Στην κορύφωση της κρίσης, η Αθήνα παίρνει μια βαθιά ανάσα και είναι έτοιμη για αυτό που η διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Αννα Καφέτση υποσχέθηκε πως θα είναι «ένα πέταγμα». Το θρυλικό ΦΙΞ μετά από περιπέτειες ετών παραδίδεται στο ΕΜΣΤ το οποίο με πρωτοφανή ορμή και με τη σταθερή υποστήριξη του ΝΕΟΝ υπόσχεται μια γοητευτική επέλαση σύγχρονης τέχνης στην Αθήνα με απεύθυνση σε όλο τον κόσμο. Την ίδια στιγμή ο οργανισμός ΝΕΟΝ ανακοίνωσε προγράμματα δράσης για τη σύγχρονη τέχνη αμιγώς μητροπολιτικού χαρακτήρα, πρωτόφαντα για την Αθήνα και με χαρακτήρα διεθνή, αναπτυξιακό και διάθεση συγκερασμού του πολιτιστικού πλούτου μας με τις δημιουργικές δυνάμεις του παρόντος και του μέλλοντος.
Η συνάντηση στο Ωδείο Αθηνών, στην προσωρινή έδρα του ΕΜΣΤ, έγινε για την ανακοίνωση του προγράμματος δράσεων του οργανισμού ΝΕΟΝ το 2014. Εκεί όμως η Αννα Καφέτση, μιλώντας για την εκρητικής δημιουργικότητας συνάντηση των αναγκών του ΕΜΣΤ με τον προσανατολισμό του ΝΕΟΝ και τη συνεχή υποστήριξη του Δημήτρη Δασκαλόπουλου στο μουσείο, επεφύλασσε και σημαντικές ανακοινώσεις: Την επόμενη εβδομάδα το κτίριο του ΦΙΞ στη Συγγρού παραδίδεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και θα είναι έτοιμο να ανοίξει στο κοινό τον Μάιο: «Υπόσχομαι ότι θα ξεκινήσει σωστά. Δεν θα είναι εύκολο αυτό όμως. Το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα και τη λειτουργία του, Το μουσείο θα ανοίξει τον Μάιο, όμως χρειάζεται να γίνουν προσλήψεις και χρειάζονται πόροι. Από το Υπουργείο η διαδικασία προσλήψεων δεν έχει ξεκινήσει ακόμα και δεν έχουν εξευρεθεί οι απαραίτητοι πόροι για τη λειτουργία του» δήλωσε η διευθύντρια του ΕΜΣΤ για να προσθέσει «χρειαζόμαστε 1.400.000 ευρώ και από το Υπουργείο για το 2014 έχουμε 400.000 ευρώ. Το μουσείο θα ανοίξει όμως και με τον προγραμματισμό και τα σχέδια που έχουμε θα υπάρξουν και έσοδα, δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό».
Η πορεία του ΕΜΣΤ στην μόνιμη στέγη του έχει αρχίσει, ο σχηματισμός ενός πρωτοφανών συναντήσεων άξονα πολιτισμού στη Συγγρού (Νέο Μουσείο Ακρόπολης, ΕΜΣΤ, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος) είναι γεγονός. Και το ΕΜΣΤ προχωρά σε αυτή την πολλαπλών συμβολισμών και επιρροών στον σύγχρονο πολιτισμό κίνηση. με την αμέριστη υποστήριξη του ΝΕΟΝ. «Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος και το ΝΕΟΝ δεν είναι μόνο ευεργέτες του μουσείου είναι συνοδοιπόροι» τόνισε η Αννα Καφέτση, για να αναφερθεί στη συνέχεια σε μια από τις δράσεις που θα γίνουν με την συνεργασία με το ΝΕΟΝ, που δημιούργησε μια σπάνιας ομορφιάς εικόνα: Στα έργα τέχνης που θα δημιουργηθούν κατόπιν ανάθεσης του ΕΜΣΤ σε έναν διαφορετικό καλλιτέχνη κάθε χρονιά και θα παρουσιάζονται στο Δώμα του κτιρίου, με την θέα σε όλη την Αθήνα. «Ξέρουμε ότι είναι δύσκολο για έναν καλλιτέχνη να αναμετρηθεί με τον Παρθενώνα και τον γλυπτικό όγκο του Υμηττού» είπε χαμογελώντας η Αννα Καφέτση, Το πρόγραμμα αυτό, αποτελεί ετήσιο θεσμό, με τον τίτλο Annual Commission Series και θα ξεκινήσει με ένα έργο που ετοιμάζει η σπουδαία Ελληνίδα εικαστικός Διοχάντη.
