Για άλλη μια φορά ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιτ αποδεικνύει τα φιλελληνικά του αισθήματα, αλλά και αναδεικνύει όλη την προβληματική που αναπτύσσεται γύρω από την πολιτική που ακολουθεί η Άνγκελα Μέρκελ - μια πολιτική που στερείται αλληλεγγύης προς τους εταίρους της ΕΕ.
Στην ευχαριστήρια ομιλία του επί τη ευκαιρία της ανακήρυξής του ως επίτιμου διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Τετάρτη στο δημαρχείο του Αμβούργου, ο Χέλμουτ Σμιτ συγκίνησε, αλλά και προβλημάτισε.
Ολόκληρη η ομιλία του, όπως τη δημοσιεύει η «Καθημερινή», έχει ως εξής:
«Αξιότιμοι κύριοι και κυρίες, ευχαριστώ τη Νομική Σχολή και την πρυτανεία του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για την πρωτοβουλία να με ανακηρύξουν επίτιμο διδάκτορα. Η διάκριση αυτή απονέμεται σε ανθρώπους που επιχείρησαν να υποστηρίξουν το ελληνικό έθνος, όπως το διατύπωσε ο καθηγητής Φορτσάκης στην επιστολή του προς τον υποφαινόμενο, που εργάστηκαν επί μακρόν και αποτελεσματικά για τις ανάγκες της χώρας. Τα εγκωμιαστικά λόγια και ο τιμητικός τίτλος θεωρώ ότι αποτελούν σύμβολο για τη μακροχρόνια ελληνογερμανική συνεργασία, που ελπίζω ότι θα συνεχιστεί.
Από τα τέλη της δεκαετίας του '40 υπήρξα και παρέμεινα υποστηρικτής της ιδέας της ευρωπαϊκής ενοποίησης και της συμμετοχής της Γερμανίας στην Ευρώπη, όχι από ιδεαλισμό, αλλά από την άποψη του στρατηγικού συμφέροντος του γερμανικού έθνους. Ο Ντε Γκωλ και ο Πομπιντού συνέχισαν στις δεκαετίες του '60 και του '70 την εγκαινιασθείσα ευρωπαϊκή ενοποίηση. Στη συνέχεια, η καλή σχέση μεταξύ εμού και του Ζισκάρ ντ' Εστέν οδήγησε σε μια περίοδο γαλλογερμανικής συνεργασίας και προώθησης της ευρωπαϊκής ενοποίησης και συνεχίστηκε με επιτυχία μετά την άνοιξη του 1990 από τους Μιτεράν και Κολ.
Την ίδια στιγμή διευρύνθηκε η ευρωπαϊκή κοινότητα του 1950-52 σταδιακά ώς το Μάαστριχτ το 1991 από έξι σε δώδεκα μέλη. Προς το τέλος της δεκαετίας του '70 και μετά πρωτοβουλία του Ζισκάρ ντ' Εστέν έγιναν δεκτές στην ΕΟΚ η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Και οι τρεις χώρες κατάφεραν μόνες τους να ανατρέψουν τις δικτατορίες τους και γι' αυτό κρίθηκε πως θα έπρεπε να υποστηριχτούν. Από εκείνες τις διαπραγματεύσεις προέκυψε, παρεμπιπτόντως, η φιλία μου με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Το Μάαστριχτ πάλι διευκόλυνε την ταχεία ένταξη πολλών ακόμη μελών. Η Ε.Ε. δεν έχει δυστυχώς μέχρι σήμερα κατορθώσει να αφομοιώσει την τεράστιας έκτασης διεύρυνση. Γιατί οι αποφάσεις του Μάαστριχτ το 1991 ήταν από τη μία ατελέσφορες και από την άλλη πρόωρες. Αποφασίστηκε η θέσπιση κοινού νομίσματος, που υλοποιήθηκε έπειτα από δέκα χρόνια. Χάσαμε έτσι την ευκαιρία να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες διαδικασίες και τους κοινούς οικονομικούς θεσμούς. Το ευρωπαϊκό Σύνταγμα απέτυχε. Αντ' αυτού ισχύει σήμερα η συνθήκη της Λισσαβώνας, που προϋποθέτει σε μεγάλο βαθμό de jure και σε κάθε περίπτωση de facto ομοφωνία των 27 χωρών-μελών. Η βιασύνη έφτασε στο αποκορύφωμά της όταν εκλήθησαν όλα τα μέλη της Ε.Ε. να ενταχθούν στην ΟΝΕ. Σε αυτήν την πρόσκληση δεν θυσίασε μόνο η Ελλάδα, αλλά και άλλα 16 κυρίαρχα κράτη το εθνικό τους νόμισμα για να υιοθετήσουν το ευρώ.
