Η κλιματική αλλαγή αυξάνει την πίεση Ευρώπη -λες και δεν έφταναν οι άλλες κρίσεις που την απειλούν - και μ’ ένα νέο κύμα καύσωνα να σαρώνει τη Γαλλία, την Ισπανία και τη Βρετανία, η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή ξηρασία.
Κατάσταση με σοβαρές επιπτώσεις για την ενεργειακή ασφάλεια, τις τιμές των τροφίμων, τη διακίνηση εμπορευμάτων και τη βιοποικιλλότητα.
Στα δύο τρίτα των εδαφών της ΕΕ έχουν εκδοθεί προειδοποιήσεις για ξηρασία κι ο τελευταίος χάρτης του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία δείχνει τα μισά εδάφη σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Βρετανία σε οριακή κατάσταση, ενώ για σημαντικό ποσοστό (17%) έχει ήδη σημάνει συναγερμός.
Στη Βρετανία οι Αρχές ετοιμάζονται να κηρύξουν σήμερα επίσημα σε κατάστασης ξηρασίας περιοχές στη νοτιοανατολική Αγγλία, όπου έχει να βρέξει, ή έβρεξε ελάχιστα, εδώ και 150 ημέρες.
Η ξηρασία, η χειρότερη από τότε που τηρούνται τα σχετικά αρχεία σε κάποιες χώρες, επιτείνει τα κύματα καύσωνα και τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιών προκαλώντας καταστροφή στις σοδειές και σοβαρές συνέπειες στην οικονομία.
Η χειρότερη ξηρασία στην Ευρώπη εδώ και 500 χρόνια
Όπως δήλωσε στο Sky News ο επιστήμονας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία, Αντρέα Τορέτι, η ξηρασία αυτή αναμένεται να είναι η χειρότερη που έχει βιώσει η ήπειρός μας εδώ και 500 χρόνια!
Με τις πενιχρές βροχοπτώσεις του περασμένου φθινοπώρου και χειμώνα τα επίπεδα των υπόγειων υδάτων την άνοιξη και το καλοκαίρι ήταν ήδη χαμηλά κι οι ακραίες θερμοκρασίες που παρατηρήθηκαν μέχρι στιγμής αυτό το καλοκαίρι - και τις οποίες ενέτεινε η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή – συνέβαλαν στο να στεγνώσουν αυτά τα νερά.
Τον Ιούλιο, τα νότια τμήματα της Βρετανίας, συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου, δέχθηκαν μόνο το 10 έως 20% της μέσης βροχόπτωσης και σε ορισμένες περιπτώσεις σχεδόν καθόλου. Το Λονδίνο συγκέντρωσε μόλις ένα χιλιοστό βροχόπτωσης , σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 45 χιλιοστών.
H Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Βρετανίας επιβεβαίωσε ότι ο Ιούλιος ήταν ο ξηρότερος που έχει καταγραφεί στη νότια Αγγλία και ο πιο ξηρός Ιούλιος σε όλη τη χώρα από το 1935. Η ξηρασία στη Γαλλία είναι επίσης από τις χειρότερες που έχουν καταγραφεί. Η Mto-France σε δελτίο της γνωστοποίησε ότι η χώρα γνώρισε τον ξηρότερο Ιούλιο που έχει καταγραφεί, με συνολική βροχόπτωση περίπου 85% κάτω από το μέσο όρο.
Στεγνώνουν τα ποτάμια της Ευρώπης
Εν μέσω της ξηρασίας, η έλλειψη νερού ταλανίζει την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία.
Η στάθμη των υδάτων μεγάλων ποταμών, όπως ο Ρήνος στη Γερμανία, έχει υποχωρήσει σε ανησυχητικά επίπεδα.
Σύμφωνα με το Reuters το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων στον Ρήνο έχει υπερπενταπλασιαστεί και πολλές μεγάλες φορτηγίδες υποχρεώθηκαν να μεταφέρουν μόνον το 30% με 40% της χωρητικότητάς τους, ειδάλλως κινδυνεύουν να προσαράξουν.
Ο Ρήνος είναι η κύρια αρτηρία της Γερμανίας για τη ναυτιλία και τυχόν διακοπές θα έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ορισμένοι οικονομολόγοι φοβούνται ότι το ΑΕΠ της Γερμανίας μπορεί να μειωθεί κατά μισή ποσοστιαία μονάδα λόγω των εμποδίων στη ναυτιλία.
Ένα παρόμοιο πρόβλημα λόγω της ξηρασίας και της λειψυδρίας προκαλεί προβλήματα στην Ιταλία, όπου ο ποταμός Πάδος αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη κρίση νερού εδώ και 70 χρόνια. Στις αρχές Ιουλίου, η Ιταλία κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε πέντε από τις πλέον πληγείσες περιοχές. Περίπου 17 εκατομμύρια άνθρωποι -σχεδόν το 30& του πληθυσμού της Ιταλίας -, ζουν στη λεκάνη απορροής του ποταμού.