Μιλώντας για θεσμούς, έχει σημασία το γεγονός ότι ο οργανισμός ΝΕΟΝ επέλεξε να καταρτήσει ένα πρόγραμμα δράσεων που ουσιαστικά εγκαθιδρύει θεσμούς και δημιουργεί σχέσεις με φορείς, όπως υπογράμμισε η διευθύντρια του ΝΕΟΝ Ελίνα Κουντούρη. Μιλάμε συνεπώς για ριζώματα στον αστικό χάρτη της σύγχρονης τέχνης και όχι για μια νομαδική και τυχάρπαστη αντίληψη περί τέχνης. Εκκινώντας από το ΕΜΣΤ που ο Δήμητρης Δασκαλόπουλος τόνισε ότι αποτελεί κεντρικό πυλώνα των δράσεων του ΝΕΟΝ με την επισήμανση «μακάρι να είναι αυτό ένα νέο μοντέλο συνεργασίας μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με αυξημένα οφέλη για τους πολίτες.»
Το πρόγραμμα του ΝΕΟΝ για το 2014 περιλαμβάνει μεταξύ άλλων
Ο ΝΕΟΝ έχει ως στόχο να στηρίξει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης µε πολλαπλούς τρόπους προκειµένου να συµβάλλει δυναµικά στη λειτουργία και τη βιωσιµότητά του. Ειδικότερα, θεσµοθετούνται οι παρακάτω δραστηριότητες, µε χρηµατοδότηση του ΝΕΟΝ:
EΚΘΕΣΕΙΣ
Annual Commission Series στη Στέγη του ΕΜΣΤ | ∆ιοχάντη
Ετήσιος θεσµός που αφορά στην ανάθεση σε διεθνείς καλλιτέχνες να δηµιουργήσουν ένα έργο που θα εκτίθεται στη στέγη του ΕΜΣΤ, µε διάρκεια στους µήνες Μάιο-Σεπτέµβριο. Η επιµελητεία θα είναι του ΕΜΣΤ. Η συνεργασία θα έχει 5ετή διάρκεια. Η πρώτη ανάθεση είναι στην καλλιτέχνιδα ∆ιοχάντη.
Εµβληµατικές Εγκαταστάσεις στο ΕΜΣΤ
Οργάνωση και χρηµατοδότηση περιοδικών εµβληµατικών εγκαταστάσεων από διεθνή µουσεία και τη Συλλογή ∆.∆ασκαλόπουλου, ανά τακτά χρονικά διαστήµατα στο ΕΜΣΤ.
Χορηγίες Οutset
Ο ΝΕΟΝ χρηµατοδοτεί τη δραστηριότητα της Outset.Ελλάδoς, παράρτηµα του διεθνούς φορέα πολιτισµού Outset Contemporary Art Fund Αγγλίας µε στόχο τη στήριξη ελλήνων καλλιτεχνών και νέων παραγωγών. Σηµειώνεται ότι το 2013 δόθηκε σε µορφή χορηγιών προς την OUTSET.Ελλάδος το ποσό των €100.000.
