Ο Ατλαντικός κρύβει ένα μυστικό: μια θάλασσα που περικλείεται από ταχύτατα ρεύματα, χωρίς όμως να αγγίζει γη.
Είναι η Θάλασσα των Σαργασσών. Ναυτικοί τη διασχίζουν εδώ και αιώνες, όμως λίγοι προσέχουν τη μετάβαση όταν βρεθούν στα γυαλιστερά, βαθυγάλανα νερά της.
Αντί για στεριά, περιβάλλεται από ωκεάνια ρεύματα, οπότε δεν υπάρχει «παραλία Σαργασσών», καθώς το υδάτινο σώμα περιστοιχίζεται από θαλάσσια ρεύματα.
Όσοι σταματούν για λίγο, βλέπουν την επιφάνεια να είναι διάσπαρτη με χρυσοκαφέ φύκια — το Sargassum — από την πορτογαλική λέξη sargaço, είδος φυκιού που θυμίζει σταφύλι.
Τα φύκια είναι τόσο πυκνά, που τα πρώτα ισπανικά πληρώματα φοβήθηκαν πως τα καράβια τους θα σταματήσουν, όπως έγραψε ο Χριστόφορος Κολόμβος το 1492.
Περισσότερα από 100 είδη ασπόνδυλων έχουν καταγραφεί να ζουν πάνω στα φύκια.
Τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά χέλια ξεκινούν τη ζωή τους κάτω από τα φύκια. Παρασύρονται από τα ρεύματα, εισχωρούν σε ποτάμια, και δεκαετίες αργότερα επιστρέφουν πίσω, διανύοντας 5.000 χιλιόμετρα για να αναπαραχθούν και να πεθάνουν.
Το πώς βρίσκουν ακριβώς το ίδιο σημείο γέννησης παραμένει μυστήριο για τους ζωολόγους.
Πώς σχηματίζεται η Θάλασσα των Σαργασσών
Η θάλασσα υπάρχει χάρη σε τέσσερα ρεύματα: το ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού στα βόρεια, το Κανάριο ρεύμα στα ανατολικά, το Ισημερινό ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού στα νότια και το ρεύμα του Κόλπου στα δυτικά.
Αυτά τα κυκλικά ρεύματα παγιδεύουν αποτελεσματικά το υδάτινο σώμα στο εσωτερικό τους, με αποτέλεσμα αυτό που ο Ιούλιος Βερν περιέγραψε στο βιβλίο του «Είκοσι χιλιάδες λεύγες κάτω από τη θάλασσα» ως «μια τέλεια λίμνη στον ανοιχτό Ατλαντικό».
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες απειλούν τη Θάλασσα των Σαργασσών
Ο Ιούλιος Βερν περιέγραψε τη θάλασσα αυτή ως «μια τέλεια λίμνη στον ανοιχτό Ατλαντικό». Σήμερα αυτή η «λίμνη» συγκεντρώνει σκουπίδια από τέσσερα μεγάλα ρεύματα: το Ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού, το Ρεύμα των Καναρίων, το Βόρειο Ισημερινό Ρεύμα και το Ρεύμα των Αντιλλών.
Αυτά τα κυκλικά ρεύματα λειτουργούν σαν τεράστια αποστράγγιση, τραβώντας πλαστικές σακούλες, καπάκια μπουκαλιών και εγκαταλελειμμένα δίχτυα.
Γιατί κινδυνεύει
Στις μέρες μας, απειλείται πλέον πραγματικά από τη ναυτιλία, λόγω του υποβρύχιου θορύβου, της καταστροφής των στρωμάτων Sargassum και της απελευθέρωσης χημικών ουσιών, της υπεραλίευσης, της ρύπανσης από τα επιπλέοντα συντρίμμια και, φυσικά, της κλιματικής αλλαγής.
Λόγω των κυκλικών κινήσεων των ωκεάνιων κυκλώνων, τα πλαστικά στροβιλίζονται στη θάλασσα, εντασσόμενα στον σκουπιδότοπο που έχει σχηματιστεί εκεί -εκτιμάται ότι εκτείνεται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα και έχει πυκνότητα 200.000 σκουπίδια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.
Και τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα.
Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στις 8 Δεκεμβρίου, διαπίστωσε ότι η θάλασσα είναι πιο ζεστή, πιο αλμυρή και πιο όξινη από ό,τι ήταν ποτέ από τότε που άρχισαν οι καταγραφές, το 1954, και ότι αυτό θα μπορούσε να έχει σοβαρές και εκτεταμένες επιπτώσεις σε άλλα ωκεάνια συστήματα.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης, χημικός ωκεανογράφος Nicholas Bates, προειδοποίησε ότι ο ωκεανός είναι στο θερμότερο σημείο του εδώ και «πολλά εκατομμύρια χρόνια», γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές αλλαγές στην τοπική θαλάσσια ζωή και στον παγκόσμιο κύκλο του νερού.