Με την αμφίρροπη μάχη των εκλογών στην Τουρκία και την πιθανότητα ήττας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ένα από τα βασικά ερωτήματα για την εξωτερική πολιτική της Άγκυρας την επόμενη μέρα είναι κατά πόσον θα απομακρυνθεί από τον εναγκαλισμό της Ρωσίας.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαιρέτισε στα τέλη Απριλίου τους ταχύτατα αναπτυσσόμενους δεσμούς της Ρωσίας με την Τουρκία στη διάρκεια βιντεοσύνδεσης με τον Ερντογάν για τα εγκαίνια του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου, που κατασκεύασε και διαχειρίζεται η ρωσική κρατική Rosatom και θα καλύπτει, όπως εκτιμάται, το 10% των ενεργειακών αναγκών της γείτονος.
Υπογραμμίζοντας τις ρωσικές ενεργειακές επενδύσεις στην Τουρκία και τη δημιουργία ενός νέου τομέα που θα στηρίξει την προβληματική της οικονομία, ο Πούτιν άφησε να εννοηθεί ποιον προεδρικό υποψήφιο υποστηρίζει: «Η κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού στην Τουρκία και η δημιουργία μιας νέας, προηγμένης βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας από το μηδέν είναι ένα άλλο πειστικό παράδειγμα του πόσα πολλά κάνετε εσείς, Πρόεδρε Ερντογάν, για τη χώρα σας, για την ανάπτυξη της οικονομίας της, για όλους τους Τούρκους πολίτες», είπε ο Πούτιν.
Οι πιθανότητες να νικήσει ο Κιλιτσντάρογλου τον Ερντογάν
Μέχρι και την τελευταία στιγμή οι δημοσκοπήσεις δίνουν σταθερά προβάδισμα στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, έναντι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ δεν αποκλείεται η μάχη να κριθεί στον β΄ γύρο.
Ωστόσο, ο μάνατζερ του δημοσκοπικού Ινστιτούτου Konda, Μπεκίρ Αγιρντίρ θεωρεί, όπως δήλωσε στο τουρκικό δίκτυο 124, ότι οι πιθανότητες επικράτησης του Κιλιτσντάρογλου έναντι του Ερντογάν ενισχύθηκαν μετά την αποχώρηση του Μουχαρέμ Ιντζέ από την κούρσα. «Δεν θα εκπλαγώ αν ο Κιλιτσντάρογλου πάρει ένα ποσοστό 51% στον πρώτο γύρο», τόνισε.
Θα αλλάξει γραμμή η Τουρκίας έναντι Ρωσίας και Ουκρανίας;
Η Ρωσία έχει εστιάσει στην ενίσχυση των οικονομικών δεσμών με την Τουρκία με τον όγκο των διμερών εμπορικών συναλλαγών την περασμένη χρονιά να υπερβαίνει σύμφωνα με το CNN τα 62 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ εντάθηκε και η στρατιωτική τους συνεργασία με την αγορά από την Άγκυρα των S-400, αλλά και εκείνη στον τομέα της ενέργειας με την Άγκυρα να προμηθεύεται το 45% του φυσικού αερίου της από τη Μόσχα καθώς και μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και άνθρακα. Πέραν τούτων η Τουρκία αποτελεί πόλο έλξης για ρωσικές επενδύσεις μεταξύ άλλων στον τομέα των ακινήτων και ασφαλές καταφύγιο για χιλιάδες Ρώσους μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Ωστόσο, ακόμη κι αν χάσει ο Ερντογάν η πολιτική της Άγκυρας έναντι Κιέβου και Μόσχας δεν πρόκειται να αλλάξει δραματικά σύμφωνα με αναλυτές, έστω κι αν ο Κιλιτσντάρογλου κατήγγειλε ρωσικό δάκτυλο πίσω από το «ροζ βίντεο» που ώθησε σε παραίτηση τον Ιντζέ. Για τον Τζέιμς Τζέφρι, πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Τουρκία και πρόεδρο του Προγράμματος Μέσης Ανατολής της δεξαμενής σκέψης Wilson Center στην Ουάσιγκτον, οι στόχοι της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής θα παραμείνουν η ανάσχεση του ρωσικού επεκτατισμού, αλλά και η αποφυγή πρόκλησης προς τη Μόσχα ή η διακοπή οικονομικών σχέσεων αμοιβαία επωφελών και για τις δύο χώρες.