Έκθεση µε τίτλο 'A Thousand Doors' στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη σε συνεργασία µε τη Whitechapel Gallery
Μάιος – Ιούνιος 2014
Ο ΝΕΟΝ σε συνεργασία µε τη Whitechapel Gallery οργανώνει έκθεση µε τη συµµετοχή ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, υπό την επιµέλεια της Iwona Blazwick, OBE, ∆ιευθύντριας της Whitechapel Gallery. Η έκθεση θα παρουσιαστεί σε όλους τους χώρους της Γενναδείου, από τη βιβλιοθήκη µέχρι και τους κήπους της. Το σύνολο των έργων καλύπτει ποικίλα εκφραστικά µέσα όπως βιντεοεγκαταστάσεις, ηχητικά έργα, γλυπτικές εγκαταστάσεις κλπ. Ανάµεσα στους καλλιτέχνες που θα συµµετάσχουν συµπεριλαµβάνονται οι Michael Dean, Georg Herold, Susan Hiller, Hannah Höch, Cristina Iglesias, Giuseppe Penone, Annie Ratti, Dieter Roth, Daniel Silver, Francis Upritchard, Adrián Villar Rojas, Rachel Whiteread και Jane & Louise Wilson. Παράλληλα, έχουν γίνει αναθέσεις δηµιουργίας νέων έργων στους έλληνες καλλιτέχνες Γιάννη Κουνέλλη, Νίκο Ναυρίδη, Πάκυ Βλασσοπούλου, Κώστα Ιωαννίδη και Βαλεντίνα Κάργα.
Η έκθεση θα πλαισιωθεί από παράλληλα προγράµµατα (δωρεάν ξεναγήσεις, ανοιχτές συζητήσεις και εκπαιδευτικά προγράµµατα) που θα φέρουν τη σφραγίδα Ελλήνων και ξένων επιµελητών οι οποίοι έχουν συµµετάσχει στο Πρόγραµµα Ανταλλαγής Επιµελητών που οργανώνει ο ΝΕΟΝ και η Whitechapel Gallery από το 2012.
Πρώτη Παρουσίαση του έργου 'This Progress' του Tino Sehgal στην Ελλάδα
Ο ΝΕΟΝ προτίθεται να παρουσιάσει τον Σεπτέμβριο για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έργο του διάσηµου βερολινέζου καλλιτέχνη Tino Sehgal. Αναµένεται η σχετική έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισµού για να παρουσιαστεί το έργο, στο χώρο της Ρωµαϊκής Αγοράς, το Σεπτέµβριο του 2014. Tο έργο εµπλέκει τους επισκέπτες του συγκεκριµένου χώρου σε µια συζήτηση µε άτοµα από διαφορετικές γενιές και ηλικίες –ένα παιδί, ένας έφηβος, ένας νέος και ένας µεσήλικας- και ξεκινά από τη βασική ερώτηση: «Τι είναι πρόοδος;». Απαντώντας σε αυτή την ανοιχτή φιλοσοφική ερώτηση, οι επισκέπτες ενεργοποιούν µια προσωποποιηµένη σειρά αντικατοπτρισµών στην ιστορία και τους στόχους των ανθρώπινων κοινωνιών. Το έργο ανάγει τις ρίζες του στις διαλεκτικές πρακτικές της αρχαίας φιλοσοφίας, ως ένας σωκρατικός διάλογος, που αντί να αναπτύσσεται µε έναν συνοµιλητή, επιτρέπει στο συµµετέχοντα να βιώσει ένα είδος εξελικτικού κύκλου ζωής µεταξύ των γενεών, µε τη µορφή των τεσσάρων ερµηνευτών που συναντά διαδοχικά. Το έργο "This Progress" παρουσιάστηκε στο Μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης ενώ ο καλλιτέχνης έχει βραβευθεί γι' αυτό µε το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας στην 55η Μπιενάλε το 2013.
Έκθεση Σύγχρονης Τέχνης στον Εθνικό Κήπο
Ο ΝΕΟΝ σε συνεργασία µε τη ∆ηµοτική Αρχή και τη ∆ιεύθυνση Πρασίνου και Περιβάλλοντος ετοιµάζει την τελική µελέτη εφαρµογής για την κηποτεχνική αναβάθµιση 8 σηµείων στον Εθνικό Κήπο, η οποία θα κατατεθεί στις αρµόδιες αρχές και στο Υπουργείο Πολιτισµού. Επίσης, έχει ολοκληρωθεί η επιµελητική πρόταση, η επιλογή των καλλιτεχνών και η µελέτη τοποθέτησης των έργων στο χώρο, η οποία έχει παραδοθεί στο ∆ήµο για την κατάθεσή της στο Υπουργείο Πολιτισµού. Εκκρεµεί η απόφαση του ΣτΕ στην προσφυγή της ΕΦΚ.
