Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προσφέρθηκε να διεξαγάγει απευθείας συνομιλίες με την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη στις 15 Μαΐου, λέγοντας ότι δεν αποκλείει την επίτευξη συμφωνίας για εκεχειρία.
«Έχουμε διάθεση για σοβαρές συνομιλίες με την Ουκρανία», δήλωσε ο Πούτιν σε δηλώσεις του αργά το βράδυ σε δημοσιογράφους στο Κρεμλίνο. Η Ρωσία ήταν έτοιμη να «επαναλάβει τις απευθείας διαπραγματεύσεις και τονίζω - χωρίς προαπαιτούμενα», είπε ο Ρώσος πρόεδρος, κάνοντας πρόταση για συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη στις 15 Μαΐου. Συνάντηση που ύστερα από επικοινωνία με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μπορεί να πραγματοποιηθεί εφόσον συμφωνήσει η ουκρανική πλευρά, καθώς η Άγκυρα δήλωσε διατεθειμένη να φιλοξενήσει τις συνομιλίες, όπως είχε κάνει το 2022.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαιρέτισε την πρόταση του Ρώσου προέδρου, αλλά ξεκαθάρισε ότι αυτή μπορεί να προχωρήσει μόνο αν αποδεχτεί η Μόσχα κατάπαυση του πυρός από αύριο Δευτέρα, για να προχωρήσουν οι συνομιλίες, χωρίς να συνεχίζονται οι εχθροπραξίες.
Ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου, Γιούρι Ουσακόφ, σημείωσε ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, θα λάβουν υπόψη «την κατάσταση στο πεδίο», καθώς και τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις του 2022, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Interfax.
Η κίνηση του Ρώσου προέδρου, προκάλεσε καταρχάς κάποιες θετικές αντιδράσεις καθώς αποτελεί εκ πρώτης όψεως ένα βήμα προς την ειρήνη, αλλά οι πιο απαισιόδοξοι βλέπουν περισσότερο μια κίνηση τακτικής και όχι πραγματική διάθεση για συνομιλίες. Ο Πούτιν υφίσταται πίεση να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, υπό την απειλή νέων κυρώσεων που θα πλήξουν την ήδη ταλαιπωρημένη ρωσική οικονομία καθώς και την διεθνή εικόνα της Μόσχας. Κάθε του κίνηση υπολογίζει σε μια λήξη του πολέμου, αλλά προς όφελός της, με όλα τα εδαφικά κέρδη από τον καταστροφικό πόλεμο.
Η πρόταση για απευθείας συνομιλίες με Ουκρανία
Η δήλωση του Ρώσου προέδρου ήρθε καθώς η Ουκρανία και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις απαίτησαν από τη Μόσχα να αποδεχτεί μια «άνευ όρων» 30ήμερη κατάπαυση του πυρός από τη Δευτέρα για να επιτρέψει τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου, λέγοντας ότι είχαν την υποστήριξη της πρότασης και από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι οι συνομιλίες που προτείνει για την ερχόμενη Πέμπτη θα πρέπει να επικεντρωθούν στις βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης και την εγκαθίδρυση μιας διαρκούς ειρήνης. «Δεν αποκλείουμε ότι κατά τη διάρκεια αυτών των διαπραγματεύσεων θα είναι δυνατόν να συμφωνήσουμε σε μια νέα κατάπαυση του πυρός», είπε.
Η πρόταση της Ρωσίας προς την Ουκρανία είναι να συνεχιστούν οι απευθείας διαπραγματεύσεις, που διακόπηκαν στα τέλη Μαρτίου του 2022, «χωρίς προαπαιτούμενα», ξεκαθάρισε ο Πούτιν, επιδιώκοντας παράλληλα να κατηγορήσει την Ουκρανία για προηγούμενες παραβιάσεις της εκεχειρίας.
Ο Πούτιν συνομίλησε με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που επιδιώκει να παίξει τον ρόλο του διαμεσολαβητή.
Η συνάντηση στο Κίεβο
Το σχέδιο για 30μερη κατάπαυση του πυρός ανακοινώθηκε μετά τη συνάντηση του Ζελένσκι με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ και τον πρωθυπουργό της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, στο Κίεβο. Οι πέντε ηγέτες συζήτησαν στη συνέχεια την πρόταση σε μια 20λεπτη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ, η οποία χαρακτηρίστηκε «θερμή» από άτομο που γνωρίζει όσα συζητήθηκαν, υπογραμμίζει το Bloomberg.
Οι ΗΠΑ δεν επιβεβαίωσαν οποιαδήποτε νέα στάση του Τραμπ, με έναν αξιωματούχο του Λευκού Οίκου να λέει ότι ο πρόεδρος είπε ότι οι οικονομικές κυρώσεις είναι στο τραπέζι αν δεν επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός.
«Συμφωνήσαμε ότι από τη Δευτέρα, 12 Μαΐου, θα πρέπει να αρχίσει μια πλήρης και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός για τουλάχιστον 30 ημέρες», δήλωσε ο Ζελένσκι στους δημοσιογράφους. «Μαζί, το απαιτούμε αυτό από τη Ρωσία. Γνωρίζουμε ότι οι ΗΠΑ μας υποστηρίζουν σε αυτό».
