Ο Τάσος (ΤΑΖ) Θεοδωρόπουλος επιχειρεί να κάνει κάτι εντελώς ασυμβίβαστο με τον χαρακτήρα του: Να εξετάσει ψύχραιμα μια ταινία – φαινόμενο, που σίγουρα θα προκαλέσει συζητήσεις υπέρ και κατά.
Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΑΝΤΕΛ: ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 & 2 / LA VIE D' ADELE: CHAPITRES 1 & 2
Βαθμολογία: 7 / 10
«Οι ερμηνείες είναι συγκλονιστικές. Είναι ευνόητο το γιατί ο φετινός Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ των Καννών δόθηκε και στις δύο πρωταγωνίστριες μολονότι δεν είναι εξ' ίσου ευνόητο για μένα γιατί και η ίδια η ταινία συμπεριλήφθηκε στην βράβευση. Η επιφύλαξη μου αφορά στην επιμονή του σκηνοθέτη για τη δημιουργία μιας τρίωρης ταινίας. Αυτός ο λάθος υπολογισμός όσον αφορά το πόσο σημαντικό είναι αυτό που έχεις να πεις, είναι που καθιστά τις τολμηρές αλλά παρ' όλα αυτά όμορφες σεξουαλικές σκηνές ηδονοβλεπτικές και 'φουσκώνει' μια συχνά συγκινητική ερωτική ιστορία σε ένα 'ψεύτικο' έπος».
Από όλες τις κριτικές που έχω διαβάσει για τη «Ζωή της Αντέλ» και όλο το θόρυβο που έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτήν από την προβολή της στις Κάννες και μετά, προσωπικά καμία δε με βρίσκει πιο σύμφωνο από αυτήν την παράγραφο του Τζο Μόργκενστερν στη Wall Street Journal. Οφείλω για να είμαι αντικειμενικός να γράψω πως η πλειοψηφία των αμερικανών κριτικών παραληρεί για την ταινία όπως φαίνεται κι από το θετικό 90% που έχει στο metacritic και το rottentomatoes. Για καλό ή για κακό δεν ανήκω σε αυτούς.
Ομολογουμένως οι ερμηνείες της Λία Σεϊντού και της Αντέλ Εξαρχόπουλους είναι εξαντλητικές σε δύναμη και πάθος και το συναίσθημα άφθονο. Το ερώτημα είναι σε τι σεναριακό πλαίσιο αυτό αναπνέει και εξελίσσεται. Σε αυτό ενός τρίωρου αυτοσχεδιασμού πάνω κάτω και το συμπέρασμα δεν είναι αυθαίρετο αλλά έχει υποστηριχθεί κι από τις συνεντεύξεις των συντελεστών κι από το γεγονός του ότι συνολικά φιλμαρίστηκε ένας όγκος 800 ωρών. Στις οποίες 800 ώρες ο σκηνοθέτης έδινε στις ηθοποιούς του τη βασική ντιρεκτίβα, τις άφηνε να κάνουν (περίπου) ότι θέλουν μέχρι να φτάσουν στα όρια τους (τα οποία προφανώς και ο ίδιος τα πουσάριζε)και η κάμερα ρόλαρε.
Όχι τυχαία η ίδια η δημιουργός του graphic novel «Blue is the warmest color» Ζιλί Μαρό του οποίου ελεύθερη διασκευή αποτελεί η ταινία, έχει πάρει τις αποστάσεις της από την κινηματογραφική προσέγγιση κατηγορώντας τον ίδιο τον σκηνοθέτη Αμπντελατίφ Κεσίς για ετεροφυλόφιλη ηδονοβλεπτική ματιά σε μια λεσβιακή ιστορία αγάπης (που ο Κεσίς της αλλάζει και το τέλος επιλέγοντας ένα πιο καλλιτεχνικά «ανοιχτό» Εξ΄' ου και το «Κεφάλαια 1 & 2 που υπονοεί ότι υπάρχουν πολλά άλλα κεφάλαια στη ζωή της ηρωίδας του.) Από την άλλη οι ίδιες οι «υπερασπιστικές» δηλώσεις του σκηνοθέτη και των πρωταγωνιστριών του δεν κατάφεραν να με πείσουν, πέφτοντας σε συχνές αντιφάσεις και γενικολογίες. Αφ' ενός σχεδόν όλοι προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν πως το φιλμ δεν είναι μια στρατευμένα λεσβιακή ταινία (λες και φοβούνται τη λέξη) αλλά μια ιστορία έρωτα ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που θα μπορούσε να συμβεί σε οποιονδήποτε.