Community Projects, δύο άνα έτος | Μάιος-Οκτώβριος 2014
Τα Community Projects είναι ένας νέος θεσµός που ξεκινά ο ΝΕΟΝ το 2014 και θα υλοποιείται δύο φορές το χρόνο. Σκοπός είναι η υλοποίηση προγραµµάτων τέχνης σε γειτονιές της Αθήνας τα οποία θα βασίζονται στη συµµετοχή των κατοίκων, οµάδων και καλλιτεχνών. Τα Community Projects θα αποτελέσουν ένα ζωντανό πεδίο καλλιτεχνικής δράσης στο οποίο οι καλλιτέχνες θα αναδεικνύουν µαζί µε τους πολίτες τα θέµατα που απασχολούν τις συγκεκριµένες τοπικές κοινωνίες.
Στο διάστηµα Μάιος-Οκτώβριος 2014, θα υλοποιηθούν δύο Community Projects που θα εξελιχθούν στους δήµους Αιγάλεω και Περιστερίου, υπό την επιµέλεια των Μαρία-Θάλεια Καρρά - Όλγα Μποτωνάκη και Ελπίδα Καραµπά, αντίστοιχα.
Ανάθεση για τη δηµιουργία ενός δηµόσιου έργου ανά έτος
Πρώτη Ανάθεση: Αιµιλία Παπαφιλίππου | Σεπτ. – Οκτ. 2014
Ο ΝΕΟΝ αναθέτει σε έναν καλλιτέχνη ετησίως τη δηµιουργία ένος έργου που θα εκτίθεται σε δηµόσιο χώρο για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Για το 2014, συνεργάζεται µε την Ελληνίδα Αιµιλία Παπαφιλίππου. Το έργο θα παρουσιαστεί στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και θα διερευνά τη σχέση µεταξύ της σύγχρονης δηµιουργίας και του κλασσικού πολιτισµού. Η διάσταση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας όπου η αρχαιότητα σµίγει µε το σύγχρονο θα δώσει στους επισκέπτες τη δυνατότητα να διερευνήσουν τη δική τους διαχρονική αντίληψη σε σχέση µε τη δηµιουργική διαδικασία. Για την Αιµιλία Παπαφιλίππου, «η έννοια του 'δηµόσιου' εξετάζεται, στο πλαίσιο του Σκακιστικού Συνεχούς, ως αλληλοπροσδιορισµός, συνέργεια, συνύφανση αλλά και κατ'έριν σύνθεση συµπληρωµατικών αντιθέτων. Σε αυτό το αέναο παιχνίδι παίζεται ο Άνθρωπος».
Εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Είναι αυτό Τέχνη;» | Συνδιαµόρφωση µε το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο
Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Είναι αυτό Τέχνη;», είναι το πρώτο εκπαιδευτικό πρόγραµµα του είδους του που πραγµατοποιείται στην Ελλάδα. Πρόκειται για µια πρωτοβουλία του ΝΕΟΝ που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε µε τη συνεργασία του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου. Στόχο έχει να φέρει σε επαφή τους µαθητές της Γ' Γυµνασίου µε τις µορφές και τους δηµιουργούς της σύγχρονης τέχνης. Η υλοποίηση του προγράµµατος ξεκινά από την περιφέρεια Αττικής τους µήνες Μάρτιο-Μάιο 2014 και θα απευθυνθεί σε περίπου 2.500 µαθητές έως το τέλος του 2015 µε δύο επισκέψεις σε κάθε ενδιαφερόµενο σχολείο.
Η α' φάση του προγράµµατος περιλαµβάνει εννέα σηµαντικούς καλλιτέχνες που έχουν επαναπροσδιορίσει τον τρόπο που βλέπουµε και ορίζουµε την τέχνη σήµερα µεταξύ των οποίων συµπεριλαµβάνονται οι Marcel Duchamp, Joseph Beuys, Louise Bourgeois, Andy Warhol, εµβληµατικές µορφές όπως η Marina Abramović αλλά και ο έλληνας καλλιτέχνης Γιάννης Κουνέλλης. Η υλοποίηση βασίζεται σε ηλεκτρονική πλατφόρµα η οποία συµπεριλαµβάνει σύντοµα βίντεο για τη ζωή και το έργο των εννέα καλλιτεχνών καθώς και πληροφορίες και στοιχεία για τη Σύγχρονη Τέχνη και τα αντιπροσωπευτικά της κινήµατα.
