Η ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για τη δημιουργία μιας νέας κατηγορίας αμερικανικών πολεμικών θωρηκτών πλοίων που θα φέρουν το όνομά του επανέφερε στο προσκήνιο ένα χρόνιο πρόβλημα των ΗΠΑ, τη δυσκολία υλοποίησης μεγάλων ναυπηγικών προγραμμάτων εντός χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού.
Μιλώντας από το Μαρ-α-Λάγκο, ο μεγιστάνας τόνισε ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν «τον καλύτερο στρατιωτικό εξοπλισμό στον κόσμο», αλλά δεν τον παράγουν με την απαιτούμενη ταχύτητα. Στο πλαίσιο αυτό, ανακοίνωσε επικείμενες συναντήσεις με κορυφαίους αμυντικούς εργολάβους, με στόχο την επιτάχυνση της παραγωγής νέων πολεμικών πλοίων και οπλικών συστημάτων.
Ωστόσο, σύμφωνα με ανάλυση του CNN, το φιλόδοξο σχέδιο για τα λεγόμενα «Trump-class battleships» (θωρηκτά κλάσης Τραμπ), φαίνεται να προσκρούει σε σοβαρά τεχνικά, βιομηχανικά και στρατηγικά εμπόδια.
Το όραμα των νέων θωρηκτών του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, τα νέα πλοία φιλοδοξούν να αποτελέσουν «τα πιο φονικά πολεμικά σκάφη που έχουν κατασκευαστεί ποτέ». Με μήκος έως 880 πόδια και εκτόπισμα 30.000–40.000 τόνων, θα είναι τα μεγαλύτερα πλοία επιφάνειας που κατασκευάζει το αμερικανικό ναυτικό από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για λόγους σύγκρισης, τα ιστορικά θωρηκτά τύπου Iowa, όπως το USS Missouri, είχαν παρόμοιο μήκος αλλά σημαντικά μεγαλύτερο εκτόπισμα, ενώ τα σημερινά μεγαλύτερα πλοία επιφανείας του στόλου – τα αντιτορπιλικά Zumwalt – φτάνουν μόλις τους 15.000 τόνους.
Ο πρωτοφανής οπλισμός των «Trump-class» θωρηκτών περιλαμβάνει:
- 12 εκτοξευτές για πυρηνικά ικανά, υπερηχητικά και ελιγμένα πυραυλικά συστήματα
- 128 κάθετα κελιά εκτόξευσης για πυραύλους Tomahawk, αντιαεροπορικά και ανθυποβρυχιακά όπλα
- ηλεκτρομαγνητικό πυροβόλο (rail gun), συμβατικά πυροβόλα πέντε ιντσών, λέιζερ και συστήματα εγγύς άμυνας
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι τα νέα πλοία θα είναι «100 φορές ισχυρότερα» από τα ιστορικά θωρηκτά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η πραγματικότητα της ναυπήγησης
Το βασικό πρόβλημα -όπως σημειώνει το CNN- είναι ότι το αμερικανικό ναυπηγικό σύστημα βρίσκεται ήδη σε κρίση. Ο υπουργός Ναυτικού των ΗΠΑ, Τζον Φίλαν, παραδέχθηκε πρόσφατα στο Κογκρέσο ότι όλα τα τρέχοντα προγράμματα παρουσιάζουν σοβαρές καθυστερήσεις και υπερβάσεις κόστους.
Χαρακτηριστικά:
- Το πρόγραμμα φρεγατών Constellation ακυρώθηκε, καθώς είχε καθυστερήσει σχεδόν τρία χρόνια.
- Το νέο αεροπλανοφόρο USS John F. Kennedy καθυστερεί τουλάχιστον δύο χρόνια λόγω τεχνικών προβλημάτων.
- Τα αντιτορπιλικά Zumwalt, αρχικά σχεδιασμένα σε αριθμό 32, περιορίστηκαν τελικά σε μόλις τρία.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι οι υπάρχουσες δεξαμενές, τα ναυπηγεία και το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό δεν επαρκούν για ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα. Η ανασύσταση κλειστών ναυπηγείων ή η δημιουργία νέων θα απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις και χρόνο.
Ιδιαίτερο ζήτημα αποτελεί και το ανθρώπινο δυναμικό. Οι βαριές, απαιτητικές εργασίες στα ναυπηγεία δεν είναι ελκυστικές όταν οι μισθοί δεν διαφέρουν σημαντικά από λιγότερο απαιτητικές θέσεις στον ιδιωτικό τομέα.
Κόστος, διαχείριση και τεχνολογία
Το κόστος είναι ακόμη ένας καθοριστικός παράγοντας. Ένα αντιτορπιλικό Arleigh Burke κοστίζει περίπου 2 δισ. δολάρια, ενώ κάθε Trump-class πολεμικό πλοίο εκτιμάται ότι θα αγγίζει ή και θα ξεπερνά τα 15 δισ. δολάρια.
Παράλληλα, η επαναφορά του rail gun προκαλεί σκεπτικισμό. Το Πολεμικό Ναυτικό εγκατέλειψε το πρόγραμμα το 2021 λόγω τεχνικών αδιεξόδων, κυρίως εξαιτίας των τεράστιων ενεργειακών απαιτήσεων και της χαμηλής αξιοπιστίας.
Αναλυτές επιρρίπτουν ευθύνες και στη δομή διοίκησης των ναυπηγικών προγραμμάτων, υποστηρίζοντας ότι χωρίς ριζικές αλλαγές στη διαχείριση, το εγχείρημα κινδυνεύει να επαναλάβει τις αποτυχίες του παρελθόντος.
Έχουν θέση τα μεγάλα πλοία στο σύγχρονο πεδίο μάχης;
Πέρα από τα τεχνικά ζητήματα, τίθεται και ένα στρατηγικό ερώτημα: Έχουν θέση τόσο μεγάλα πλοία σε έναν πόλεμο υψηλής έντασης με μια δύναμη όπως η Κίνα;
Η ανάπτυξη βαλλιστικών «carrier killer» πυραύλων, σμηνών drones και υποβρύχιων μη επανδρωμένων συστημάτων έχει αυξήσει δραματικά την ευαλωτότητα μεγάλων μονάδων επιφάνειας. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι το μέλλον ανήκει σε μικρότερα, φθηνότερα και πιο διασπαρμένα πλοία και μη επανδρωμένες πλατφόρμες.
Το φιλόδοξο στοίχημα Τραμπ με αβέβαιο αποτέλεσμα
Τέλος, όπως αναφέρει στην ανάλυσή του το CNN, παρά τα εμπόδια, ορισμένοι αναλυτές βλέπουν στο σχέδιο Τραμπ μια προσπάθεια κινητοποίησης αντίστοιχη με το διαστημικό πρόγραμμα της δεκαετίας του 1960. Ωστόσο, επισημαίνουν ότι χωρίς συμμαχική συμμετοχή – από χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα – και χωρίς αλλαγές στο νομικό πλαίσιο ναυπήγησης, η επιτυχία είναι αμφίβολη.
Τα Trump-class θωρηκτά, αν ποτέ υλοποιηθούν, θα αποτελέσουν όχι μόνο τεχνολογικό επίτευγμα αλλά και δοκιμασία για τις πραγματικές δυνατότητες της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας στον 21ο αιώνα. Το ερώτημα παραμένει αν πρόκειται για ένα ρεαλιστικό σχέδιο εθνικής ασφάλειας ή για ένα πολιτικά ελκυστικό, αλλά επιχειρησιακά επισφαλές όραμα.