Λευκός καπνός στις Βρυξέλλες: έπειτα από μια μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα σε συμφωνία για το σχέδιο ανάκαμψης που θα επιτρέψει στις οικονομίες τους να ξεπεράσουν το πλήγμα από την παγκόσμια πανδημία του κορωνοϊού.
Χρειάστηκαν πάνω από τέσσερις ημέρες και νύχτες συνομιλιών, συχνά τεταμένων, ώστε οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμφωνήσουν ως προς τις λεπτομέρειες αυτού του γιγαντιαίου σχεδίου που περιλαμβάνει τον επταετή προϋπολογισμό 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, το οποίο θα αποτελείται από επιχορηγήσεις 390 δισεκατομμυρίων ευρώ και δάνεια 360 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα ενταχθεί στο νέο επταετή προϋπολογισμό 1,074 τρισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), στο οποίο οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων κατέληξε επίσης σε ομόφωνη συμφωνία - ανεβάζοντας το συνολικό χρηματοοικονομικό πακέτο σε 1,82 τρισεκατομμύρια ευρώ.
«Deal!», ανήγγειλε μέσω Twitter στις 06:31 (ώρα Ελλάδας) ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Τα δύο «μπλοκ» έκαναν οπισθοχωρήσεις και έφτασαν στην συμφωνία, με τον Εμανουέλ Μακρόν σε ανάρτησή του να κάνει λόγο για «ιστορική μέρα για την Ευρώπη».
Καρπός σκληρών και εντατικών διαπραγματεύσεων, το τελικό κείμενο της συμφωνίας προβλέπει ότι το ποσό που θα χορηγηθεί υπό μορφή επιχορηγήσεων και ενισχύσεων θα ανέλθει σε 390 δισεκ. ευρώ, θα είναι δηλαδή μειωμένο σε σχέση με ό,τι προβλεπόταν αρχικά, σε μια χειρονομία κατευνασμού των λεγόμενων «φειδωλών» κυβερνήσεων (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία, συν τη Φινλανδία).
Βερολίνο και Παρίσι είχαν εισηγηθεί το ποσό αυτό να ανέλθει σε 500 δισεκατομμύρια ευρώ, με την επίκληση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, που δέχθηκαν τα σκληρότερα πλήγματα στην Γηραιά Ήπειρο από την πανδημία του κορωνοϊού.
Η μαραθώνια Σύνοδος Κορυφής πέρα από την ιστορική της σημασία, ήταν ιστορική και σε... χρόνο, καθώς έφτασε το συνέδριο της Νίκαιας στη Γαλλία το 2000, όπου τα μέλη της ΕΕ είχαν συνεδριάσει για 90 περίπου ώρες, με τους ηγέτες των 27 χωρών να επιστρέφουν σήμερα στην Ολομέλεια στις 06:15 ώρα Ελλάδας, για τις τελικές συζητήσεις.
Στις 6:31 ο Μισέλ ανακοίνωσε την Συμφωνία, ενώ αμέσως ξεκίνησε και η συνέντευξη Τύπου με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την ιστορική συμφωνία.
«Έχουμε συμφωνία. Καλή συμφωνία! Με έναν προϋπολογισμό 1,074 τρισεκ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 κι ένα σχέδιο ανάκαμψης 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, ουδέποτε η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε αποφασίσει να επενδύσει με τόσο φιλόδοξο τρόπο στο μέλλον», συνόψισε η βελγίδα πρωθυπουργός Σοφί Βιλμές.
Το ποσό που θα χορηγηθεί υπό μορφή ενισχύσεων ή δανείων θα αντληθεί από τις αγορές, κάτι άνευ προηγουμένου, βάσει της γαλλογερμανικής πρότασης που συνάντησε σφοδρή αντίδραση από τις «φειδωλές» χώρες. Η απόφαση επιβεβαιώνει ότι το κοινό χρέος της ΕΕ θα εκδοθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξ ονόματος των 27.
Θα είναι διαθέσιμα επίσης 360 δισεκ. ευρώ για δανεισμό σε χώρες που θα τα ζητήσουν.
Μισέλ: Η Ευρώπη αναλαμβάνει δράση
Κατά την συνέντευξη Τύπου, ο Σαρλ Μισέλ ανέφερε πως οι 27 χώρες μέλη μπόρεσαν να σταθούν η μια δίπλα στην άλλη με πίστη στο κοινό τους μέλλον.
«Η συμφωνία αυτή στέλνει το ισχυρό μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι μια δύναμη που αναλαμβάνει δράση», είπε ο Μισέλ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μετά το πέρας της συνόδου, στην πέμπτη της ημέρα.