Πρόγραµµα Ανταλλαγής Επιµελητών και Βραβείο Επιµελητή Τέχνης σε συνεργασία µε τη Whitechapel Gallery
Τα δύο προγράµµατα υλοποιούνται για τρίτη συνεχόµενη χρονιά σε συνεργασία µε τη Whitechapel Gallery του Λονδίνου. Απευθύνονται σε νέους επιµελητές που έχουν έδρα την Ελλάδα και την Αγγλία, µε σκοπό να τους φέρουν σε επαφή µε συναδέλφους τους από άλλες χώρες και να ανταλλάξουν ιδέες και εµπειρίες. Στην Ελλάδα η συµµετοχή γίνεται µε διαδικασία Ανοιχτής Πρόσκλησης – Open Call. Από την Αγγλία συµµετέχουν οι φοιτητές των πανεπιστηµίων Metropolitan University, Courthauld Institute, Royal College of Art και Goldsmith's College. Το βραβείο επιµελητή τέχνης αποδίδεται κάθε χρόνο στην καλύτερη επιµελητική πρόταση για την εικονική επιµέλεια της Συλλογής ∆.∆ασκαλόπουλου. Το Open Call για το 2014 έχει ήδη ανακοινωθεί και καταληκτική ηµεροµηνία υποβολής προτάσεων είναι η 28η Φεβρουαρίου.
Συνεργασία µε την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Ο ΝΕΟΝ ξεκινά συνεργασία µε την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, το πρόγραµµα "Adopt a Studio". Στόχος του προγράµµατος είναι να υποστηρίζεται ένα εργαστήριο της ΑΣΚΤ µε το ποσό των €10.000 ετησίως για την ενίσχυση της δράσης του.
Συνεργασία µε ΚΕΚ ΙΒΕΠΕ
Ο ΝΕΟΝ συνεργάζεται µε το ΚΕΚ ΙΒΕΠΕ (Ινστιτούτο Βιοµηχανικής & Επιχειρησιακής Επιµόρφωσης και Κατάρτισης – ΣΕΒ) στο πρόγραµµα «Εκπαίδευση µέσα από την Τέχνη». Στόχος του προγράµµατος αυτού είναι να αξιοποιηθεί η τέχνη ως εργαλείο εκπαίδευσης µε στόχο τη δηµιουργικότητα, την καινοτοµία και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.
Πρόγραµµα υποτροφιών
Οι υποτροφίεςαπευθύνονται σε νέους δηµιουργούς και σπουδαστές και αφορούν σε:
Μεταπτυχιακές Σπουδές Εξωτερικού (Master) α) στην Ιστορία της Τέχνης, β) στις Επιµελητικές Σπουδές (Curatorial
Studies) και γ) στην εκπόνηση MFA (Master of Fine Arts). Θα δοθούν τέσσερις (4) υποτροφίες €10.000 η κάθε µία.
Ολοκλήρωση Σπουδών ∆ιδακτορικού Επιπέδου α) στην Ιστορία της Τέχνης / Φιλοσοφία της Τέχνης και β) στις Επιµελητικές Σπουδές. Θα δοθούν δύο (2) υποτροφίες των €10.000 η κάθε µία, για ταξίδια και επιτόπια έρευνα.
Πρόγραµµα επιχορηγήσεων
Εκθέσεις Σύγχρονης Τέχνης ατοµικές ή οµαδικές Ελλήνων καλλιτεχνών στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Θα δοθούν έξι (6) χορηγίες €5.000 η κάθε µία.
Παραγωγή Performance και Dance Production. Θα δοθούν τέσσερις (4) χορηγίες των €10.000, η κάθε µία.
Εκδόσεις Σύγχρονης Τέχνης: Μονογραφίες καλλιτεχνών, κινηµάτων, κατάλογοι εκθέσεων, µελέτες και catalogues raisonnés. Οι αιτήσεις θα πρέπει να προέρχονται είτε από ιδρύµατα είτε από οργανισµούς. Θα δοθούν τέσσερις (4) χορηγίες ύψους €5.000, η κάθε µία.