Μετά τη νίκη του Τζο Μπάιντεν, η Ευρώπη μπορεί να αναπνεύσει πιο εύκολα.
Η ήττα Τραμπ στις εκλογές φαίνεται να γιορτάζεται σε ολόκληρη την Γηραία ήπειρο, όπου η προεδρία του Ρεπουμπλικανού προκαλούσε αρκετές φορές θυμό και οργή. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που φοβόντουσαν ότι μια νέα θητεία Τραμπ θα προκαλούσε προβλήματα στις διατλαντικές σχέσεις. Η νίκη Μπάιντεν, σύμφωνα με το Politico, εν μία νυκτί μεταμόρφωσε τις σχέσεις Ευρώπη-ΗΠΑ, καθώς πλέον φαίνεται ότι θα μπουν στον δρόμο του αμοιβαίου σεβασμού.
«Μετά το τραύμα των ετών του Τραμπ, πολλοί Ευρωπαίοι που λαμβάνουν αποφάσεις θα δουν την προεδρία του Μπάιντεν ως χρυσή ευκαιρία όχι μόνο για την επιδιόρθωση της διατλαντικής συμμαχίας αλλά για την ανανέωση και τον επαναπροσδιορισμό της για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτή η υπόθεση μπορεί να είναι πολύ αισιόδοξη. Ακόμα κι αν δεν είναι, θέτει ένα πιο βασικό ερώτημα: Θα εκμεταλλευτεί η Ευρώπη την ευκαιρία να ξαναχτίσει τη σχέση;», διερωτάται το Politco.
«Όχι ότι ο Μπάιντεν θα ήταν ένας εύκολος συνεργάτης. Όποια κι αν είναι η συμπάθειά του για την Ευρώπη, ο Μπάιντεν, όπως ο Μπαράκ Ομπάμα πριν από αυτόν, θα καταστήσει σαφές ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να σταματήσουν να μιλούν και να αρχίσουν να πράττουν, αν θέλουν μια ίση συνεργασία με τις ΗΠΑ και να αποφύγουν την επιστροφή στον τραμπισμό σε τέσσερα χρόνια από τώρα», προσθέτει με νόημα.
Η σχέση Μπάιντεν και Ευρώπη περνά από 5 τομείς
Εμπόριο
Ο Τραμπ κήρυξε την Ευρώπη ως «εχθρό» των ΗΠΑ για το εμπόριο και για να αποδείξει την άποψή του προχώρησε στο να επιβάλει δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο, καθώς και στα ευρωπαϊκά κρασιά. Ενώ διαφαίνεται ότι θα υπάρξει μια πιο φιλική προσέγγιση, η διοίκηση του Μπάιντεν είναι απίθανο να επιστρέψει στο status quo ante εν μία νυκτί. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Δημοκρατικοί τυφλώθηκαν από την ισχύ του ζητήματος του ελεύθερου εμπορίου το 2016. Μέχρις ότου ο Τραμπ έκρινε την ατζέντα του κόμματος, οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν ελεύθεροι έμποροι. Καθώς ο κόσμος έγινε όλο και πιο παγκοσμιοποιημένος, οι Δημοκρατικοί, παραδοσιακά το κόμμα της αμερικανικής εργασίας, πήδηξαν σε αυτό το τμήμα. Μέχρι να χάσουν το 2016, εν μέσω χλευασμάτων από τον Τραμπ ότι ήταν «παγκοσμιοποιημένες ελίτ».
Ενώ, λοιπόν, μπορεί να είναι ευκολότερο να σφραγιστεί μια εμπορική συμφωνία με τη διοίκηση του Μπάιντεν, δεν θα είναι μια εύκολη διαπραγμάτευση, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ευρώπη έχει διογκωθεί σε πάνω από 170 δισ. δολάρια.
Όσον αφορά τα ζόρικα ζητήματα, όπως η ώθηση της Ευρώπης για ψηφιακό φόρο στους τεχνολογικούς γίγαντες και τη μακροχρόνια διαμάχη σχετικά με τις επιδοτήσεις για την Airbus και την Boeing, δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Τούτου λεχθέντος, ο Μπάιντεν θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για ανανέωση μιας διατλαντικής συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών. Η τελευταία ώθηση, υπό τον Ομπάμα, «έσβησε» στη γραμμή τερματισμού εν μέσω αντιδράσεων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Όμως, πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες ενδιαφέρονται να το κάνουν ξανά, ειδικά σε μια εποχή που οι οικονομίες τους κλονίζονται από την πανδημία.
Επιγραμματικά: Το εμπόριο είναι ένας τομέας που θα μπορούσε να δει την εμβάθυνση της διατλαντικής συνεργασίας, αλλά είναι επίσης γεμάτος παγίδες.