Η συμφωνία που κλείστηκε «αφορά πολύ περισσότερα πράγματα από τα χρήματα. Αφορά τους εργαζόμενους και τις οικογένειες, τις θέσεις εργασίας τους, την υγεία τους και την ευημερία τους. Πιστεύω ότι η συμφωνία αυτή θα θεωρηθεί κομβική στιγμή στο ταξίδι της Ευρώπης, αλλά και ότι θα μας εκτοξεύσει στο μέλλον» σχολίασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Τι προβλέπει η πρόταση Μισέλ
Η πρόταση του Σαρλ Μισέλ προβλέπει από τα 750 δις, τα 390 να δοθούν με την μορφή επιχορηγήσεων και τα 360 με την μορφή δανείων, καθώς και πως ο προϋπολογισμός για το διάστημα 2021-27 θα φτάσει το 1,074 τρις ευρώ.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης ότι τα εθνικά σχέδια διάθεσης των χρημάτων θα πρέπει να λάβουν την έγκριση της ενισχυμένης πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Η εκταμίευση θα συνδέεται επίσης με κυβερνήσεις που τηρούν το κράτος δικαίου, γεγονός που θα καθιερωθεί επίσης με ενισχυμένη πλειοψηφία των «27».
Το κείμενο πέρασε από χίλια κύματα, καθώς αντιδράσεις από έθνη, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, ανάγκασαν τον Μισέλ να αναπροσαρμόσει παραγράφους, όπως αυτή σχετικά με την σύνδεση της χρηματοδότησης της ΕΕ με τα κριτήρια του κράτους δικαίου. Οι «27» τα ξημερώματα κατέληξαν σε συμφωνία για την μορφή του τελικού σχεδίου κειμένου, το οποίο ωστόσο καθυστερούσε.
Μακρόν: Ιστορική ημέρα για την Ευρώπη
Ο Εμανουέλ Μακρόν μετά την ανάρτησή του στο twitter, για την «ιστορική ημέρα της Ευρώπης», έκανε δηλώσεις, δείχνοντας πως η συμφωνία δεν είναι... ακριβώς ότι περίμενε, αλλά δεν παύει να είναι θετικό πως τα βρήκαν οι 27 ηγέτες.
«Είναι ένας τέλειος μηχανισμός; Όχι, αλλά καταφέραμε να αλλάξουμε κάτι θεμελιώδες… που είναι να δανειζόμαστε από κοινού. Δεν υπάρχει τέλειος κόσμος αλλά καταφέραμε να κάνουμε πρόοδο»,είπε χαρακτηριστικά.
Μέρκελ: Χαρούμενη και ανακουφισμένη που φτάσαμε σε συμφωνία
Δεν μπορούσε να κρύψει την ικανοποίησή της και η Ανγκελα Μέρκελ, για το αίσιο τέλος που είχαν οι διαπραγματεύσεις στην Σύνοδο Κορυφής. Η Γερμανίδα Καγκελάριος, μετά τις ανακοινώσεις για συμφωνία των «27», δήλωνε «πολύ χαρούμενη» με την συμφωνία και «ανακουφισμένη» που οι 27 ηγέτες κατάφεραν να τα βρουν μετά από πέντε ημέρες διαπραγματεύσεων. Η Μέρκελ τόνισε πως «σε κρίσιμους καιρούς απαιτούνται κρίσιμες προσπάθειες», τονίζοντας την υπερβολικά μεγάλη διάρκεια που είχε αυτή η Σύνοδος Κορυφής.
Επίσης, η Γερμανίδα Καγκελάριος σημείωσε ότι οι διαπραγματεύσεις ήταν «πολύ δύσκολες» και ότι γνώριζε πως «θα είναι πρόκληση η όλη διαδικασία», όμως η συμφωνία αποτελεί «καλό σημάδι» για την Ευρώπη.
Το «ευχαριστώ» του Κουρτς στους «φειδωλούς»
Για νίκη της Αυστρίας έκανε λόγο ο Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής, ανάρτησε μία φωτογραφία με τους ηγέτες της Δανίας, της Σουηδίας και της Ολλανδίας.
«Μετά από τέσσερις ημέρες διαπραγματεύσεων καταφέραμε να φτάσουμε σε ένα καλό αποτέλεσμα για την Ευρώπη και την Αυστρία. Ευχαριστώ όλους τους συναδέλφους και ειδικά τους frugals», έγραψε χαρακτηριστικά στο twitter.
Ρούτε: Δεν θα έλεγα τη συμφωνία «ιστορική»
Σε διαφορετικό μήκος από τους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ μετά τη συμφωνία που επετεύχθη στη Σύνοδο Κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε.
Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας δήλωσε ότι το αποτέλεσμα ήταν εντός των κόκκινων γραμμών της χώρας του και δεν έθετε προηγούμενο για μελλοντική συγκέντρωση χρεών στην ΕΕ. Κατά συνέπεια, αρνήθηκε να μιλήσει για μια «ιστορική» συμφωνία, όπως άλλοι ηγέτες της ΕΕ, λέγοντας ότι «αυτός είναι ένας όρος που δεν θα χρησιμοποιούσα».
