Για τους κατοίκους της Αμφίπολης είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναδειχθεί ο τόπος τους. Για το ελληνικό κράτος να δείξει προς τα έξω ένα διαφορετικό πρόσωπο της χώρας και για τους αρχαιολόγους ένα μεγάλο στοίχημα προς διερεύνηση. Για τους καλλιτέχνες, όμως, δεν τίθεται κανένα ερώτημα.
Ακόμα και αυτά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας στον τύμβο της Αμφίπολης -ιδιαιτέρως οι Σφίγγες- φτάνουν για να τους κάνουν να θαυμάσουν την αισθητική αρτιότητα και την αρχιτεκτονική μαεστρία των αρχαίων καλλιτεχνών.
Η Καθημερινή συνομίλησε με τρεις γλύπτες που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχουν συνάφεια με τα αρχαία γλυπτά μέσω των δικών τους δραστηριοτήτων. Η Αφροδίτη Λίτη υπήρξε επί 22 χρόνια μουσειακή γλύπτρια, προτού δικάξει στην ΑΣΚΤ. Εργάστηκε επίσης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τη συντήρηση, την ανάδειξη και την παρουσίαση των γλυπτών.
Στη θέα των σφιγγών λέει: «Συγκλονίστηκα όταν είδα τις εικόνες από την ανασκαφή. Οι δύο αντιμέτωπες σφίγγες δημιουργούν ένα είδος μαγνητισμού μεταξύ τους. Αλλωστε, αυτό το μυθικό πλάσμα ενσάρκωνε τη σοφία, τη δύναμη και το μυστήριο, αποπνέοντας μια τρομερή αύρα»
Θαυμασμός
«Για έναν σύγχρονο γλύπτη, ο θαυμασμός γίνεται ισχυρότερος αν αναλογιστεί την επινοητικότητα των αρχαίων καλλιτεχνών, τη μαστοριά τους, που φαίνεται ακόμη και στις ελάχιστες λεπτομέρειες, την έγνοια τους για την ομορφιά που είναι ολοφάνερη στις σφίγγες της Αμφίπολης, αλλά και σε ταπεινά αντικείμενα που έχω μελετήσει. Ακόμη όμως και αν κάποιος εστιάσει στον περίβολο και στην εκπληκτική του ορθομαρμάρωση, θα αισθανθεί το μεγαλείο της τέχνης αυτής και τη συμπύκνωση των καλλιτεχνικών επιτευγμάτων της περιόδου. Μελετώντας τα, αντιλαμβάνεται τον πλούτο των γνώσεων, τις κατακτήσεις των ανθρώπων που κατασκεύασαν το μνημείο. Η ανακάλυψη αποδεικνύει για άλλη μία φορά την προνομιακή θέση των Ελλήνων καλλιτεχνών, που έχουν αυτόν τον συνεχή και δημιουργικό διάλογο με το παρελθόν. Είμαστε μπροστά σε σπαράγματα, φανταζόμαστε όμως ολόκληρη την εικόνα και αισθανόμαστε ευγνώμονες για τη σπάνια τύχη να αντικρίζουμε αυτή την ομορφιά», τονίζει.
Αριστουργήματα
Το ίδιο συγκλονισμένος και συγκινημένος είναι και ο γλύπτης Θεόδωρος Βασιλόπουλος, συνταξιούχος ομότιμος καθηγητής της ΑΣΚΤ, έχει διδάξει γυψοτεχνία και χαλκοχυτική. Αυτή την περίοδο σχεδίασε ένα μνημείο για τους πεσόντες Αρκάδες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο θα έχει την εμβληματική φιγούρα ενός λέοντα. Για τις ανάγκες της κατασκευής μελέτησε προσεκτικά τόσο τον Λέοντα της Χαιρώνειας όσο και το Λιοντάρι της Αμφίπολης: «Πρόκειται για γλυπτά αριστουργηματικά, καμωμένα από ένα χέρι που είχε την αίσθηση της καλλιτεχνικής αρτιότητας. Αισθάνομαι ότι επιτέλους θα λυθεί το αίνιγμα του λιονταριού που μελέτησα και θα πάρει τη θέση του στην ιστορία», υπογραμμίζει.
Σπουδαίο έργο γλυπτικής
Περιμένοντας να δούμε τι θα φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, ο γλύπτης Πραξιτέλης Τζανουλίνος αισθάνεται μεγάλη συγκίνηση. Εχει αγγίξει αρχαία γλυπτά και αντικείμενα, τόσο στις ανασκαφές του μετρό της Αθήνας όσο και στην αρχαία Ελεύθερνα και στην Κω. Ωστόσο, έχει και ιδιαίτερη σχέση με την Αμφίπολη: «Περνούσα συχνά από εκεί, επισκεπτόμουν το μουσείο και στεκόμουν μπροστά από τον Λέοντα. Καταλάβαινα ότι κρύβει πιο πολλά απ' όσα φανερώνει. Βλέποντας τις μορφές των σφιγγών, αυτά τα απόκοσμα πλάσματα με το λιτό και επιβλητικό σχέδιό τους και τα πλατιά τους επίπεδα, ας αφήσουμε να παρασυρθεί η ψυχή μας στα αξεδιάλυτα αινίγματά τους. Αν δεχτούμε ότι και ένα μόνο συντρίμμι της αρχαίας αυτής εποχής έχει τη σημασία του, φανταστείτε πόσο σημαντικό είναι το εύρημα αυτό. Ολα δείχνουν ότι πρόκειται για ένα σπουδαίο έργο γλυπτικής και αρχιτεκτονικής. Εχω τη συγκίνηση που μας μεταδίδει κάθε θραύσμα ελληνικό που αποκαλύπτεται μέσα από το χώμα της πατρίδας, βαθιά θαμμένο, βαθιά ριζωμένο».