Περιβάλλον
Η νίκη του Μπάιντεν ήρθε πολύ αργά για να εμποδίσει τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να επανέλθει μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του. Και θα το κάνει.
Για την Ευρώπη, κάτι τέτοιο θα είναι μια κρίσιμη χειρονομία καλής θέλησης για να δείξει ότι οι ΗΠΑ είναι πάλι σοβαρές για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Είναι ένα ζήτημα που ο Μπάιντεν κατέστησε σαφές ότι παίρνει στα σοβαρά, προχωρώντας στο να επισημάνει κατά τη διάρκεια της εκστρατείας ότι βλέπει τις ΗΠΑ να καταργούν σταδιακά την εξάρτησή τους από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μακροπρόθεσμα.
Κίνα
Οι αμερικανικές-κινεζικές σχέσεις βρίσκονται στα βράχια, μια κατάσταση που είναι απίθανο να αλλάξει υπό τον Μπάιντεν. Στην πραγματικότητα, η εκτίμηση ότι η Κίνα αποτελεί μακροπρόθεσμη απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στον κόσμο είναι ένα από τα λίγα θέματα που συμφωνούν οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι αυτές τις μέρες. Η Ευρώπη δεν είναι ακόμα εκεί. Και μπορεί να μην φτάσει ποτέ.
Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμβάδισε με την Ουάσινγκτον, χαρακτηρίζοντας την Κίνα ως «συστημικό αντίπαλο», δεν συμμερίζονται όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αυτή την άποψη. Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η Γερμανία, μια χώρα με τις ισχυρότερες εμπορικές προσπάθειες της Ευρώπης προς την Κίνα. Ο Μπάιντεν θα ωθήσει το Βερολίνο και τους άλλους παίκτες της Ευρώπης να συμμετάσχουν σε έναν συνασπισμό Δημοκρατιών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για να προσπαθήσουν να σταματήσουν την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στη διεθνή σκηνή. Τελικά, ωστόσο, το ερώτημα είναι πιο θεμελιώδες: Θα σταθεί η Ευρώπη στις ΗΠΑ προσπαθώντας να διατηρήσει τον έλεγχο της κινεζικής επιρροής ή όχι;
Αμυνα
2% σημαίνει 2%. Η υπόσχεση των χωρών του ΝΑΤΟ το 2014 να προχωρήσουν στην δαπάνη του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα θα παραμείνει στην ατζέντα υπό τον Μπάιντεν. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα καταστήσει επίσης σαφές ότι με τις ΗΠΑ να στρέφουν την προσοχή τους στην Κίνα, η Ευρώπη θα πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας στην ήπειρο να αντιμετωπίσει τις ρωσικές και κινεζικές προσπάθειες για δημιουργήσουν μια βάση.
Ενώ ο Μπάιντεν δεν έχει διστάσει να επισημάνει την αναγκαιότητα αντιμετώπισης της ρωσικής επιθετικότητας, βλέπει την Κίνα ως μακροπρόθεσμη απειλή. Σημαντικό εδώ είναι να επισημανθεί ότι ενώ τόσο η Γαλλία όσο και η Γερμανία θα αναμενόταν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο, δεν είναι καθόλου σαφές εάν το κάνουν.
Μέση Ανατολή
Ο,τι σκέφτεται κανείς για την εξωτερική πολιτική του Τραμπ, δεν μπορεί να πει ότι δεν σημείωσε πρόοδος στη Μέση Ανατολή, με τη μείωση των εντάσεων μεταξύ του Ισραήλ και ορισμένων γειτόνων του. Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει πιο δύσκολο για τον Μπάιντεν να προχωρήσει σε μια αλλαγή και να αντιστρέψει την απόφαση του Τραμπ να αποχωρήσει από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν, ειδικά αν αυτό απειλούσε την πρόσφατη πρόοδο. Ένα άλλο εμπόδιο είναι η πρόσφατη συμπεριφορά του Ιράν. Η ηγεσία του Ιράν επέστρεψε στον εμπλουτισμό ουρανίου πολύ πέρα από τα επιτρεπόμενα όρια και έχει γίνει όλο και πιο πολεμοχαρής απέναντι στους γείτονές της.
Ο Μπάιντεν πιθανώς θα προσπαθήσει κάποια μορφή προσέγγισης με το Ιράν, αλλά είναι απίθανη η πλήρης επιστροφή στην πυρηνική συμφωνία. Τουλάχιστον, η Ευρώπη είναι πιθανό να κερδίσει κάποια ανακούφιση από την απειλή των αμερικανικών κυρώσεων σε εταιρείες και ιδιώτες της για επιχειρηματική δραστηριότητα με το Ιράν.