Έφτασαν στην Γαλλία οι πρώτοι «επιστημονικοί πρόσφυγες» από τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ.
Το Πανεπιστήμιο Aix-Marseille (AMU) στη νότια Γαλλία άνοιξε τις πόρτες του σε μία νέα κατηγορία μεταναστών που αποκαλεί «επιστημονικούς πρόσφυγες».
Οκτώ Αμερικανοί ερευνητές, που δήλωσαν ότι αισθάνονται στοχοποιημένοι από τις πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ, έγιναν οι πρώτοι που εντάσσονται στο πρόγραμμα «Ασφαλές μέρος για την επιστήμη» του ιδρύματος, αποκαλύπτει το Politico σε δημοσίευμά του. Σκοπός του είναι η παροχή προστασίας και ευκαιριών σε επιστήμονες των οποίων η εργασία απειλείται ή υπονομεύεται από τις πολιτικές της χώρας τους.
Η πρωτοβουλία του AMU είναι η πρώτη του είδους της στη Γαλλία, ενώ η ίδια η χώρα αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επενδύσει σημαντικά ποσά για να προσελκύσουν ερευνητές από τις ΗΠΑ από το 2017 και μετά.
Από τις ΗΠΑ στην Γαλλία
Ο πρόεδρος του AMU, Eric Berton, παρομοίασε την κατάσταση με εκείνη των Ευρωπαίων επιστημόνων που διέφυγαν από τη ναζιστική Γερμανία. Τόνισε ότι οι σημερινές συνθήκες, αν και διαφορετικές, μοιράζονται έναν κοινό παρονομαστή: Την ανάγκη για ένα ασφαλές περιβάλλον όπου η επιστήμη μπορεί να ανθίσει χωρίς πολιτική πίεση.
Βέβαια, η ανησυχία για το επίπεδο χρηματοδότησης και τους χαμηλότερους μισθούς στη Γαλλία είναι διάχυτη ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Παρά τις εγγυήσεις του AMU ότι οι ξένοι ερευνητές θα αμείβονται ισότιμα με τους Γάλλους συναδέλφους τους, το ζήτημα της μακροπρόθεσμης οικονομικής βιωσιμότητας παραμένει ανοιχτό.
Ο Brian Sandberg, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο του Βόρειου Ιλινόις, είναι ένας από τους ερευνητές που επέλεξαν να συμμετάσχουν. Είχε ήδη προγραμματίσει να περάσει χρόνο στη Γαλλία ως επισκέπτης καθηγητής, αλλά το πρόγραμμα του AMU αποτέλεσε επιπλέον κίνητρο. «Ολόκληρο το σύστημα της έρευνας και της εκπαίδευσης στις ΗΠΑ δέχεται επίθεση», δήλωσε, επισημαίνοντας το πνεύμα αβεβαιότητας που βιώνουν πολλοί Αμερικανοί επιστήμονες.
Άλλοι, όπως ο James επιστήμονας του κλίματος που δεν ήθελε να χρησιμοποιηθεί το επώνυμό του, δήλωσαν ότι εργάζονται σε τομείς που είναι ευάλωτοι σε περικοπές ή πολιτική στοχοποίηση. Ο ίδιος, μαζί με τη σύζυγό του, που ερευνά τη σχέση μεταξύ δικαιοσύνης και δημοκρατίας, εξέφρασαν ανησυχίες για το μέλλον της έρευνάς τους στις ΗΠΑ. Παρότι ο James δεν αποδέχεται εύκολα τον όρο «πρόσφυγας», παραδέχεται ότι η απόφαση να εγκαταλείψει τη χώρα του ήταν επώδυνη, αλλά απαραίτητη.
«Επιστημονικοί πρόσφυγες» αναζητούν διέξοδο
Η συμμετοχή 298 ερευνητών από πανεπιστήμια υψηλού κύρους όπως το Στάνφορντ και το Γέιλ δείχνει τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης. Το AMU έχει ήδη επενδύσει 15 εκατομμύρια ευρώ στο πρόγραμμα και ζητά στήριξη από τη γαλλική κυβέρνηση για να αυξήσει τις θέσεις από 20 σε 39. Ωστόσο, υπάρχουν φωνές στη γαλλική ακαδημαϊκή κοινότητα που ανησυχούν ότι οι ήδη περιορισμένοι πόροι μπορεί να επικεντρωθούν υπερβολικά σε ξένους ερευνητές.
Μια νεαρή βιολογική ανθρωπολόγος, μητέρα δύο παιδιών, δήλωσε ότι εξετάζει ακόμη αν θα αποδεχτεί την πρόταση, λόγω των μισθολογικών διαφορών. Τη συγκρατεί όμως η προοπτική μιας πιο ήρεμης ζωής και η δυνατότητα για δωρεάν εκπαίδευση των παιδιών της στη Γαλλία. Όπως ανέφερε, «θα υπάρχει πολύ λιγότερο άγχος στο σύνολό του, πολιτικά και ακαδημαϊκά».