Αντιμέτωπος μ’ έναν Γολγοθά στην εξωτερική πολιτική θα βρεθεί ο Τζο Μπάιντεν , εφόσον καταφέρει να επικρατήσει στην κρίσιμη αναμέτρηση της 3ης Νοεμβρίου, αφού ο νυν ένοικος του Λευκού Οίκου έχει καταφέρει να αποξενώσει τους παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ, και δη τους Ευρωπαίους.
Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των συμμάχων αυτών – χωρίς τη βοήθεια των οποίων θα είναι ανέφικτη η αποκατάσταση της παγκόσμιας τάξης - θα είναι η πρώτιστη και επιτακτικότερη ανάγκη στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής για τον Μπάιντεν, καθώς ο πλανήτης βρίσκεται αυτή την περίοδο αντιμέτωπος με πρωτοφανείς κρίσεις, που «δημιουργήθηκαν, οξύνθηκαν ή αμελήθηκαν» από τον Ντόναλντ Τραμπ , όπως επισημαίνουν έγκυρα αμερικανικά ΜΜΕ.
Κι οι ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον ελπίζουν ότι ο Μπάιντεν θα πείσει τάχιστα με τις κινήσεις του ότι η προεδρία Τραμπ ήταν απλώς μια «δυσάρεστη παρένθεση», η οποία οδήγησε σε οπισθοχώρηση της δημοκρατίας και που δεν πρέπει να επαναληφθεί.
Η μάχη κατά της πανδημίας και η επιστροφή στη Συμφωνία των Παρισίων
Ο Τζο Μπάιντεν δεσμεύτηκε σε ομιλία του τον Ιούλιο του περασμένου χρόνου στη Νέα Υόρκη ότι θα προσκαλέσει τους δημοκρατικούς ηγέτες για να συμπήξουν κοινό μέτωπο για την ενίσχυση της δημοκρατίας στην παγκόσμια ατζέντα, αλλά σίγουρα θα χρειαστούν πράξεις, που να επιβεβαιώνουν τις διακηρυγμένες προθέσεις του, σημειώνουν πολιτικοί αναλυτές. Και μια τέτοια κίνηση θα ήταν π.χ. η επαναδέσμευση της Ουάσιγκτον στη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή του 2015, από την οποία αποχώρησαν οι ΗΠΑ προ τριετίας κατ’ εντολή του Τραμπ ή του να συγκαλέσει σύνοδο κορυφής με τις χώρες – μεγαλύτερους ρυπαντές, προκειμένου να ανεβάσουν τον πήχη των στόχων τους για τη λήψη νωρίς μέτρων για μείωση των εκπομπών ρύπων, ώστε να οδηγηθούμε σε μια παγκόσμια οικονομία μηδενικών εκπομπών ρύπων στο δεύτερο ήμισυ του αιώνα μας.
Ικανοποίηση στους Ευρωπαίους – και όχι μόνον – συμμάχους προκάλεσε και η δήλωση του Μπάιντεν τον περασμένο Ιούνιο στη διάρκεια ομιλίας του για την πανδημία του κορωνοϊού, ότι θα αποκαταστήσει τη σχέση των ΗΠΑ με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας – που έπληξε η σχετική απόφαση του Τραμπ . «Ο συντονισμός της παγκόσμιας απάντησης στη διάρκεια μιας πανδημίας είναι καίριας σημασίας και οι ΗΠΑ θα πρέπει να ηγούνται σ’ αυτή την απάντηση, όπως κάναμε στο παρελθόν», τόνισε.
Τεράστια πρόκληση για τον Μπάιντεν η άνοδος του αυταρχισμού και η οπισθοχώρηση της δημοκρατίας
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι, ωστόσο, περιμένουν κι άλλα από τον Μπάιντεν, όπως μια σαφή δέσμευση και ξεκάθαρες κινήσεις για την προάσπιση της δημοκρατίας, που οπισθοχωρεί παγκοσμίως και την αντιμετώπιση της ανόδου του αυταρχισμού, που ενθάρρυνε ο Τραμπ καλλιεργώντας π.χ. σχέσεις με ηγέτες όπως ο Ούγγρος πρωθυπουοργός Όρμπαν κι αποξενώνοντας άλλους, όπως η Άνγκελα Μέρκελ κι Τερέζα Μέι .
