Με τον χαμό του «Καβαλιέρε», Σίλβιο Μπερλουσκόνι και το τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το κόμμα του, το «Forza Italia», καθώς και για την Τζόρτζια Μελόνι ασχολείται σε ανάλυσή του ο Economist.
Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι είχε μια πολιτική καριέρα σπάνιας μακροημέρευσης, αναφέρεται αρχικά. Έγινε πρωθυπουργός πρώτη φορά το 1994, όταν ο Χέλμουτ Κολ, ο Φρανσουά Μιτεράν και άλλοι που πέρασαν στην ιστορία ηγούνταν των ισχυρών της Ευρώπης. Περίπου 30 χρόνια αργότερα, ήταν επικεφαλής ενός κόμματος με σημαντική κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, έχοντας ανέλθει στο πρωθυπουργικό θώκο σε 4 κυβερνήσεις. Ο θάνατός του στις 12 Ιουνίου αναπόφευκτα θα αλλάξει το πολιτικό σκηνικό στην Ιταλία. Το πιο πιθανό είναι να ωφεληθεί η Τζόρτζια Μελόνι. Αλλά αυτό όχι χωρίς να εκτεθεί σε νέους κινδύνους.
Το «εγώ» φαραωνικών διαστάσεων του Μπερλουσκόνι
Το πιο προφανές, η αποχώρηση Μπερλουσκόνι αφαιρεί μια «πηγή» δημιουργίας άβολων καταστάσεων. Ο εκλιπών είχε ένα «εγώ» φαραωνικών διαστάσεων. Ποτέ δεν συμφιλιώθηκε με το ότι, μετά τις εκλογές του περασμένου έτους, το κόμμα του, Forza Italia, ήταν μέρος μιας κυβέρνησης συνασπισμού στην οποία, για πρώτη φορά, δεν ήταν η ηγέτιδα δύναμη. Ακόμα και πριν αναλάβει καθήκοντα η κα Μελόνι, ο Μπερλουσκόνι την εξέθεσε με διάφορα επίθετα όπως «χειρίστρια (άλλων), αυταρχική και προσβλητική», χαρακτηρισμούς που αργότερα αρνήθηκε ότι αφορούσαν αυτήν, χωρίς όμως να πείσει για αυτό, όπως αναφέρει ο Economist.
Την ώρα που η Μελόνι επεδίωκε να πείσει τους συμμάχους της Ιταλίας πως τάσσεται στο πλευρό της Ουκρανίας, ο Μπερλουσκόνι όχι μόνο υπαινίχθηκε τη φιλία του με τον Πούτιν, αλλά στήριξε την εκδοχή του Ρώσου προέδρο για τα γεγονότα στην Ουκρανία (υπενθυμίζεται πως στη δήλωσή του για τον θάνατο του Μπερλουσκόνι, ο Πούτιν τον χαρακτήρισε «αγαπητό φίλο»).
Κλειδί για τον κυβερνητικό συνασπισμό η «Forza Italia», αλλά στέκεται σε «πήλινα πόδια»
Παρόλο που πλέον έχει μειωθεί η πολιτική της ισχύς, η Forza Italia παραμένει καίρια για τον έλεγχο του νομοθετικού σώματος από την κυβέρνηση. Διατηρεί 44 έδρες στην Κάτω Βουλή, που αριθμεί 400 έδρες, με τον κυβερνητικό συνασπισμό να έχει μια πλειοψηφία 38 βουλευτών. Αντίστοιχα, στη Γερουσία, η Forza Italia έχει τους 17 από τους 206 αντιπροσώπους, με την κυβερνητική πλειοψηφία στο εν λόγω σώμα να είναι οι 15 γερουσιαστές. Όμως, στις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, το κόμμα του Μπερλουσκόνι βρίσκεται στο 7,3% κατά μέσο όρο, ενώ ένα άλλο ζήτημα είναι η συσσώρευση χρεών: αναφέρεται πως αυτά ανέρχονται σε 90 εκατομμύρια ευρώ, χρέη για τα οποία εγγυάτο ο Καβαλιέρε, όμως τώρα οι κληρονόμοι του δεν είναι βέβαιο πως θα έχουν την ίδια διάθεση.
Ίσως λόγω αυτού να υπήρξε η εξής αντίδραση του πρώην υπουργού του Μπερλουσκόνι, Gianfranco Miccichè, που ανέφερε πως «από σήμερα (σ.σ. την ημέρα θανάτου του Μπερλουσκόνι), η Forza Italia δεν υφίσταται πλέον». Μπορεί και να έχει δίκιο. Χωρίς τον χαρισματικό του ηγέτη, το κόμμα μπορεί να κατακερματιστεί και ενδεχομένως να εξαφανιστεί.
