Χάνα Aρεντ: Μία από τις σπουδαιότερες ταινίες της χρονιάς που ελπίζουμε να δούμε στην Ελλάδα [βίντεο]

Μία αιματοβαμμένη σελίδα της ιστορίας του 20ου αιώνα ανασύρει και μεταφέρει στον κινηματογράφο η Γερμανίδα σκηνοθέτιδα Μαργκαρέτε φον Τρότα στη νέα της ταινία, η οποία φέρει ως τίτλο το όνομα μίας εμβληματικής γυναικείας φυσιογνωμίας της παγκόσμιας φιλοσοφικής σκηνής: της Χάνα Άρεντ.

Πρόκειται για τη Γερμανοαμερικανή φιλόσοφο που υπήρξε μαθήτρια και ερωμένη του τιτάνα της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας, Μάρτιν Χάιντεγκερ, που – όσον αφορά τουλάχιστον την ευρύτερη δημόσια φήμη της – συνέδεσε το όνομά της με τη δίκη του εμπνευστή του σχεδίου «Τελική Λύση» Άντολφ Άιχμαν, την οποία και κάλυψε για λογαριασμό του περιοδικού New Yorker το 1961, και που έμεινε γνωστή στο ευρύ κοινό για την περίφημη φράση της περί «κοινοτοπίας του κακού», η οποία περιέχεται στο βιβλίο της «Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ. Μια έκθεση για την κοινοτοπία του κακού».

«Κατά την Άρεντ, ο Άιχμαν (ο οποίος καταδικάστηκε κι εκτελέστηκε) δεν κατάφερε ποτέ από καθαρή απερισκεψία –όχι από έλλειψη νοημοσύνης– να συνειδητοποιήσει πραγματικά τι έκανε. Δεν κινητοποίησε την κριτική του ικανότητα και τη φαντασία του, δεν στοχάστηκε τις επιπτώσεις των πράξεών του στους άλλους ανθρώπους και δεν συναισθάνθηκε την οδύνη τους. Κι έτσι, κανείς δεν θα μπορούσε να εντοπίσει σ' αυτόν κάποιο σατανικό βάθος ή κάποια δαιμονική κακία. Εξ ου και η Άρεντ έκανε λόγο για την «κοινοτοπία του κακού», κάτι που παρεξηγήθηκε σφόδρα. Βέβαια, δεν ήθελε με αυτή την έκφραση να υποβαθμίσει το μέγεθος του, παρά να δείξει ότι το κακό δεν εκδηλώνεται αναγκαστικά με φαντασμαγορικό ή περίτεχνο τρόπο.

Ακριβώς αντίθετα, έκανε την εμπειρική διαπίστωση πως οι συμπεριφορές τύπου Άιχμαν μπορούν να προξενήσουν πολύ χειρότερα αποτελέσματα ακόμη κι από τη θεληματική επίτευξη του κακού ή την κινητοποίηση των καταστροφικών ορμών του ανθρώπου. "Το πρόβλημα με τον Άιχμαν ήταν ότι υπήρχαν πολλοί σαν κι αυτόν και ότι οι περισσότεροι δεν ήταν διεστραμμένοι ούτε σαδιστές, αλλά ήταν, και εξακολουθούν να είναι φοβερά και τρομερά φυσιολογικοί"» [Απόσπασμα από άρθρο του Σωτήρη Βανδώρου με τίτλο «Η κοινοτοπία του κακού» στο bookpress.gr].

Με αυτό το φιλμ «φιλοσοφικής δράσης», στο οποίο τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Άρεντ ενσαρκώνει η υπέροχη Μπαρμπαρα Σούκοβα, το κοινό έχει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με μία ολόκληρη εποχή και μία ολόκληρη σκέψη σημαδεμένη από το κολαστήριο του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από την αριστουργηματική ματιά μιας ικανότατης σκηνοθέτιδας.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