Γιάννης Μόραλης)
Στα γραφεία του Art Expertise βρίσκομαι να περπατώ, στριμωγμένη σε έναν διάδρομο που μου προκαλεί ίλιγγο: Βρίσκομαι ανάμεσα στο «Σκοτεινό Μεσημέρι» του Χατζηκυριάκου Γκίκα, το «Καφενείο Μαυροκέφαλου» του Γιάννη Τσαρούχη, τη «Μούσα» του Εγγονόπουλου για να καθίσω τελικά δίπλα στην «Πανσέληνο» του Γιάννη Μόραλη. Τηλέφωνα ηχούν συνεχώς, καθώς βρίσκονται στο τελικό στάδιο οι προετοιμασίες για την έκθεση των έργων που θα δημοπρατηθούν από τον οίκο Bonhams στο Greek Sale (στο Λονδίνο στις 25 Νοεμβρίου). Η έκθεση θα γίνει στις 11, 12 και 13 Νοεμβρίου στην γκαλερί Ιmage στο Σύνταγμα για να τα δει το κοινό από κοντά – στη συνέχεια θα εκτεθούν και στο Λονδίνο.
(Θεόφιλος Χατζημιχαήλ)
Η ψυχολογία της κρίσης έχει αλλάξει και αυτό φαίνεται ήδη στις δημοπρασίες, εξηγεί ο Τίμος Οικονομόπουλος.
Θα έχουμε για πάντα τον Θεόφιλο
104 έργα θα δημοπρατηθούν με έργα με σύνολο προεκτιμήσεων 2.250.000 λίρες – πρόκειται για το σύνολο των χαμηλών εκτιμήσεων. «Επιτυχημένη είναι μια δημοπρασία αν πουληθεί το 50% των έργων» μου εξηγεί η Τερψιχόρη Αγγελοπούλου. «Οι τρεις τελευταίες δημοπρασίες μας πήγαν η μία καλύτερα από την άλλη. Υπάρχει μια ανοδική πορεία που μπορεί να οφείλεται είτε στην ίδια τη σύνθεση της συλλογής που επιλέγουμε για τη δημοπρασία, είτε στην τάση ανάκαμψης που ήδη φαίνεται στην αγορά τέχνης. Η ψυχολογία της κρίσης έχει αλλάξει και αυτό φαίνεται ήδη στις δημοπρασίες» εξηγεί ο Τίμος Οικονομόπουλος.
Η Τερψιχόρη Αγγελοπούλου και ο Τίμος Οικονομόπουλος μπορεί να ετοιμάζονται για το 25ο Greek Sale που θα γίνει στις 25 Νοεμβρίου, ήδη όμως έχουν αρχίσει και συλλέγουν έργα για το επόμενο Greek Sale της άνοιξης. Βρίσκονται στο χώρο των δημοπρασιών από το 1994 (ως το 2001 δούλευαν για τον οίκο Christie’s) και έχουν παρακολουθήσει όλες τις τάσεις της αγοράς: Από το πώς χτίζονται οι συλλογές, ποιοι πουλάνε και γιατί και ποιοι καλλιτέχνες είναι οι πιο ποθητοί στο πέρασμα των χρόνων. «Ο Θεόφιλος. Πάντα ο Θεόφιλος έχει ζήτηση, ανεξάρτητα της κρίσης ή του κυρίαρχου γούστου», εξηγεί η κυρία Αγγελοπούλου.
(Γιάννης Τσαρούχης)
Ενας Τσαρούχης στον τοίχο του βραβευμένου με Πούλιτζερ Αμερικανού
Ανατρέχοντας στα 104 έργα του καταλόγου της δημοπρασίας αντιλαμβάνεται κάποιος αμέσως την κυρίαρχη τάση αυτής της εποχής. Τους καλλιτέχνες που εξασφαλίζουν τις μεγαλύτερες τιμές. «Ξεχωρίζει η γενιά του ‘30, η αφαίρεση (π.χ. ο Σπυρόπουλος), υπάρχει ζήτηση για πολύ καλά έργα των δεκαετιών ‘70-’90, των Ελλήνων καλλιτεχνών που έκαναν καριέρα στο εξωτερικό όπως η Χρύσα, ο Τάκις, ο Αντωνάκος και ο Λουκάς Σαμαράς», επισημαίνει η κα Αγγελοπούλου. Δεν είναι εύκολο να βρεθούν στην ελληνική αγορά έργα του Λουκά Σαμαρά, χρειάζεται κόπος και μεγάλη έρευνα αφού τα περισσότερα έργα του βρίσκονται στην Αμερική. Ένα έργο του υπάρχει στην επικείμενη δημοπρασία (Panorama February18,1983 με τιμή εκτίμησης 19.000-25.000 ευρώ.»
Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει όμως το γεγονός ότι από το 2012, μέσα στην κρίση οι τιμές για τα έργα του Γιάννη Τσαρούχη εκτινάχθηκαν. «Ο Τσαρούχης μέσα στην κρίση ανέβασε τιμές. Ισως ήρθε η ώρα του ενώ σίγουρα βοηθάει και το γεγονός ότι γίνονται πολλές εκθέσεις για το έργο του, όπως η έκθεση στο Μπενάκη», επισημαίνει ο Τίμος Οικονομόπουλος. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση του Γιάννη Τσαρούχη είναι ότι δεν τον αγοράζουν μόνο Έλληνες (που ζουν εδώ ή Ελληνες της διασπορά) αλλά και συλλέκτες του εξωτερικού και συγκεκριμένα Αμερικάνοι. Αλλωστε το σπουδαίο έργο του «Καφενείο Μαυροκέφαλου» που δημοπρατείται στις 25 Νοεμβρίου (τιμή εκτίμησης 100.000-150.000 ευρώ) έχει μια ιδιαίτερη ιστορία. Το έργο που δημιούργησε το 1955 ανήκε στη συλλογή του Αμερικανού συγγραφέα William Inge ο οποίος ήταν τιμημένος με το βραβείο Πούλιτζερ. Στη συνέχεια βρέθηκε στη συλλογή το Ιόλα, μετά βρέθηκε στην γκαλερί Ζουμπουλάκη από όπου και πουλήθηκε στον σημερινό ιδιοκτήτη. Ο ίδιος ο Τσαρούχης είχε γράψει για το έργο « Αποφάσισα να εγκαταλείψω τη λυρική και μυστικιστική ερμηνεία του κόσμου και να υποχρεώσω τον εαυτό μου να δει την αντικειμενική πραγματικότητα».
Το πάνω όριο της τιμής εκτίμησης δεν αποκλείεται να εκτοξευθεί, όπως έχει δείξει η πρόσφατη δημοπρατική εμπειρία: Το έργο του Τσαρούχη «Ντομινίκ» πριν από δυο χρόνια είχε τιμή εκτίμησης 150.000 ευρώ και έφτασε να πουληθεί 300.000 ευρώ, ενώ το πορτρέτο του «Ερωτόκριτος» από τις 10.000 έφτασε να πουληθεί 90.000.
Death, Divorce, Debt –Θάνατος, Διαζύγιο, Χρέος
Την ίδια ώρα, καλλιτέχνες που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν τα φαβορί για τα Greek Sales τώρα παρουσιάζουν σημάδια στασιμότητας ή και πτώσης. «Εχουν πέσει σχετικά οι τιμές της Ομάδας Τέχνη, δηλαδή των Παπαλουκά, Μαλέα, Λύτρα. Όμως επειδή θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά ποιοτικοί και έχουν δυνατή πινελιά – δεν έχουν ακαδημαϊκό ύφος- κατεβάζοντας λίγο τις τιμές μπορούν να βρεθούν αγοραστές» επισημαίνει η Τερψιχόρη Αγγελοπούλου. Η υποχώρηση στις τιμές και στη ζήτηση φυσικά δεν είναι τυχαία. Επρόκειτο για καλλιτέχνες που αποτελούν τον κορμό των συλλογών Ιδρυμάτων, Τραπεζών και της Βουλής που πλέον λόγω της κρίσης δεν είναι ιδιαίτερα ενεργοί στις δημοπρασίες. «Δεν υπάρχει έντονη υποχώρηση στις τιμές επειδή έχουν στηριχθεί εσχάτως από Ελληνες της διασποράς αλλά και αγοραστές από την Ολλανδία και την Αγγλία», προσθέτει ο Τίμος Οικονομόπουλος. Ταυτόχρονα έχει πέσει η ζήτηση και οι τιμές των εκφραστών της ελληνικής τοπιογραφίας που στη δεκαετία του ’90 πραγματικά πουλούσαν σαν ζεστό φρέσκο ψωμί.
