Ένα συγκλονιστικό στοιχείο ήρθε στο φως μετά από μελέτη των θυμάτων της Πομπηίας, της ιταλικής πόλης που καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια.
Η ερευνητική ομάδα ÁTROPOS του Πανεπιστημίου της Βαλένθια αποκαλύπτει ότι τα θύματα φορούσαν βαριούς χιτώνες και μάλλινους μανδύες καθώς προσπαθούσαν να διαφύγουν από τα ηφαιστειακά θραύσματα και τα αέρια που εκτοξεύονταν στον αέρα.
Τα ζοφερά ευρήματα δείχνουν ότι τα ρούχα αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως ύστατη προσπάθεια προστασίας από τη φλεγόμενη «βροχή» που κατέστρεφε κτίρια και σκότωσε τους κατοίκους. Παράλληλα, ενισχύουν την άποψη ότι η περίφημη έκρηξη δεν σημειώθηκε τον Αύγουστο, όπως θεωρούνταν επί χρόνια, αλλά πιθανότατα τον Οκτώβριο, όταν οι καιρικές συνθήκες ήταν πιο ψυχρές.
Ο επικεφαλής της μελέτης, Λιορένς Αλαπόντ, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια, δήλωσε ότι είναι πιθανό την περίοδο εκείνη η Πομπηία να βίωνε «ψυχρότερο από το συνηθισμένο καιρό».
«Όμως ήταν επίσης μια ημέρα με επικίνδυνες συνθήκες, από τις οποίες οι άνθρωποι χρειάζονταν προστασία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τι συμβαίνει με την ημερομηνία έκρηξη του Βεζούβιου στην Πομπηία
Το ποιο μήνα σημειώθηκε η έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. θεωρείται «ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα στην ιστορία της αρχαίας Πομπηίας».
Αυτό που δεν αμφισβητείται, ωστόσο, είναι η καταστροφική ισχύς, η οποία ισοπέδωσε τις πόλεις Πομπηία, Ερκολάνο, Τόρε Ανουντσιάτα και Σταβίες, προκαλώντας τον θάνατο πάνω από 16.000 ανθρώπων.
Εκτιμάται ότι το σύννεφο στάχτης και αερίων του Βεζούβιου έφτασε σε ύψος 34 χιλιομέτρων, τριπλάσιο από το ύψος πτήσης των περισσότερων εμπορικών αεροσκαφών.
Τα καυτά ρεύματα υλικού εξαΰλωσαν τους κατοίκους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μετέτρεψαν ακόμη και ανθρώπινους ιστούς σε γυαλί, μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως υαλοποίηση.
Μετά την έκρηξη, τα σώματα των θυμάτων στην Πομπηία διατηρήθηκαν προσωρινά μέσα σε ένα προστατευτικό κέλυφος στάχτης, πριν τελικά αποσυντεθούν.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα, τα κενά που άφησαν πίσω τους τα σώματα γεμίστηκαν με γύψο, δημιουργώντας τα γνωστά εκμαγεία που αναπαριστούν τις τελευταίες τους στιγμές.
Για τις ανάγκες της μελέτης, ο καθηγητής Αλαπόντ ανέλυσε τα μοτίβα των υφασμάτων σε 14 γύψινα εκμαγεία θυμάτων της Πομπηίας.
Τα εκμαγεία που εξετάστηκαν βρέθηκαν στη Νεκρόπολη της Πόρτα Νόλα στην Πομπηία το 1975.
«Μέσα από τη μελέτη των εκμαγείων μπορούμε να μάθουμε πώς ντύνονταν οι άνθρωποι σε μια συγκεκριμένη ημέρα της Ιστορίας», δήλωσε ο καθηγητής Αλαπόντ.
«Μπορούμε επίσης να προσδιορίσουμε το είδος του υφάσματος που φορούσαν και την πλέξη των νημάτων, η οποία σε αυτή την περίπτωση είναι χονδρή».
Από τα 14 εκμαγεία, σε τέσσερα κατέστη δυνατό να αναγνωριστεί το είδος της ενδυμασίας και ο τρόπος ύφανσής της, «ξεκάθαρα από βαριά μάλλινα υφάσματα».
Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό, τα περισσότερα θύματα φορούσαν δύο ενδύματα: έναν χιτώνα και έναν μανδύα, και τα δύο από μαλλί, το οποίο ήταν ένα δημοφιλές και οικονομικό ύφασμα εκείνης της εποχής.
Όπως εξηγεί, τα ρούχα αυτά ενδέχεται να φορέθηκαν για να «προστατευτούν από τα αέρια ή από τη θερμότητα του περιβάλλοντος που προκάλεσε η ηφαιστειακή έκρηξη».
Ωστόσο, οι μάλλινες κάπες ενισχύουν και το ενδεχόμενο ότι επικρατούσε ψυχρός καιρός, κάτι που δεν θα ήταν τυπικό για τη νότια Ευρώπη τον Αύγουστο.
Την εκδοχή ότι η έκρηξη σημειώθηκε το φθινόπωρο ενισχύει επίσης η παρουσία φθινοπωρινών καρπών, εστιών με αναμμένα κάρβουνα μέσα στα σπίτια, καθώς και κρασιού που βρισκόταν σε διαδικασία ζύμωσης μέσα σε μεγάλα πήλινα αγγεία παρόμοια με αμφορείς.
Η ακριβής ημερομηνία της έκρηξης του Βεζούβιου παραμένει αντικείμενο συζήτησης, αν και η πιο ευρέως αποδεκτή θεωρία είναι ότι συνέβη στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ.
Η άποψη αυτή βασίζεται κυρίως στα γραπτά του Πλίνιου του Νεότερου, Ρωμαίου διοικητικού αξιωματούχου, ο οποίος περιέγραψε με ιδιαίτερη ζωντάνια την έκρηξη σε μια σειρά επιστολών.
Ο Πλίνιος ο Νεότερος, που ήταν μόλις 17 ετών την εποχή της καταστροφής, βρισκόταν στο Μίσηνο, απέναντι από τον Κόλπο της Νάπολης.
Είχε παρατηρήσει γύρω στη 1 το μεσημέρι ένα σύννεφο σε σχήμα ομπρέλας να υψώνεται πάνω από τον Βεζούβιο, τη χαρακτηριστική κάθετη στήλη στάχτης, γνωστή ως «στήλη έκρηξης».
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι τα εκμαγεία που προέρχονται τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό των σπιτιών της Πομπηίας εμφανίζουν τα ίδια μοτίβα υφασμάτων, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι φορούσαν τα ίδια ρούχα εντός και εκτός κατοικίας.
Ο καθηγητής Αλαπόντ ζητά την εφαρμογή νέων μεθοδολογιών και τη διεξαγωγή περαιτέρω ερευνών ώστε να αποκαλυφθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι συνθήκες κάτω από τις οποίες σημειώθηκε η έκρηξη του Βεζούβιου.
Φωτογραφίες: Associated Press