Ο Μπάιντεν, βέβαια, δεν είναι αδαής όσον αφορά στην εξωτερική πολιτική, αφού διετέλεσε επί χρόνια πρόεδρος της αρμόδιας επιτροπής της Γερουσίας, ενώ βοήθησε και τον Μπαράκ Ομπάμα στις κινήσεις του στα οκτώ χρόνια που ήταν αντιπρόεδρος. Αλλά το παγκόσμιο σκηνικό έχει έκτοτε αλλάξει με τις ΗΠΑ να χάνουν με ευθύνη του Τραμπ την υποστήριξη παραδοσιακών συμμάχων τους σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η αντιμετώπιση του Ιράν, της Κίνας και της Βόρειας Κορέας.
Στη διάρκεια της περασμένης τετραετίας ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Σι Τζινπίνγκ, ο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και ο Κιμ Γιονγκ Ουν εκμεταλλεύτηκαν τη ματαιοδοξία του Ρεπουμπλικανού προέδρου για να προωθήσουν τις ατζέντες τους, ενώ και με τη στήριξη που παρείχε ο Τραμπ σε λαϊκιστές πολιτικούς το μεταναστευτικό και η άνοδος του εθνικισμού έχουν μεταβληθεί σε τοξικό πολιτικό ζήτημα. Ο Μπάιντεν αντιλαμβάνεται διαφορετικά τα πράγματα. Όπως ο ίδιος επεσήμανε φέτος σε άρθρο γνώμης στο Foreign Policy «η συνεργασία με άλλα έθνη που μοιράζονται τις αξίες και τους στόχους μας ενισχύει την ασφάλεια και την επιτυχία των ΗΠΑ».
Αλλά το έργο που θα έχει μπροστά του στην προσπάθεια να επαναφέρει τις ΗΠΑ «στην κορυφή του τραπεζιού», όπως έχει ο ίδιος πει, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο σε περίπτωση που εκλεγεί Πρόεδρος, χώρια που θα έχει αντίπαλο και το χρόνο αφού όταν ορκιστεί τον Ιανουάριο, θα πρέπει να διαχειριστεί ταυτόχρονα την υγειονομική κρίση της πανδημίας, τις προκλήσεις για την οικονομία, αλλά και την οργή των απογοητευμένων οπαδών ενός Τραμπ απρόθυμου να δεσμευτεί για ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας . Πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να έχει ήδη καταστρώσει τα πλάνα του για την αμερικανική εξωτερική πολιτική και να τα εμπιστευτεί στα έμπειρα χέρια ενός ικανού Υπ Εξ.
Τα αγκάθια της Τουρκίας, της Μέσης Ανατολής και της Κίνας
Τα προβλήματα εντείνονται καθώς πλησιάζει η εκλογική αναμέτρηση με την ανάφλεξη στον Καύκασο, την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν σε τροχιά σύγκρουσης με την Ελλάδα για τα ενεργειακά στη Μέση Ανατολή, τη Γαλλία για τη Λιβύη και άλλους νατοΪκούς εταίρους για τους S-400 . Ο Μπάιντεν, αν εκλεγεί πρόεδρος, θα δυσκολευτεί να κερδίσει φίλους στη Μέση Ανατολή, αφού ειδικά στις χώρες του Κόλπου οι ηγεσίες ικανοποιήθηκαν με τη σκληρή γραμμή του Τραμπ έναντι του σιϊτικού Ιράν και την προθυμία του να τους πουλήσει αμερικανικά οπλικά συστήματα, αδιαφορώντας για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκεί.
Αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση για τον Μπάιντεν στην εξωτερική πολιτική θα είναι η Κίνα και οι φιλοδοξίες της να αναδειχθεί σε κυρίαρχη υπερδύναμη . Οι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον στήριξαν τον Τραμπ στην κόντρα του με το Πεκίνο για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές του και το ζήτημα της κλοπής πνευματικής περιουσίας, αλλά στη συνέχεια ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος άφησε τους Ευρωπαίους στα κρύα του λουτρού κλιμακώνοντας τις εντάσεις στις εμπορικές σχέσεις των διατλαντικών εταίρων. Ο Μπάιντεν προτίθεται να βάλει τέλος στον εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ με την ΕΕ, καθώς επιδιώκει να χτίσει ένα κοινό μέτωπο φίλων και εταίρων κατά της συμπεριφοράς της Κίνας, όπως ο ίδιος έχει πει, παρά να αντιμετωπίσει μονομερώς το Πεκίνο.