Ο «σουλτάνος με το χαρέμι του»
Τα κατοπινά χρόνια του, ο Μπερλουσκόνι τα έζησε σε ένα περιβάλλον που θύμιζε σουλτάνο, μαζί με το χαρέμι του. Σαν απόλυτος μονάρχης με απίστευτη αυτοεκτίμηση, δεν όρισε κάποιον διάδοχο. Και οι «παίκτες» που άφησε πίσω του θα έμοιαζαν πολύ με τους κατοίκους ενός Οθωμανικού παλατιού.
Αυτό το «περιβάλλον» περιλαμβάνει μια ευνοημένη και φιλόδοξη σύζυγο: τη μυστηριώδη, σιωπηλή Marta Fascina, μια νεαρή νομοθέτη της Forza Italia που «παντρεύτηκε συμβολικά» τον κ. Berlusconi πέρυσι σε μια τελετή με τα χαρακτηριστικά ενός γάμου αλλά χωρίς πολιτική ή θρησκευτική εγκυρότητα, μια εκδιωχθείσα αντίπαλός της, η Licia Ronzulli, άλλη μια βουλευτής της Forza Italia που προηγουμένως διοικούσε τον στενό κύκλο των ακόλουθων του κ. Μπερλουσκόνι- και ο «βεζύρης» Αντόνιο Ταγιάνι, πρώην Ευρωπαίος επίτροπος και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο οποίος τώρα υπηρετεί ως υπουργός Εξωτερικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός στην κυβέρνηση της κ. Μελόνι.
Τι επίδραση θα έχουν όλα τα παραπάνω σε ένα κόμμα «έμπλεο» θεωριών συνωμοσίας παραμένει ασαφές. Αλλά η μεγαλύτερη απειλή για την Μελόνι είναι οι ακόλουθοι του Μπερλουσκόνι να συνέπρατταν με την αντιπολίτευση, «διαβρώνοντας» την πλειοψηφία της. Υπάρχει τέτοιο προηγούμενο: δύο φιλελεύθεροι πολιτικοί της Forza Italia αποσκίρτησαν με κατεύθυνση ένα κεντρώο κόμμα και όχι το δεξιό κόμμα της Μελόνι.
Μια άλλη πιθανής «διέξοδος» είναι η Λέγκα του Βορρά, το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στον κυβερνητικό συνασπισμό υπό την Μελόνι. Όμως, όπως και η Forza Italia, έτσι και η Λέγκα έχει αποδυναμωθεί από την άνοδο των «Αδερφών της Ιταλίας» της Μελόνι, η οποία αποτελεί την πιο υποσχόμενη εναλλακτική για όσους νομοθέτες της «Forza Italia» αναζητούν ένα νέο «σπίτι» ή μια θέση στην κυβέρνηση.
Το «καλό» και το «κακό» σενάριο για την Μελόνι σύμφωνα με τον Economist
Το πιο πιθανό ενδεχόμενο τελικά είναι μια ενίσχυση της ανόδου του κόμματος της Μελόνι, κάτι που σίγουρα θα το υποδεχόταν με θετικό τρόπο. Όμως, είναι λιγότερο προφανές αν θα είχε οφέλη από μια ενδεχόμενη ολοκληρωτική κατάρρευση του κόμματος που ίδρυσε ο Μπερλουσκόνι. Παρόλο που το στυλ και οι μέθοδοι του ιδρυτή της προηγήθηκαν αυτών των σημερινών δεξιών λαϊκιστών ηγετών, το «Forza» δεν ήταν ποτέ σε τέτοιο βαθμό Ευρωσκεπτικιστικό όσο οι σύμμαχοί του.
Χωρίς αυτό, ο συνασπισμός της Μελόνι θα ταυτιζόταν με την «ριζοσπαστική, ταυτοτική δεξιά», υπονομεύοντας τις προσπάθειες να παρουσιάσει την κυβέρνησή της στους συμμάχους της Ιταλίας ως έχουσα ένα άκακο «συντηρητικό» «ρωμαϊκό» προφίλ. Στις ερχόμενες εβδομάδες, η κα Μελόνι μπορεί να έχει λόγο να σκέφτεται πως μπορεί να «μπούχτισε» από κάτι θετικό.