Ναι, γίνεται: Μια ομάδα νέων αλλά ήδη με διεθνή παρουσία Ελλήνων σολίστ ένωσαν τις δυνάμεις τους, δημιούργησαν ένα αντισυμβατικό μουσικό σύνολο και φέρνουν μοναδικές ερμηνείες και συμπράξεις. Ο λόγος για το kyklos ensemble που στις 13 και 14 Ιουνίου δίνει δύο συναυλίες στο Ωδείο Αθηνών με τίτλο «Κρουστικές Αποκλίσεις».
Θα ερμηνεύσουν δυο εμβληματικά έργα για κρουστά τη Sonata for Two Pianos and Percussion του Βela Bartok και το Music for a Summer Evening - Makrokosmos III του George Crumb. Ούγγρος συνθέτης που μετανάστευσε στις ΗΠΑ και έγινε σημείο αναφοράς ο πρώτος, Αμερικανός ο δεύτερος, βραβευμένος μάλιστα με Grammy και Pullitzer, συνέθεσαν δυο έργα για πιάνα και κρουστά που στην ουσία συνδιαλέγονται έντονα μεταξύ τους: Στη γοητεία που ασκεί στον σπουδαίο Ούγγρο συνθέτη Βela Bartok ο κόσμος των μικρών, κρυμμένων πραγμάτων, ο Aμερικανός George Crumb αντιπαραθέτει τον κόσμο του Σύμπαντος.
Ερμηνεύουν: Στο πιάνο ο Γιώργος Εμμανουήλ Λαζαρίδης (καλλιτεχνικός διευθυντής Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης) και ο Στέφανος Θωμόπουλος, στα κρουστά ο Δημήτρης Δεσύλλας (γενικός διευθυντής του kyklos ensemble) και ο Αντρέας Φαρμάκης.
Τα έργα της συναυλίας
Υπάρχουν ορισμένα έργα που με μία και μοναδική κίνηση εγγράφονται στην Ιστορία της μουσικής και που μας ωθούν να δούμε από νέες οπτικές γωνίες, ιδέες, απόψεις και αντιλήψεις που θεωρούσαμε δεδομένες. «Η Σονάτα για δύο πιάνα και κρουστά» του Bela Bartοk, είναι ένα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Γραμμένη το καλοκαίρι του 1937 κατόπιν παραγγελίας του Paul Sacher για το Φεστιβάλ της Διεθνούς Εταιρείας Σύγχρονης Μουσικής, η Σονάτα είναι από τα σπάνια αυτά έργα που μας έχει παραδοθεί με λεπτομέρεια η ιστορία της γέννησης και της πορείας της σύνθεσής τους. Ο ασυνήθιστος συνδυασμός των οργάνων είναι καθαρή επινόηση του Bartok, ενώ ο τίτλος Σονάτα που δόθηκε παρά τον αρχικό Κουαρτέτο, οφείλεται κυρίως στην ανασφάλεια του συνθέτη για την δυνατότητα εκτέλεσης των καινοτόμων μερών των κρουστών από μόνο δύο μουσικούς. Στο έργο του αυτό ο Βartok επαναπροσδιορίζει τους ρόλους και τις χρήσεις των μουσικών οργάνων, ιδίως με την μελωδική χρήση των κρουστών, πειραματιζόμενος ταυτόχρονα και επανεξετάζοντας την κλασσική φόρμα του πρώτου μέρους της Σονάτας ιδίως όσον αφορά τις τονικότητες.
Music for a Summer Evening - Makrokosmos III, του Crumb
37 χρόνια χωρίζουν την σύνθεση του δεύτερου έργου του προγράμματος από το πρώτο. Ο αμερικανός συνθέτης George Crumb δεν έπαψε ποτέ να αναφέρει τον Bartok ως ουσιαστική επιρροή στην δημιουργία του προσωπικού του μουσικού ιδιώματος. Η σειρά έργων για πιάνο (σόλο και σε διάφορους συνδυασμούς) «Μακρόκοσμος» συνομιλεί ευθέως με το έργο του Ούγγρου μουσικού, άλλοτε καταφατικά και άλλοτε αντιθετικά. Ήδη ο τίτλος, παραπέμπει στην συλλογή μικρών κομματιών για πιάνο του Bartok, «Μικρόκοσμος»: Στη γοητεία που ασκεί σε αυτόν ο κόσμος των μικρών, κρυμμένων πραγμάτων, ο Crumb αντιπαραθέτει τον κόσμο στου Σύμπαντος.
Ένας μεγάλος αριθμός από στοιχεία συνδέουν το έργο αυτό με την Σονάτα του Bartok, αλλά και τα χαρακτηριστικά της μουσικής του γλώσσας. Το πλέον εμφανές είναι η ενοργάνωσή του και η μορφή "αψίδας" σήμα κατατεθέν της μουσικής του Ούγγρου συνθέτη. Στο χαρακτηριστικό ιδίωμα του Crumb, με τα πολύ μικρά ala Bartok μοτίβα να συντίθενται σε ένα μεγάλης δομής μωσαϊκό, ενσωματώνονται αναφορές και τεχνικές σε έναν αριθμό άλλων μουσικών: Οι προερχόμενες από το Θέατρο Νοh ρυθμικές κραυγές των εκτελεστών των κρουστών, οι μεσαιωνικές ισορυθμικές τεχνικές, αλλά και ενθυμήσεις και σπαράγματα από την Φούγκα σε Ρε Ύφεση ελάσσονα, από το δεύτερο βιβλίο του «Καλώς Συγκερασμένου Κλειδοκύμβαλου» του Bach.