Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν σήμερα το κατά πόσον θεωρούν επιβεβλημένο να υπάρξουν κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας.
Η προκλητική συμπεριφορά της Αγκυρας, κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο, φέρνει την κυβέρνηση Ερντογάν στο προσκήνιο αυτή την εβδομάδα, εν όψει και της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ την προσεχή Πέμπτη. Οι ΥΠΕΞ δεν θα πάρουν αποφάσεις στο σημερινό συμβούλιό τους, καθώς αυτό θα συμβεί στη Σύνοδο Κορυφής.
Τον Οκτώβριο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προειδοποίησε την Τουρκία να σταματήσει τις έρευνες στα νερά της ανατολικής Μεσογείου, διαμηνύοντας ότι θα αντιμετώπιζε συνέπειες σε διαφορετική περίπτωση. Η Αγκυρα αγνόησε τις προειδοποιήσεις και συνέχιζε τις έρευνες στην περιοχή, εξαπολύοντας την ίδια περίοδο επίθεση τόσο στην Αθήνα, όσο και -κυρίως- στην Γαλλία, αλλά και την ΕΕ. Ωστόσο, την τελευταία εβδομάδα προσπαθεί να κατευνάσει τα πνεύματα σε μια προσπάθεια να αποφύγει τις κυρώσεις. Γι’ αυτό απέσυρε και το Oruc Reis από την ανατολική Μεσόγειο.
Δεν είναι το μόνο ζήτημα που απασχολεί την ΕΕ και έχει να κάνει με την Τουρκία ωστόσο. Η κίνησή της να αποσύρει το πλοίο ηρέμησε την κατάσταση, όμως η κρίση Λιβύη, Συρία και Ιράκ αποτελούν μία ακόμη αφορμή για την ΕΕ να κρατά σκληρή στάση απέναντι στην Αγκυρα.
Ευρωπαίος αξιωματούχος: Χειρότερη η κατάσταση με την Τουρκία απ' ότι τον Οκτώβριο
Εδώ και μία εβδομάδα έχουν ξεκινήσει οι επαφές κυβερνήσεων με αφορμή το συγκεκριμένο ζήτημα, με την ελληνική πλευρά, που έχει συμμάχους την Γαλλία και την Αυστρία κυρίως, αλλά και τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, να ζητούν να επιβληθούν κυρώσεις. Ακόμη και η Γερμανία δείχνει να έχει αναθεωρήσει ως προς την μαλακή στάση της προς την Τουρκία εκφράζοντας την ενόχλησή της σε αρκετές περιπτώσεις, κάτι που φέρνει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση Ερντογάν, ωστόσο θεωρείται πως δύσκολα θα επιβληθούν και πάλι κυρώσεις. Στο πλευρό της Ελλάδας και της Κύπρου για την επιβολή κυρώσεων είναι και η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και η Τσεχία.
«Εξ όσων γνωρίζω, καμία κυβέρνηση της ΕΕ δεν αμφισβητεί την άποψη ότι η κατάσταση είναι σήμερα χειρότερη απ’ ό,τι ήταν τον Οκτώβριο και άρα οι ηγέτες πρέπει να εξετάσουν ποιες θα είναι οι συνέπειες», ανέφερε ευρωπαίος αξιωματούχος. «Ζητήσαμε αλλαγή και δεν ήρθε», εξήγησε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφει τη συνέχιση των ερευνητικών δραστηριοτήτων τουρκικών πλοίων στα ύδατα της ανατολικής Μεσογείου, που η Αθήνα τονίζει ότι καθιστούν αδύνατη την έναρξη επίσημων συνομιλιών με την Άγκυρα για τις διαφωνίες των δύο πλευρών.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αξίωσε την περασμένη εβδομάδα η Τουρκία να πάψει να «παίζει παιχνίδια», προσφέροντας παραχωρήσεις μόνο για να τις πάρει πίσω.
Η χώρα που κρατάει το κλειδί ως προς την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία είναι η Γερμανία, η οποία ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ το τρέχον εξάμηνο. Το Βερολίνο ήλπιζε ότι θα μεσολαβούσε μεταξύ της Αθήνας και της Άγκυρας, αλλά οργίστηκε όταν η Τουρκία ξανάρχισε την εξερεύνηση για κοιτάσματα αερίου στα ανοικτά της Κύπρου τον Οκτώβριο, έπειτα από σύντομη παύση.
«Το ότι εστάλη το πλοίο (Oruç Reis) ξανά στη θάλασσα αμέσως μετά τη σύνοδο (κορυφής του Οκτωβρίου) δεν το πήραν πολύ καλά τα κράτη μέλη που κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες. Η υπομονή της Γερμανίας έχει όρια», επισήμανε ευρωπαίος διπλωμάτης ενήμερος για την προετοιμασία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η Γαλλία ζητά άμεσα κυρώσεις
Η Γαλλία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιχειρηματολογούν ότι είναι ώρα να τιμωρηθεί η Τουρκία, μέλος του NATO και στη θεωρία κράτος υποψήφιο προς ένταξη στην ΕΕ, που οι Βρυξέλλες θεωρούν πως χρησιμοποιεί τη διένεξη όσον αφορά τα κοιτάσματα αερίου για εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. Η κυβέρνηση της Τουρκίας απορρίπτει τη σεναριολογία περί επιβολής κυρώσεων από την ΕΕ, τονίζοντας πως η κίνηση αυτή δεν θα ήταν εποικοδομητική.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε να επιβληθούν κυρώσεις την 26η Νοεμβρίου. Η επιστροφή του Oruc Reis στο λιμάνι και η πρόσκληση του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στους Ευρωπαίους για διάλογο μπορεί ωστόσο να θεωρηθεί πως δίνουν στην ΕΕ λόγους να μην προχωρήσει, προς το παρόν.
«Οι κυρώσεις είναι στο τραπέζι» αλλά η επιβολή τους «δεν είναι αυτόματη», εξήγησε ο ευρωπαίος διπλωμάτης.
Το επικρατέστερο σενάριο για τη Σύνοδο Κορυφής
Ως προς το επικρατέστερο σενάριο για τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής αυτό που προκρίνεται είναι να δοθεί εντολή προς τον ύπατο εκπρόσωπο εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ να καταρτίσει κατάλογο κυρώσεων κατά της Τουρκίας, οι οποίες θα ενεργοποιηθούν αν η Άγκυρα επανέλθει στον δρόμο των προκλήσεων το επόμενο διάστημα.
Ευρωπαϊκές και διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι είναι μια κοινή συνισταμένη στην οποία μπορεί να υπάρξει ομοφωνία από τους 27 ηγέτες και ταυτόχρονα να μην πληγωθεί το κύρος της Ένωσης δίνοντας ένα απλό συγχωροχάρτι στον Τούρκο πρόεδρο. Πρόκειται για τον κατάλογο που ο κ. Μπορέλ θα ξεκινούσε να καταρτίζει από τον περασμένο Αύγουστο, αλλά δεν έχει πάρει παραδώσει μέχρι σήμερα. Μια τέτοια απόφαση από την πλευρά του Συμβουλίου θεωρείται ότι «βάζει το νερό στο αυλάκι για την έναρξη των κυρώσεων στην Τουρκία», όπως εκτιμούν πηγές.