Ο Κιλιτσντάρογλου δεν φαίνεται να έχει ξεκάθαρη θέση για το ουκρανικό, σύμφωνα με τον Ίλια Κούζα, αναλυτή του Ουκρανικού Ινστιτούτου για το Μέλλον, αν και ο σύμβουλος του προεδρικού υποψηφίου της εξακομματικής συμμαχίας λέει ότι ο Κιλιτσντάρογλου – βαδίζοντας στα βήματα του Ερντογάν – θα διατηρήσει τον μεσολαβητικό ρόλο της Τουρκίας μεταξύ Κιέβου και Μόσχας αν νικήσει.
Αν και η η Άγκυρα δεν επιθυμεί νίκη της Ρωσίας στην Ουκρανία και ως εκ τούτου ανάκτηση του πλήρους ελέγχου της βόρειας Μαύρης Θάλασσας, «ο Κιλισντάρογλου, όπως και ο Ερντογάν, ίσως να μην εφαρμόσει νατοϊκές κυρώσεις σε συγκεκριμένους ρωσικούς εμπορικούς και οικονομικούς τομείς, που οι Τούρκοι θεωρούν σημαντικό πλήγμα για την κλυδωνιζόμενη οικονομία τους», σημειώνει ο Τζέφρι.
Πόσο θα βελτιωθούν οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση;
Η Τουρκία του Ερντογάν πούλησε μεν drones στην Ουκρανία, αλλά όπως και η Ρωσία είναι αντίθετη με ορισμένες δυτικές αξίες σύμφωνα με το Radio Free Europe/ Radio Free Liberty. Ωστόσο, ο Κιλιτσντάρογλου επιδιώκει ανοικοδόμηση των σχέσεων με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπως έχει πει, κάτι που μπορεί να ανοίξει το δρόμο και για ταχεία άρση του βέτο του Ερντογάν αναφορικά με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, που απεύχεται ο Πούτιν.
Για τον Τζέφρι, «ο Κιλιτσντάρογλου όπως κι ο Ερντογάν πιθανώς θα προστατέψει τα τουρκικά συμφέρονταν έναντι της Ελλάδας, του PKK και της Αρμενίας, πράγμα που προοιωνίζεται κάποιες τριβές με τις ΗΠΑ. Αλλά αν επανεκλεγεί ο Ερντογάν, οι σχέσεις πιθανώς θα βελτιωθούν». Μια νίκη του Κιλιτσντάρογλου θα συμβολίσει μια ενίσχυση των δεσμών της Τουρκίας με τη Δύση, σύμφωνα με τον Εβρέν Μπαλτά, πρόεδρο του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του ιδιωτικού Πανεπιστημίου Οζιεγκίν της Κωνσταντινούπολης. «Θα σημάνει την επιστροφή της Τουρκίας στη Δύση- ειδικά όσον αφορά τις αξίες που εκπροσωπεί η δυτική συμμαχία. Η εξακομματική συμμαχία της αντιπολίτευσης συγκροτήθηκε για να επαναφέρει τη δημοκρατία στην Τουρκία», είπε.
Γιατί ο Πούτιν μπορεί να χάσει την Τουρκία αν ηττηθεί ο Ερντογάν
Για τον Ρώσο πρόεδρο ο Ερντογάν ήταν όλα αυτά τα χρόνια ένας αξιόπιστος εταίρος. «Ο Πούτιν αρέσκεται να συναλλάσεται με ηγέτες που θεωρεί ισχυρούς και προβλέψιμους έστω κι αν βομβαρδίζουν τους συμμάχους του στη Συρία ή αντιτίθενται στη Ρωσία και τους συμμάχους της άμεσα ή έμμεσα στην Ουκρανία, τον Καύκασο, τη Λιβύη», λέει ο Τζέφρι. «Αυτό δεν σημαίνει ότι θεωρώ βάσει στοιχείων πως ο Πούτιν πιστεύει ότι ο Κιλιτνστάρογλου θα κρατήσει σκληρότερη στάση απέναντι του απ’ ό,τι ο Ερντογάν (σε καποιες περιπτώσεις). Αλλά ο Πούτιν αρέσκεται να συναλλάσσετι με ανθρώπους που γνωρίζει και που σκέφτονται όπως αυτόν. Και τέτοιος είναι ο Ερντογάν, όχι ο Κιλιτσντάρογλου».
Ωστόσο, όπως σημειώνει η Ελεονόρα Ταφούρο της ιταλικής δεξαμενής σκέψης «Ινστιτούτο Διεθνών Πολιτικών Σπουδών», «ο Πούτιν σίγουρα στηρίζει τον Ερντογάν, αλλά θα είναι έτοιμος να συνεργαστεί και με τον Κιλιτσντάρογλου. Οι σχέσεις με την Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας για τον ίδιο, ειδικά τώρα και είναι απίθανο να τις χάσει, ακόμη κι αν ο Ερντογάν απομακρυνθεί από την εξουσία».