Αρα, ποιοι είναι αυτοί που στην παρούσα συνθήκη αγοράζουν έργα Ελλήνων καλλιτεχνών; «Κυρίως ιδιώτες, Ελληνες της διασποράς πρωτίστως. Ο Ελληνες του Λονδίνου – αν και δεν ισχύει πλέον ότι το εφοπλιστικό λόμπι είναι η κυρίαρχη δύναμη». Επίσης είναι άντρες αυτοί που χτυπάνε «υπάρχουν μόνο τρεις ή τέσσερις γυναίκες που είναι πολύ δυναμικές στις δημοπρασίες» εξηγεί ο Τίμος Οικονομόπουλος. Όπως άλλωστε λέει γνωστός συλλέκτης «αν είχα αφήσει τη γυναίκα μου να ανακατεύεται δεν θα είχα σήμερα συλλογή…
Από την πλευρά τους, οι κυρίαρχοι πωλητές έργων τέχνης είναι αυτοί που υποφέρουν από τα 3 D: «Death, Divorce, Debt – θάνατος, διαζύγιο, χρέη» λέει χαμογελώντας η κα Αγγελοπούλου. «Πάντως αυτοί πουλάνε κυρίως φέτος δεν το κάνουν επειδή έχουν ανάγκη τα χρήματα. Τα ακριβότερα έργα του Greek Sale δεν προέρχονται από συλλέκτες που αναγκάστηκαν να πουλήσουν λόγω κρίσης. Τα περισσότερα έχουν σχέση με κληρονομικά (δεν μπορούν να μοιράζουν τους πίνακες άρα τους πουλάνε για να μοιράσουν τα χρήματα), ή από συλλέκτες που θέλουν να αλλάξουν το ύφος της συλλογής τους.» Αλλάζει το γούστο, αλλάζουν τα ίδια τα σπίτια, οπότε κάποιοι στρέφουν αλλού και τις συλλογές τους. «Υπάρχουν συλλέκτες που πουλάνε έργα από την Ομάδα Τέχνη για να αγοράσουν street art» λέει ο Τίμος Οικονομόπουλος.
(Αλέκος Φασιανός)
Αναζητώντας έργα Φασιανού στο εξωτερικό
Κοιτάζοντας το Greek Sale της 25ης Νοεμβρίου, ουσιαστικά βλέπει κανείς τον καθρέπτη της αγοράς, τα έργα και τα ονόματα που είναι τα πιο ποθητά αυτή τη στιγμή. Ετσι δομήθηκε η συλλογή των έργων. Στα ακριβότερα έργα της συλλογής είναι αυτό του Γκίκα, μετά του Μόραλη και στη συνέχεια βέβαια του Τσαρούχη. Τα ακριβότερα έργα που έχουν πουληθεί σε Greek Sale του Βonhams είναι ένα μεγάλο έργο του Φασιανού και ένα του Μόραλη, το καθένα στην τιμή των 750.000 ευρώ.
Αραγε το γεγονός ότι ένας ζωγράφος έχει πλούσιο έργο, όπως ο Φασιανός, δεν ρίχνει τις τιμές των έργων του στις δημοπρασίες; «Οι τιμές πέφτουν στα πιο συνηθισμένα έργα. Για αυτό ψάχνουμε να βρούμε τα πιο παλιά του έργα, κυρίως της δεκαετίας του ’60. Τα ψάχνουμε σε συλλογές στη Γαλλία, στη Γερμανία – δεν είναι εύκολο να βρεθούν. Ετσι όμως έχει και νόημα» εξηγεί η Τερψιχόρη Αγγελοπούλου. «Ο Φασιανός είναι από τους πιο διεθνείς μας Ελληνες. Εχει γκαλερί σε Γαλλία, Γερμανία, Μεξικό, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και αλλού» επισημαίνει ο Τίμος Οικονομόπουλος.