Το 41% αυτής λεκάνης του Πάδου χρησιμοποιείται για την άρδευση περιοχών και το πότισμα ζώων (3,1 εκατ. βοοειδή και 6 εκατ. χοίροι) , σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ξηρασία έχει μειώσει τις αποδόσεις των καλλιεργειών κατά 30% στην Ιταλία, μειώνοντας την ήδη εξασθενημένη συγκομιδή, καθώς οι αγρότες έσπειραν λιγότερες εκτάσεις λόγω του αυξανόμενου κόστους που προέκυψε από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Πυρκαγιές στη δυτική Ευρώπη
Πέρα από τη μείωση των επιπέδων στους ταμιευτήρες νερού, η έλλειψη βροχοπτώσεων και η έντονη ζέστη κλιμακώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιών σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Μεγάλη πυρκαγιά κοντά στο Μπορντό αποτεφρώνειτεράστιες δασικές εκτάσεις σε μία από τις πιο πράσινες περιοχές της Γαλλίας / Φωτογραφία: SDIS 33 Service Audiovisuel via AP
Χθες το απόγευμα ξέσπασε νέα πυρκαγιά κοντά στο Μπορντό της Γαλλίας αναγκάζοντας 10.000 κατοίκους να απομακρυνθούν από τις εστίες τους. Το BBC ανέφερε ότι 1.000 πυροσβέστες συμμετείχαν ενεργά στην καταπολέμηση της πυρκαγιάς, μία από τις πολλές που έχουν ξεσπάσει στη Γαλλία και στην κατάσβεση των οποίων έχουν επιστρατευτεί πυροσβέστες από όλη την Ευρώπη.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία βιώνουν επίσης τεράστιες πυρκαγιές αυτό το καλοκαίρι. Πάνω από 1.500 πυροσβέστες πάλευαν χθες Πέμπτη να οριοθετήσουν πυρκαγιά που σαρώνει τις τελευταίες ημέρες το πάρκο Σέρα ντε Εστρέλα στην πορτογαλική επικράτεια, κι έχει ήδη καταστρέψει κάπου 100.000 στρέμματα, σύμφωνα με ευρωπαϊκά δεδομένα.
Ο κίνδυνος πυρκαγιάς είναι σήμερα αυξημένος σε μεγάλες περιοχές της δυτικής Ευρώπης λόγω ενός ακόμη κύματος καύσωνα που πλήττει την περιοχή το Σαββατοκύριακο, με τους μετεωρολόγους να προβλέπουν εκτίναξη του υδράργυρου έως και τους 38 βαθμούς Κελσίου στην κεντρική και νότια Γαλλία. Η Copernicus, μια υπηρεσία παρακολούθησης του κλίματος που σχετίζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, προσομοιώνει τον αυξανόμενο κίνδυνο πυρκαγιάς σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται.
Ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής
Η ξηρασία είναι ταυτόχρονα αιτία και αποτέλεσμα του εξαιρετικά ζεστού καλοκαιριού που έχει ταλαιπωρήσει μέχρι στιγμής την Ευρώπη. Ο φετινός Ιούλιος ήταν ο έκτος θερμότερος που έχει καταγραφεί στη Γηραιά Ήπειρο κι ο Ιούνιος ο δεύτερος θερμότερος.
Ο θερμότερος καιρός στεγνώνει το τοπίο, το οποίο στεγνώνει την ατμόσφαιρα, καθιστώντας με τη σειρά του ευκολότερη τη θέρμανση του αέρα. Αυτός ο κύκλος είναι εξαιρετικά δύσκολο να σπάσει, ιδιαίτερα όταν το γενικό μοτίβο καιρικών συνθηκών ευνοεί τη δημιουργία ευρείας υψηλής πίεσης στην Ευρώπη . Αυτός ο θόλος θερμότητας υψηλής πίεσης εκτρέπει τις κακές καιρικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της βροχής, προς τα βόρεια, αφήνοντας την Ευρώπη να ψήνεται από την αναπόφευκτη ηλιοφάνεια και την «ανώμαλη» ζέστη.
Είναι αποδεδειγμένο ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή ενισχύει την ένταση, τη συχνότητα και τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα και επιδεινώνει τη σοβαρότητα και τις επιπτώσεις της ξηρασίας. Η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι το κύμα καύσωνα - ρεκόρ στα μέσα Ιουλίου, κατέστη δέκα φορές πιθανότερο να φθάσει σε αυτή την ένταση λόγω της κλιματικής αλλαγής.