Ο ρόλος της Ουάσιγκτον
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει μέχρι στιγμής φανεί να είναι πολύ πιο σκληρή απέναντι στο Κίεβο από ό,τι η Μόσχα, αλλά υπάρχουν κάποια μικρά σημάδια ότι υπάρχει στροφή στην Ουάσιγκτον, μετά από τη θετική συνάντηση μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι στο Βατικανό στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα. Ακόμη και ο αντιπρόεδρος, ο Τζέι Ντι Βανς, που θεωρείται η πιο επιφυλακτική φωνή όσον αφορά την υποστήριξη προς την Ουκρανία, επέκρινε τη στάση της Μόσχας τις τελευταίες ημέρες.
«Αυτή τη στιγμή, οι Ρώσοι έχουν ένα συγκεκριμένο σύνολο απαιτήσεων, ένα συγκεκριμένο σύνολο παραχωρήσεων προκειμένου να τερματιστεί η σύγκρουση. Πιστεύουμε ότι ζητούν πάρα πολλά», δήλωσε αυτή την εβδομάδα. Η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κίεβο εξέδωσε δημόσια προειδοποίηση αργά το βράδυ της Παρασκευής ότι είχε λάβει πληροφορίες για μια «δυνητικά σημαντική αεροπορική επίθεση που μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή τις επόμενες ημέρες». Δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά αργότερα προέκυψε ότι η Ρωσία θα κλείσει τον εναέριο χώρο της πάνω από το πεδίο δοκιμών πυραύλων Kapustin Yar τη Δευτέρα και την Τρίτη, γεγονός που θα μπορούσε να υποδηλώνει την πιθανή εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων, σημειώνει η Guardian.
Διπλωματικός ελιγμός;
Η πρόταση του Πούτιν για άμεσες συνομιλίες μπορεί να θεωρηθεί ως προσπάθεια να παρουσιαστεί η Ρωσία ως πρόθυμη για ειρήνη, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει να διατηρήσει τα εδαφικά της κέρδη και να αποδυναμώσει τη διεθνή υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η Μόσχα προσπαθεί να αποφύγει την περαιτέρω απομόνωση και να αποτρέψει την ενίσχυση των δυτικών κυρώσεων.
Η κίνηση αυτή φαίνεται να είναι ένας στρατηγικός ελιγμός για να επαναφέρει τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υπό όρους που ευνοούν τα συμφέροντά της, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από τις συνεχιζόμενες επιθετικές ενέργειες και να αποδυναμώσει τη διεθνή υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Οι αντιδράσεις μετά την πρόταση του Πούτιν για απευθείας συνομιλίες
Ο Ζελένσκι χαιρέτισε την πρόταση του Πούτιν, αλλά επανέλαβε την έκκλησή του για κατάπαυση του πυρός. Ο ίδιος δήλωσε:
«Είναι ένα θετικό σημάδι ότι οι Ρώσοι άρχισαν επιτέλους να εξετάζουν το ενδεχόμενο τερματισμού του πολέμου. Όλος ο κόσμος το περίμενε αυτό για πολύ καιρό. Και το πρώτο βήμα για τον πραγματικό τερματισμό οποιουδήποτε πολέμου είναι η κατάπαυση του πυρός.
«Δεν έχει νόημα να συνεχιστούν οι σκοτωμοί ούτε για μία μέρα. Περιμένουμε από τη Ρωσία να επιβεβαιώσει μια κατάπαυση του πυρός - πλήρη, διαρκή και αξιόπιστη - από αύριο, 12 Μαΐου, και η Ουκρανία είναι έτοιμη να ανταποκριθεί».
Ο Τραμπ με τη σειρά του διαβεβαίωσε σήμερα το πρωί ότι σκοπεύει να «συνεχίσει να εργάζεται με τις δύο πλευρές» προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, κάνοντας λόγο για μια «ενδεχομένως σπουδαία ημέρα»,
Πρόσθεσε: «Σκεφτείτε τις εκατοντάδες χιλιάδες ζωές που θα σωθούν με τον τερματισμό, ας ελπίσουμε, αυτού του ατελείωτου ''λουτρού αίματος''.(…) Θα συνεχίσω να εργάζομαι με τις δύο πλευρές για να διασφαλίσω ότι αυτό θα συμβεί».
Είναι «μια πρώτη κίνηση, αλλά δεν αρκεί», αντέδρασε σήμερα και ο Γάλλος πρόεδρος, Μακρόν σχολιάζοντας τις δηλώσεις του Ρώσου προέδρου.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι αυτή η αντιπρόταση δείχνει ότι ο Πούτιν «αναζητά έναν δρόμο, αλλά πάντα επιθυμεί να κερδίσει χρόνο».
«Είναι ένας τρόπος να μην απαντήσει» στην πρόταση για εκεχειρία, εκτίμησε ο Μακρόν.
Σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο, ο Πούτιν δεν μπορούσε απλώς να απορρίψει την πρόταση της Δύσης, οπότε αυτός «είναι ένας τρόπος να δείξει ότι απαντά και ότι να διατηρήσει την ασάφεια έναντι των Αμερικανών».
«Πρότεινε κάτι άλλο, κατά συνέπεια πιστεύω ότι πρέπει να επιμείνουμε με τους Αμερικανούς και να πούμε ότι η εκεχειρία είναι άνευ όρων και μετά μπορούμε να συζητήσουμε τα υπόλοιπα», τόνισε ο Μακρόν.
«Εξάλλου πιστεύω ότι οι Ουκρανοί δεν μπορούν να το δεχθούν (σ.σ. την πρόταση Πούτιν), διότι δεν μπορούν να δεχθούν παράλληλες συνομιλίες την ώρα που συνεχίζουν να γίνονται στόχος βομβαρδισμών», επέμεινε.