(Λουκάς Σαμαράς)
Η οργή του καλλιτέχνη και τα πλαστά
Βέβαια ο φόβος του πλαστού έργου τέχνης υπάρχει πάντα – διεθνώς αλλά και στη χώρα μας υπάρχουν πολύκροτα σχετικά σκάνδαλα. «Στους όρους των δημοπρασιών αναφέρεται πως η ευθύνη μεταφέρεται και στον αγοραστή, αφού προτείνεται το έργο να το δουν από κοντά, να φέρουν το δικό τους σύμβουλο ώστε όταν θα χτυπήσετε να είστε σίγουροι» σημειώνει η Τερχιψόρη Αγγελοπούλου. « Όταν αποδειχθεί ότι ένα έργο είναι πλαστό οι οίκοι δημοπρασιών καλύπτουν έως πέντε χρόνια για να πάρουν πίσω το έργο και να επιστρέψουν τα χρήματα. Εμείς όμως θεωρούμε ότι το έργο πρέπει να το ψάχνουμε εμείς οι ίδιοι πάρα πολύ. Αν όμως κάποιος μας πει ότι αυτό το έργο πρέπει να το διερευνήσετε περαιτέρω τότε αυτομάτως το αποσύρουμε. Θέλουμε να είμαστε απολύτως σίγουροι. Αν πριν την δημοπρασία μας πουν ότι ακούστηκε το παραμικρό το ψάχνουμε και αν δεν βγάζουμε άκρη το αποσύρουμε. Ενημερώνουμε τον πωλητή και το αφαιρούμε. Για αυτό είναι προτιμότερο να αγοράζει κανείς από δημοπρασία.»
Στην Ελλάδα όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο το έργο επιστρέφει στον πωλητή, ενώ στη Γαλλία το καταστρέφουν μέσω μιας ειδικής υπηρεσίας. «Αυτό θα έπρεπε να γίνεται και στην Ελλάδα. Με τα 20 χρόνια εμπειρίας μου έχω δει ένα πλαστό έργο να το χρησιμοποιεί στη συνέχεια κάποιος άλλος ιδιοκτήτης με άλλη ιστορία.» προσθέτει. Σχεδόν κάθε μέρα πηγαίνουν και στους ίδιους πλαστά έργα – άλλοτε καινούργια που έγιναν με γνώμονα τη ζήτηση της στιγμής και άλλα πολύ παλιά που βρίσκονταν σε συλλογές για χρόνια και δεν είχαν κυκλοφορήσει για να γίνει γνωστό ότι δεν είναι αυθεντικά.
Αναρωτιέμαι πως αντιδρούν οι καλλιτέχνες όταν δημοπρατούνται έργα τους που ανήκουν σε συλλέκτες. «Ο Μόραλης χαιρόταν, συχνά μας έδινε συγχαρητήρια.» Όμως υπάρχουν και άλλες αντιδράσεις. Θυμάται η κα Αγγελοπούλου «Το 2004 είχαμε στη δημοπρασία ένα έργο του Τάκη, ένα από τα μεγάλα μουσικά έργα του. Ηρθε λοιπόν στα εγκαίνια της έκθεσης και τους έβαλε ένα Χ με μαρκαδόρο λέγοντας ότι του τα είχαν τα είχαν κλέψει οι κληρονόμοι του Ιόλα. Ο πωλητής είπε ότι πλήρωσε τους φόρους και έδειξε όλα τα πιστοποιητικά, όμως δεν τον άκουσε κανένας. Τελικά το νομικό τμήμα μας συμβούλεψε να το αποσύρουμε, ενώ το έργο δεν είχε κανένα πρόβλημα.»
(Χρύσα)
Χτυπήματα μέσω ίντερνετ
Με την έκθεση να είναι έτοιμη για την παρουσίαση στην γκαλερί Image στο Σύνταμγα (11, 12, 13 Νοεμβρίου) ήδη έχει αρχίσει και η διαδικασία για τη δημοπρασία. Αλλοι θα βρίσκονται μέσα στην αίθουσα στο Λονδίνο για να χτυπήσουν το έργο που επιθυμούν, άλλοι θα καταθέσουν από πριν γραπτά την προσφορά τους, άλλοι να το κάνουν τηλεφωνικά και άλλοι μέσω ίντερνετ! Ο ρόλος του δημοπράτη είναι εξαιρετικά απαιτητικός. Τα Greek Sales έχουν γυναίκα δημοπράτη, την Caroline Oliphante, υπεύθυνη του τμήματος Pictures με τους old masters. Εχει μάθει τη ψυχολογία και τον τρόπο του Ελληνα αγοραστή και ακολουθεί τον παλμό του: συνήθως χρειάζεται περισσότερο χρόνο να σκεφτεί πριν χτυπήσει!