Ναι και όχι όμως. Γιατί ο οποιοσδήποτε δεν θα είχε σύγκρουση με τον εαυτό του αλλά και τον κοινωνικό περίγυρο όσον αφορά την ομοφυλόφιλη επιθυμία του. Και η σωματικότητα των λεσβιακών ερωτικών σκηνών πάνω στην οποία επιμένει «ύποπτα» ο Κεσίς θα ήταν εντελώς διαφορετική. Αν και για αυτές οι συντελεστές και πάλι δικαιολογούνται λέγοντας « για ποιο λόγο το σεξ να είναι ταμπού κλπ. κλπ.» και πως από τη στιγμή που η ταινία αποτελείται από μεγάλες σεκάνς της καθημερινότητας των δύο ηρωίδων (σε ένα τραπέζι, ένα πάρτι, μια βόλτα στην εξοχή) είναι λογικό και οι σκηνές του σεξ να έχουν την ίδια έκταση. Μόνο που ο κάθε Κεσίς ξέρει πολύ καλά εκ των προτέρων ότι ο ντόρος (και η εξαργύρωση, καλλιτεχνική αλλά και εμπορική) μιας περιγραφικής σεξουαλικής σκηνής, είναι πολύ μεγαλύτερος από μια περιγραφική σκηνή δείπνου.
Προσωπικά δεν μπορώ να πω ότι ενοχλήθηκα από το σεξ. Κάθε κινηματογραφική του έκφραση μου προκαλεί ενδιαφέρον ειδικά όταν είναι φιλμαρισμένη με τόσο πάθος και αγάπη ανάμεσα στις δύο ηρωίδες. Θεωρώ όμως ύποπτο το σκεπτικό τους και λίγο από άλλη ταινία. Σε μια πρώτη ανάγνωση η «Ζωή της Αντέλ» δεν είναι όντως τίποτα παραπάνω από μια συνηθισμένη ερωτική ιστορία. Η Αντέλ, έφηβη μαθήτρια σε σύγχυση ως προς τη σεξουαλικότητα της γνωρίζει την σαγηνευτική με μπλε μαλλιά μεγαλύτερη της και χειραφετημένη λεσβία Έμα που σπουδάζει σε σχολή καλών τεχνών. Εργατικός ο οικογενειακός κύκλος της Αντέλ αλλά η ίδια γεμάτη πάθος για ζωή, αστικός – καλλιτεχνικός αυτός της Έμα και οι ίδιες οι ηρωίδες με διαφορετικού βεληνεκούς φιλοδοξίες.
Σε μία πορεία χρόνου τις βλέπουμε από το αρχικό φλερτ μέχρι τη συγκατοίκηση και τους πρώτους τριγμούς στη σχέση. Πάνω κάτω αυτό είναι όλο, με την κάμερα του Κεσίς να εξερευνά ομολογουμένως με τρυφερή και ψυχρή συνάμα παρατηρητικότητα, προσοχή στη λεπτομέρεια και κοινωνιολογική διακριτικότητα την καθημερινότητά τους, τονίζοντας την ταξική τους διάφορα. Και φυσικά ευαισθησία που οφείλεται κυρίως στις δύο υπέροχες γυναίκες του και τις απίστευτες αντανακλάσεις συναισθημάτων στα πρόσωπα τους. Χωρίς δυστυχώς να αποφεύγονται μια δυο σκηνές εκτός ελέγχου υστερίας γαλλικού τύπου που θες να πεις «άει μωρή».
Στην πορεία αυτών των δύο ηρωίδων και αυτό είναι προς τιμή όλων των συντελεστών και φυσικά του Κεσίς, μολονότι φλερτάρεις συχνά με το να κουραστείς από το ξεχείλωμα της διάρκειας, δεν μπορείς να αντισταθείς. Βιώνεις τα συναισθήματά τους και την πορεία της σχέσης τους σαν κάτι προσωπικό. Όχι όμως και σαν κάτι μοναδικό και ανεπανάληπτο. Η αίσθηση της απουσίας ενός σαφούς αφηγηματικού ιστού και μιας προκαθορισμένης κατεύθυνσης, είναι έντονη. Και μολονότι προσομοιάζει την ανάλογη αίσθηση της περιπέτειας του έρωτα στην πραγματική ζωή, κινηματογραφικά, σαν μια τρίωρη πορεία εξερεύνησης, σε αφήνει χωρίς να είσαι απόλυτα σίγουρος τι είναι αυτό που ανακάλυψες, αν τελικά ανακάλυψες κάτι.
*Η «Ζωή της Αντέλ» κυκλοφορεί στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου
*** ακολουθήστε τον ΤΑΖ στο www.facebook.com/tazthebuzz ή στο www.twitter.com/klarinabourana Κάντε LIKE στην επίσημη σελίδα του fb www.facebook.com/SigaikaProductions για να μαθαίνετε όσα χρειάζεστε, προκειμένου να καίτε τον εγκέφαλο (των άλλων) ή επικοινωνήστε με το terra_gelida@hotmail.com για μέιλ και υποθέσεις προσωπικής εκδίκησης