Σήμερα έχουμε μεν μία Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μας λείπει όμως μία κοινή δημοσιονομική πολιτική, μία κοινή οικονομική πολιτική, μία κοινή κοινωνική πολιτική. Οταν το 2007 Αμερικανοί και Βρετανοί τραπεζίτες βύθισαν όχι μόνο τις δικές τους οικονομίες στο χάος αλλά ολόκληρο τον κόσμο, φάνηκαν καθαρά οι σοβαρές παραλείψεις, που ανεχτήκαμε εμείς οι Ευρωπαίοι με το Μάαστριχτ. Οι συνέπειες, ειδικά για τον ευρωπαϊκό Νότο, είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Είμαι αρκετά μεγάλος σε ηλικία ώστε να θυμάμαι την ύφεση του 1929 και αρκετές ακόμη, γι' αυτό ξέρω τι σημαίνει εκατομμύρια άνθρωποι να είναι άνεργοι ή ποιες είναι οι παραλυτικές επιπτώσεις της ανεργίας των νέων.
Γι' αυτό έχουμε σήμερα επείγουσα ανάγκη από ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα στην Ευρωζώνη και την Ε.Ε. Πριν από τέσσερις και πλέον δεκαετίες ήμουν κι εγώ υπουργός Οικονομικών και ξέρω καλά γιατί χαίρεται τόσο ο αξιότιμος συνάδελφος Σόιμπλε για τον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό που πέτυχε. Ταυτόχρονα και με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση απευθύνω έκκληση για ένα πολύ ισχυρότερο ποσοστό κρατικών επενδύσεων. Χωρίς οικονομική ανάπτυξη, χωρίς νέες θέσεις εργασίας δεν μπορεί να εξυγιάνει ένα κράτος τα δημοσιονομικά του. Φυσικά η Γερμανία οφείλει να παίξει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό. Ούτως ή άλλως η δική μας οικονομία εξασφαλίζει εδώ και χρόνια τα μεγαλύτερα πλεονάσματα, τα οποία, όμως, είναι ελλείμματα των εμπορικών μας εταίρων.
Ξέρω πόσο δύσκολα ήταν τα πράγματα για τους Ελληνες γείτονές μας τα τελευταία χρόνια. Ξέρω τις ψυχολογικές επιπτώσεις, αλλά και τις πολιτικές συνέπειες λόγω της ανεργίας των νέων. Η Ελλάδα όμως έχει μπει σ' έναν επιτυχημένο δρόμο. Εύχομαι από καρδιάς στους Ελληνες γείτονες και εταίρους «καλή επιτυχία»! Θέλω εκ νέου να ευχαριστήσω για την τιμή, που επιφύλαξε το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε μένα, ένα γέρο άνθρωπο. Θέλω, όμως, να επαναλάβω την αρχή μου: Εμείς οι Γερμανοί έχουμε λόγους να διεκδικούμε την ευγνωμοσύνη των γειτόνων μας. Παράλληλα, όμως, έχουμε την υποχρέωση να αποδεικνύουμε ότι είμαστε άξιοι αλληλεγγύης, επιδεικνύοντας οι ίδιοι αλληλεγγύη προς τους γείτονές μας και τους εταίρους μας».