Αναλυτικά τα έργα της δημοπρασίας
Ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας (1906-1994) αντιπροσωπεύεται στη δημοπρασία με τρία κορυφαία έργα, εκ των οποίων το Σκοτεινό μεσημέρι / Dark noon, (£250.000-350.000) είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα νεοελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα που έχουν περιληφθεί ποτέ σε δημοπρασία. Μνημειακό σε μέγεθος, εντυπωσιακό σε χρωματικούς συνδυασμούς και τολμηρό στην εικαστική του σύλληψη, το έργο αυτό, ζωγραφισμένο το 1959, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της ώριμης καλλιτεχνικής περιόδου του Γκίκα. Ο Αρχιερέας / High Priest (£60.000-80.000), πίνακας επίσης του 1959, αποτελεί ένα πιο προσωπικό έργο. Η κεντρική φιγούρα του ψήστη στην εξοχική ταβέρνα, που στέκεται στη μέση της κουζίνας περιτριγυρισμένος από τα σύνεργα της δουλειάς του, συμβολίζει τον ίδιο τον ζωγράφο και τις δύο πλευρές της προσωπικότητάς του: την Απολλώνια και τη Διονυσιακή, οι οποίες σύμφωνα με τον Νίτσε συνθέτουν τον πυρήνα του ελληνικού πολιτισμού. Το τρίτο και προγενέστερο έργο του Γκίκα, Ύδρα: Σύνθεση σε μαύρο / Hydra, Composition in black (£40.000-60.000) του 1939, αποτελεί έναν από τους πιο μαγευτικούς πίνακες της περίφημης περιόδου της Ύδρας (1938-1940), κατά την οποία διαμορφώθηκαν τα κύρια χαρακτηριστικά της τεχνοτροπίας του Γκίκα. Εμπνεόμενο από τις ιστορικές κατακτήσεις του κυβισμού, το έργο αυτό εκφράζει επίσης τον προαιώνιο γεωμετρικό χαρακτήρα της ελληνικής τέχνης.
Δύο από τα έργα του Γιάννη Μόραλη (1916-2009) ιχνηλατούν την εξελικτική πορεία του μεγάλου αυτού δασκάλου της γεωμετρικής αφαίρεσης. Το Επιθαλάμιο / Epithalamion (£60.000-80.000) ανήκει στην περίφημη σειρά των Επιθαλαμίων της δεκαετίας του 1960, που έχουν τις ρίζες τους στην κλασική αρχαιότητα και τα γαμήλια τραγούδια που συνόδευαν τους νεόνυμφους στο νυφικό θάλαμο. Ο εικαστικός χώρος ορίζεται από ένα περίτεχνο πλέγμα αφαιρετικών σχημάτων, όπου τα νεανικά σώματα πλησιάζουν το ένα το άλλο και ενώνονται σε μια ενιαία φόρμα. Ζωγραφισμένο το 1977, το έργο Πανσέληνος Λ / Full Moon L (£220.000-280.000) φανερώνει μια βαθιά αίσθηση στιβαρής συνθετικής δομής, καθαρής φόρμας και αρμονικών αναλογιών. Χρησιμοποιώντας ένα μοντέρνο εικαστικό λεξιλόγιο, ο Μόραλης δημιουργεί ένα έργο το οποίο εκφράζει τη σύγχρονη ματιά και ευαισθησία ενώ ταυτόχρονα αντανακλά τα μεγάλα διδάγματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης.
(Γιάννης Μόραλης)
Ο Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989), ένας από τους πιο διεθνώς αναγνωρισμένους ζωγράφους της γενιάς του ’30, εκπροσωπείται με τέσσερα έργα. Το επιβλητικό ΄Οραμα του Δαυίδ / David’s vision, της περιόδου 1965-74, το οποίο τελευταία εκτέθηκε στην μεγάλη αναδρομική έκθεση του καλλιτέχνη στο μουσείο Μπενάκη. Οι τρεις σπουδές του συγκεκριμένου έργου βρίσκονται στο Ίδρυμα Τσαρούχη. Το έργο ανήκει στον κύκλο των θρησκευτικών θεμάτων όπου όμως ο Δαυίδ και ο άγγελος απεικονίζονται με κοσμικά χαρακτηριστικά σαν τους γνώριμους στρατιώτες και ναύτες που ζωγράφιζε ο καλλιτέχνης. Το Καφενείο Μαυροκέφαλου / Small coffee house in Athens (£80.000-120.000) του 1955, το οποίο αρχικά ανήκε στη