Ο Ρούτε επαίνεσε το μοντέλο διακυβέρνησης της συμφωνίας, το οποίο δίνει στην Ολλανδία (ή σε οποιαδήποτε χώρα) τη δυνατότητα να βάλουν ένα ένα «επείγον φρένο» στις πληρωμές εάν θεωρεί ότι μια κυβέρνηση δεν έχει εκπληρώσει τις μεταρρυθμιστικές της υποσχέσεις.
Αυτό ήταν επίσης προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είπε: «Η Επιτροπή βλέπει επίσης ότι το φρένο έκτακτης ανάγκης τους βοηθά να κάνουν τις απαραίτητες ρυθμίσεις με χώρες».
Σύνοδος Κορυφής: Πανηγυρίζουν οι ηγέτες των «27»
Με θετικά σχόλια υποδέχτηκαν και οι υπόλοιποι ηγέτες την συμφωνία.
Ως μια παρτίδα σκάκι, χαρακτήρισε τις μαραθώνιες διαπραγματεύσεις ο Λιθουανός πρωθυπουργός, Γκιτάνας Ναουσέντα.
«Κανείς μας δεν το περίμενε. Καταφέραμε να αποφύγουμε ένα σφάλμα. Ενας πετυχημένος γύρος συζητήσεων και μερικά αδιέξοδα. Μας πήρε 5 μέρες και 50 κινήσεις για να φτάσουμε σε συμφωνία. Συγχαρητήρια σε όλους» ήταν το μήνυμά του.
Λόγο για μια «καλή συμφωνία» εν τω μεταξύ, έκανε και η πρωθυπουργός του Βελγίου, σχετικά με τον προϋπολογισμό της εξαετίας.
Για «δύσκολες και μακρές διαπραγματεύσεις» που έφεραν ένα «θετικό αποτέλεσμα για την Φινλανδία», έκανε λόγο η πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν.
Ο ηγέτης της Κροατίας, Αντρέι Πλένκοβιτς, έκανε αναφορά για γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας της Κροατίας, η οποία θα πάρει πακέτο ύψους 22 δις.
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, στις δηλώσεις του είπε πως πρόκειται για μία «μεγάλη συμφωνία για την Ευρώπη και ακόμη μεγαλύτερη για την Ισπανία. Η ατζέντα της ΕΕ και της Ισπανίας, είναι σε απόλυτο συγχρονισμό».
Την ίδια ώρα, οι Λετονοί εκπρόσωποι αποφάσισαν να γιορτάσουν την συμφωνία με ένα ποτήρι σαμπάνια...
Συμβιβασμός για τη σύνδεση της χρηματοδότησης με το Κράτος Δικαίου
Κατά την διάρκεια των νυχτερινών συζητήσεων, οι «2» κατέληξαν σε συμβιβασμό, όσον αφορά την σύνδεση μεταξύ της χορήγησης χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της κρίσης και τον σεβασμό στις δημοκρατικές αξίες. Πρόκειται για έναν συμβιβασμό που επιδίωκαν Ουγγαρία και Πολωνία, οι οποίες ανακαλούνται συχνά στην τάξη από τις Βρυξέλλες, καθώς οι κυβερνήσεις τους κατηγορούνται πως υπονομεύουν τους κανόνες για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές αξίες και είναι αμφότερες αντιμέτωπες με τη λεγόμενη διαδικασία βάσει του άρθρου 7.
Είχε προταθεί πριν από τη Σύνοδο Κορυφής να προβλεφθεί η δυνατότητα αναστολής, ή μείωσης, της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης στις χώρες αυτές εάν κριθεί πως δεν σέβονται τις ευρωπαϊκές αξίες, με την Πολωνία και την Ουγγαρία να απειλούν για βέτο στην προσπάθεια λύσης για το Ταμείο Ανάκαμψης. Τελικά οι πιέσεις τους έπιασαν τόπο και η Ολομέλεια συνέχισε τις πρώτες πρωινές ώρες, τις τελικές συζητήσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συσκέψεις επί συσκέψεων με Μητσοτάκη, Μέρκελ, Μακρόν, Κόντε
Η χθεσινή τέταρτη ημέρα, κύλησε με συνεχείς συσκέψεις, στην προσπάθεια να καμφθούν οι «φειδωλοί» του βορρά. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το πρωί ήταν παρών στις διαβουλεύσεις, συμμετέχοντας ενεργά σε συσκέψεις που έγιναν μαζί με την Ανγκελα Μέρκελ, τον Εμανουέλ Μακρόν, τον Τζουζέπε Κόντε και άλλους ηγέτες του Νότου.