Aρχαιολόγοι στη Σκωτία ανακάλυψαν το αρχαιότερο σεληνιακό ημερολόγιο που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται ουσιαστικά για σειρές 12 μεγάλων, ειδικά διαμορφωμένων λάκκων που μιμούνταν τις διάφορες φάσεις της σελήνης.
Οι λάκκοι είναι τέλεια ευθυγραμμισμένοι στο χειμερινό ηλιοστάσιο μεσοχείμωνο με έναν τρόπο που θα μπορούσε να βοηθήσει ο κυνηγός-συγκεντρώνει της Μεσολιθικής Βρετανίας τηρούν ακριβή διαδρομή από το πέρασμα των εποχών και του σεληνιακού κύκλου.
Με ηλικία περίπου 10.000 ετών, αυτή η οριοθέτηση των σεληνιακών κύκλων που εντοπίστηκε στο Αμπερντενσάιρ είναι μακράν το παλαιότερο σεληνιακό ημερολόγιο που έχει ανακαλυφθεί ποτέ.
Οπως αναφέρει ο Βίνσεντ Γκάφνεϊ, καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπίρμινγκχαμ, ο οποίος ηγήθηκε της ανασκαφής: «Αυτό που εξετάζουμε εδώ είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για την πρώτη επίσημη κατασκευή του ανθρώπινου χρόνου, σε ένα βαθμό, αποτελεί την έναρξη της ίδιας της ιστορίας»
Οι λάκκοι είναι σκαμμένοι στα σχήματα των διαφόρων φάσεων της σελήνης. «Αυξημένα, εξασθενημένα, μισοφέγγαρα, και η ημισέληνος, είναι όλα εκεί και τοποθετημένα σε ένα τόξο 50 μέτρων» εξηγεί ο Γκάφνεϊ
«Ο ένας λάκκος αντιπροσωπεύει την πανσέληνο, είναι μεγάλος και κυκλικός, περίπου δύο μέτρα μήκος και ακριβώς στο κέντρο του τόξου.»
Κατά περίεργο τρόπο, το τόξο ευθυγραμμίζεται απόλυτα με μία εγκοπή στο τοπίο, όπου ο ήλιος ανέτειλε κατά την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου πριν από 10.000 χρόνια. Αυτό ήταν σημαντικό, λέει ο Γκάφνεϊ, διότι αυτό όχι μόνο δίνει περαιτέρω αποδείξεις για τη χρήση των λάκκων ως σεληνιακά ημερολόγια, αλλά και γιατί χωρίς κάποια μορφή βαθμονόμησης με το ηλιακό έτος, ένα ημερολόγιο βασισμένο μόνο σε 12 σεληνιακούς μήνες, σύντομα θα αποσυντονιζόταν.
Οπως διευκρινίζει ο Γκάφνεϊ «Το γεγονός ότι τοποθέτησαν το ημερολόγιο τους σε συνάρτηση με το τοπίο, τους έδινε τη δυνατότητα να το επαναπροσαρμόζουν κάθε χειμώνα σύμφωνα με το ηλιακό έτος.»
Η παρακολούθηση του χρόνου και των εποχών θα είχε τεράστια σημασία για τις κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της Μεσολιθικής Βρετανίας τόσο για πολιτιστικούς όσο και για οικονομικούς λόγους.
Οι λάκκοι αυτοί εντοπίστηκαν πρώτη φορά με αεροφωτογραφίες του 2004, αλλά ήταν μόλις πρόσφατα που αναγνωρίστηκε η σημασία τους με τη βοήθεια της τεχνολογίας
«Αυτό δείχνει ότι η κοινωνία της λίθινης εποχής ήταν πολύ πιο περίπλοκη από ό, τι πιστεύαμε στο παρελθόν. Η ανακάλυψη αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι αυτοί, είχαν τα μέσα και την ανάγκη να παρακολουθούν τη ροή του χρόνου σε όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ ήταν σε θέση να κατανοήσουν τις αλλαγές από το σεληνιακό στο ηλιακό ημερολόγιο.» αναφέρει ο Ρίτσαρντ Μπέιτς γεωφυσικός από το Πανεπιστήμιο του St Andrews που μελέτησε τα ευρηματα.