συλλογή του τιμημένου με βραβείο Πούλιτζερ Αμερικανού συγγραφέα William Inge, ενώ μετέπειτα στη συλλογή Ιόλα, εκφράζει την αγάπη του ζωγράφου για τα νεοκλασικά σπίτια και τα αθηναϊκά καφενεία. Για το έργο αυτό, ο ίδιος ο Τσαρούχης έγραψε: «Αποφάσισα να εγκαταλείψω τη λυρική και μυστικιστική ερμηνεία του κόσμου και να υποχρεώσω τον εαυτό μου να δει την αντικειμενική πραγματικότητα». Ο Νέος με τη φανέλα του Ολυμπιακού / Seated youth in Olympiakos jersey (£15.000-20.000) εκδηλώνει τους συναισθηματικούς δεσμούς του Τσαρούχη με το λαϊκό στοιχείο και τις γειτονιές του Πειραιά όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Η ερυθρόλευκη φανέλα του Ολυμπιακού, η οποία έγινε θρύλος τη δεκαετία του 50, αποκτά συμβολικό περιεχόμενο και αναδεικνύεται σε εμβληματικό στοιχείο της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Ο Νίκος Εγγονόπουλος (1910-1985), ο Έλληνας εκπρόσωπος του σουρεαλισμού, παρουσιάζεται στη δημοπρασία με τρία έργα και σημαντικότερο το Τίποτα στη ζωή δεν είναι αίνιγμα / Rien dans la vie n’ est une enigma, έργο του 1969, ένα από τα πιο γνωστά του έργα με πολυάριθμες δημοσιεύσεις. Η Σφίγγα αποτελεί έμπνευση για τον καλλιτέχνη, και στο ζωγραφικό και στο ποιητικό του έργο, όπως εμφανίζεται στα ποιήματα «Στους Δρόμους τους Βιοτικούς» και το «εις Γρηγόριο Πατσικιάν».
(Γιάννης Σπυρόπουλος)
Ο Θεόφιλος (Χατζημιχαήλ) (1867-1934), που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την γενιά του ’30, παρουσιάζεται με δύο έργα την Βλάχα της Καλαμπάκας / Vlacha from Kalambaka (£40.000-60.000) της συλλογής του συνθέτη Λόρη Μαργαρίτη που εκτέθηκε στην περίφημη έκθεση του 1947, και το Αγιος Ευστάθιος και τρεις Αγίες / Saint Eustathios and three Female Saints (£6.000-8.000) του 1916. Ένας άλλος σημαντικός καλλιτέχνης που μεγαλούργησε στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, ο Γεώργιος Μπουζιάνης (1885-1959), εκπροσωπείται με το πολυδημοσιευμένο Ξαπλωμένο γυμνό / Reclining nude (£50.000-70.000) του 1958, καθώς και από ένα μουσειακό έργο του 1923, το Πορτρέτο Κυρίας / Portrait of a Lady (£50.000-70.000), το οποίο ζωγράφισε όταν ζούσε και εργαζόταν στο Μόναχο. Και οι δύο πίνακες εκφράζουν τη βαθιά πεποίθηση του Μπουζιάνη ότι η τέχνη δεν αποτελεί εργαλείο εξιδανίκευσης του ορατού κόσμου αλλά εκφραστικό όχημα συγκινησιακών καταστάσεων.
Τέλος, τρία έργα από τον κύριο εκπρόσωπο της λυρικής αφαίρεσης, τον Θάνο Τσίγκο (1914 -1965), Κάννες (£40,000-60,000) του 1959, Χρυσάνθεμα σε μαύρο φόντο (£8,000-10,000) του 1960 και Λουλούδια σε ροζ φόντο (£20,000-30,000), αποτυπώνουν την αγάπη του καλλιτέχνη για την υφή και το χρώμα, καθώς και την ικανότητά του να μεταμορφώνει το παχύρευστο υλικό του σε λεπτοκαμωμένους μίσχους και πανέμορφα πέταλα λουλουδιών.
Στη δημοπρασία περιλαμβάνονται επίσης έργα των: Θεόδωρου Ράλλη, Συμεών Σαββίδη, Jean Αλταμούρα, Μιχάλη Οικονόμου, Νίκου Λύτρα, Σπύρου Βασιλείου, Γιάννη Σπυρόπουλου, Γεράσιμου Στέρη, Γιώργου Γουναρόπουλου, Γιάννη Γαϊτη, Αλέξη Ακριθάκη, Νίκου Κεσσανλή, Κώστα Κουλεντιανού, Πάρη Πρέκα, Θεόδωρου Στάμου, Βλάση Κανιάρη, Λουκά Σαμαρά, Στήβεν Αντωνάκου, Παναγιώτη Τέτση, Αλέκου Φασιανού, Κώστα Τσόκλη, Παύλου, Χρύσας, Τάκη κ.α.