Κάποτε - όχι πολύ παλιά - η επιστήμη των οικονομικών δεν θύμιζε σε τίποτα την «γραβατωμένη» ξύλινη μαθηματικοποιημένη γλώσσα που ακούμε και διαβάζουμε σήμερα στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο.
Άμεσα συνυφασμένα με τις κοινωνικές επιστήμες, τα οικονομικά υπήρξαν άλλοτε ένα γνωστικό πεδίο όπου κυριαρχούσε η ριζοσπαστική σκέψη και η δημιουργικότητα. Πώς κατάφερε όμως να μετατραπεί σε άντρο του συντηρητισμού και του ακραίου νεοφιλελευθερισμού;
Αν ρωτήσεις έναν οικονομολόγο γιατί οι μελέτες τους καταλήγουν πάντα υπέρ των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, θα σου απαντήσει με σιγουριά ότι αυτό γίνεται γιατί αυτή είναι η αλήθεια. Αυτό δηλαδή δείχνουν τα εμπειρικά δεδομένα. Και αν προσπαθήσεις να ελέγξεις μόνος σου αν είναι όντως έτσι, θα πέσεις σε έναν τοίχο από πολύπλοκα μαθηματικά και στατιστικά μοντέλα, τα οποία για να τα καταλάβεις πρέπει να σπουδάζεις οικονομικά επί χρόνια.
Οι παραπάνω γραμμές αποτελούν απόσπασμα εκτενούς άρθρου του Γιώργου Καλλή στο online περιοδικό ιδεών, πολιτικής και πολιτισμού chronosmag.eu, με τίτλο: Η πολιτική λογοκρισία εντός της κοινότητας των οικονομολόγων - Γιατί οι μελέτες των οικονομολόγων καταλήγουν πάντα υπέρ των νεοφιλελεύθερων πολιτικών ή πώς τα οικονομικά έγιναν οικονομικά.
Ο Γιώργος Καλλής γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Εκτός της Αθήνας, έχει ζήσει και δουλέψει στο Λονδίνο, το Λουξεμβούργο και το Σαν Φρανσίσκο και έχει πτυχία περιβαλλοντολόγου, χημικού και οικονομολόγου. Είναι πλέον μόνιμα καθηγητής στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο στη Βαρκελώνη όπου διδάσκει πολιτική οικολογία και οικολογικά οικονομικά. Η μονομανία του τον τελευταίο καιρό είναι αυτό που ο Serge Latouche έχει ονομάσει το «στοίχημα της αποανάπτυξης», η υπόθεση δηλαδή ότι μπορούμε να φτιάξουμε μια κοινωνία που να ζει καλύτερα και διαφορετικά με λιγότερα.
Γράφει στο άρθρο του:
Στα ορθόδοξα, «νεοκλασικά» όπως ονομάζονται, οικονομικά που διδάσκονται στα περισσότερα τμήματα οικονομικών στις μέρες μας είναι αδύνατο πια να βρει κανείς κάτι που να υποστηρίζει έστω και στο ελάχιστο μια ριζοσπαστικά αριστερή άποψη. Οι πιο «αριστερές» απόψεις που μπορεί να βρει κανείς είναι πλησίον της Δεξιάς των φιλελεύθερων Αμερικανών δημοκρατικών, δοξασίες δηλαδή της ελεύθερης αγοράς, αλλά με κάποια αποδοχή του θετικού ρόλου που μπορεί να παίξει το κράτος. Για πιο ριζοσπαστικές, ή έστω ευρωσοσιαλδημοκρατικές απόψεις, ούτε λόγος να γίνεται. Οι μελέτες που δημοσιεύονται στα πλέον έγκυρα περιοδικά του κλάδου, όπως το American Economic Review ή το Quarterly Journal of Economics, καταρρίπτουν κατά κανόνα την όποια παραχώρηση στους εργαζομένους με πολύπλοκα μοντέλα τα οποία ουσιαστικά εκφράζουν, με τη γλώσσα των μαθηματικών, την απλή ιδέα ότι τα όποια κέρδη για τους εργαζομένους θα είναι ζημιά για τις επιχειρήσεις που τους πληρώνουν, και εντέλει για τους ίδιους τους εργαζομένους. Ορισμένα από τα πιο κοφτερά μυαλά της εποχής μας φαίνεται να έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους, συνειδητά ή όχι, την υπεράσπιση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Κατά τον Richard Nelson, τα οικονομικά λειτουργούν πια σαν θρησκεία. Ο Serge Latouche αποκάλεσε τους οικονομολόγους ως τους σύγχρονους ιερείς του καπιταλισμού. Πώς και πότε όμως έγιναν τα οικονομικά η θρησκεία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και πώς αυτή η κατάσταση αναπαράγεται στις μέρες μας;
Όλα αυτά τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα ερωτήματα, τις απαντήσεις τους, καθώς και την περίφημη ιστορία της «Μάχης του Χάρβαρντ» και του ρόλου του FBI στη διαμόρφωση της επιστημονικής κοινότητας των οικονομολόγων, μπορεί κανείς να τα διαβάσει στο chronosmag.eu, πατώντας εδώ.